Lấy ý kiến dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về hỗ trợ hộ nghèo, hộ cận nghèo xóa nhà tạm, nhà dột nát

Về phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng: Quyết định này quy định việc xác định đối tượng, nguyên tắc, điều kiện, nguồn vốn, chất lượng nhà ở và việc tổ chức triển khai thực hiện hỗ trợ nhà ở đối với hộ nghèo, hộ cận nghèo. Hộ nghèo, hộ cận nghèo (theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2021-2025 quy định tại Điều 3 Nghị định số 07/2021/NĐ-CP ngày 27 tháng 01 năm 2021 của Chính phủ) trong danh sách hộ nghèo, hộ cận nghèo do Ủy ban nhân dân cấp xã quản lý và là hộ độc lập có thời gian tách hộ đến khi Quyết định này có hiệu lực thi hành tối thiểu 03 năm.
Về điều kiện được hỗ trợ nhà ở. Dự thảo Quyết định quy định hộ nghèo, hộ cận nghèo được hỗ trợ nhà ở phải đảm bảo các điều kiện sau: (i) Chưa có nhà ở hoặc có nhà ở nhưng nhà ở là nhà tạm, nhà dột nát hoặc diện tích nhà ở bình quân đầu người nhỏ hơn 8m²; (ii) Nhà ở phải được xây dựng hoặc sửa chữa trên đất ở hợp pháp, phù hợp với quy hoạch được cấp có thẩm quyền phê duyệt, không nằm trong vùng có nguy cơ sạt lở; (iii) Chưa được hỗ trợ nhà ở từ các chương trình, đề án, chính sách hỗ trợ của Nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội hoặc tổ chức khác. Trường hợp đã được hỗ trợ theo các chương trình, chính sách hỗ trợ nhà ở thì phải thuộc một trong các trường hợp sau: Thứ nhất, thời gian hỗ trợ đã được trên 10 năm (tính từ thời điểm nghiệm thu đưa vào sử dụng), đến nay nhà ở đã xuống cấp, hư hỏng, không bảo đảm an toàn; thứ hai, nhà ở bị hư hỏng do các nguyên nhân bất khả kháng như: bão, lũ, lụt, động đất, sạt lở đất, hỏa hoạn hoặc các loại hình thiên tai khác.
Về xếp loại ưu tiên hỗ trợ, để đảm bảo sự đồng bộ, thống nhất giữa các quy định pháp luật có liên quan đến chính sách hỗ trợ nhà ở, Bộ Xây dựng đề xuất đối tượng ưu tiên hỗ trợ trước cho các đối tượng hộ nghèo rồi đến hộ cận nghèo theo thứ tự sau:
(1) Hộ nghèo, hộ cận nghèo là đồng bào dân tộc thiểu số;
(2) Hộ nghèo, hộ cận nghèo có thành viên thuộc đối tượng bảo trợ xã hội;
(3) Hộ nghèo, hộ cận nghèo có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn (người cao tuổi, neo đơn, khuyết tật);
(4) Hộ nghèo, hộ cận nghèo đang sinh sống tại các đơn vị hành chính thuộc vùng khó khăn và thôn đặc biệt khó khăn, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo;
(5) Thuộc vùng thường xuyên xảy ra thiên tai;
(6) Các hộ nghèo, hộ cận nghèo còn lại.
Về nguồn vốn thực hiện. Vốn hỗ trợ trực tiếp cho các hộ nghèo, hộ cận nghèo xây dựng nhà ở từ Quỹ cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, hộ cận nghèo theo Quyết định số 656/QĐ-TTg ngày 16/7/2024 của Thủ tướng Chính phủ. Bên cạnh nguồn vốn thực hiện chính từ Quỹ cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, hộ cận nghèo hỗ trợ, nguồn vốn thực hiện chính sách còn bao gồm: Vốn do Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam vận động từ cộng đồng xã hội và từ các doanh nghiệp; vốn của hộ gia đình, dòng họ; vốn huy động hợp pháp khác. Tùy điều kiện cụ thể, các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hỗ trợ thêm từ ngân sách địa phương cho các hộ nghèo, hộ cận nghèo.
Về định mức hỗ trợ và trình tự giải ngân vốn hỗ trợ
Đối với vốn hỗ trợ từ Quỹ cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, dự thảo Quyết định dự kiến hỗ trợ lần đầu 70% mức hỗ trợ xây mới nhà ở sau khi hoàn thành phần móng; 30% còn lại sau khi các hộ hoàn thành công trình xây mới nhà ở; Hỗ trợ lần đầu 70% mức hỗ trợ sửa chữa nhà ở sau khi hộ hoàn thành từ 30% khối lượng công việc; 30% còn lại giải ngân sau khi hộ hoàn thành công trình sửa chữa nhà ở. Đối với các nguồn vốn hỗ trợ khác (nếu có), thực hiện theo quy định của tổ chức, cá nhân quản lý nguồn vốn đó.
Về phân bổ kinh phí hỗ trợ
- Ủy ban nhân dân cấp xã lập danh sách các hộ gia đình dự kiến xây dựng nhà ở hàng năm gửi Ủy ban nhân dân cấp huyện. Ủy ban nhân dân cấp huyện tổng hợp danh sách và gửi Ủy ban nhân dân cấp tỉnh. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tổng hợp số lượng đối tượng, nhu cầu hỗ trợ gửi Bộ Xây dựng.
- Bộ Xây dựng căn cứ đề nghị của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh rà soát, tổng hợp nhu cầu chi xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, hộ cận nghèo của cả nước, đối chiếu với nguồn lực của Quỹ cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, xây dựng phương án phân bổ và gửi Ban Quản lý Quỹ để chi theo quy định.
- Trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày nhận được đề nghị của Bộ Xây dựng, Ban Quản lý Quỹ chuyển kinh phí xây dựng, sửa chữa nhà ở vào tài khoản của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh theo quy định. 
- Ủy ban nhân dân cấp tỉnh căn cứ kinh phí được cấp và điều kiện thực tế của địa phương phân bổ kinh phí xây dựng, sửa chữa nhà ở cho Ủy ban nhân dân cấp huyện. Ủy ban nhân dân cấp huyện căn cứ kinh phí được cấp và điều kiện thực tế của địa phương phân bổ kinh phí xây dựng, sửa chữa nhà ở cho Ủy ban nhân dân cấp xã.
Về thực hiện hỗ trợ nhà ở
- Ủy ban nhân dân cấp tỉnh chỉ đạo các cơ quan chuyên môn nghiên cứu, thiết kế tối thiểu 03 mẫu nhà ở điển hình và tổ chức giới thiệu các mẫu thiết kế để người dân tham khảo, lựa chọn.
- Hộ nghèo, hộ cận nghèo trong danh sách được hỗ trợ xây mới hoặc sửa chữa nhà ở ký cam kết xây mới hoặc sửa chữa nhà ở và đăng ký với Ủy ban nhân dân cấp xã đề nghị cung ứng vật liệu để xây mới hoặc sửa chữa nhà ở (nếu có nhu cầu), đề xuất lựa chọn mẫu nhà, phương thức xây mới hoặc sửa chữa nhà ở. Hộ nghèo, hộ cận nghèo được hỗ trợ xây mới hoặc sửa chữa nhà ở phải báo cáo Ủy ban nhân dân cấp xã khi hoàn thành các phần việc theo giai đoạn (hoàn thành phần móng đối với những hộ xây dựng nhà ở mới, hoàn thành từ 30% khối lượng công việc trở lên đối với những hộ sửa chữa nhà ở) hoặc hoàn thành toàn bộ công trình để tổ chức nghiệm thu làm cơ sở thực hiện giải ngân vốn hỗ trợ và vốn vay ưu đãi.
- Ủy ban nhân dân cấp xã có trách nhiệm theo dõi, hướng dẫn, giám sát và giúp đỡ các hộ nghèo, hộ cận nghèo trong quá trình xây mới hoặc sửa chữa nhà ở.
- Trường hợp Quỹ cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, hộ cận nghèo hỗ trợ nhà ở bằng vật liệu xây dựng, việc xác định giá trị vật liệu xây dựng được hỗ trợ theo hướng dẫn của Bộ Tài chính.
Để hoàn chỉnh dự thảo Tờ trình và dự thảo Quyết định trước khi ban hành, các cơ quan, đơn vị, tổ chức và bạn đọc có thể góp ý kiến bằng thư điện tử và gửi về hộp thư lanhuongbxd@gmail.com hoặc gửi bằng văn bản về Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản - Bộ Xây dựng - 37 Lê Đại Hành - Hai Bà Trưng - Hà Nội trước ngày 18/11/2024.