Hoàn thiện hệ thống pháp luật đảm bảo đồng bộ, thống nhất nằm tuân thủ Công ước và Nghị định thư Cape Town: Bước tiến hội nhập pháp lý quốc tế

Bộ Xây dựng cho biết, từ ngày 01/01/2015, Việt Nam chính thức trở thành quốc gia thành viên của Công ước và Nghị định thư Cape Town (CTC), một bước đi quan trọng nhằm tạo hành lang pháp lý vững chắc cho hoạt động thuê, cho thuê và tài trợ thiết bị tàu bay. Công ước này giúp giảm chi phí tiếp cận tín dụng thương mại, đặc biệt có ý nghĩa với các nước đang phát triển như Việt Nam. Việc gia nhập CTC góp phần thúc đẩy phát triển ngành hàng không thông qua việc bảo vệ quyền lợi của bên cho thuê, tạo điều kiện thuận lợi trong giao dịch quốc tế và nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường.
Tham gia Cape Town, các hãng hàng không có trụ sở đăng ký tại Việt Nam được hưởng lợi khi tiến hành mua sắm tàu bay vì có thể được giảm giá trực tiếp từ các hãng sản xuất tàu bay như Boeing, Airbus hoặc các ngân hàng thương mại cấp tín dụng xuất khẩu (như Ngân hàng xuất nhập khẩu Hoa Kỳ). Những thuận lợi tiềm tàng nói trên góp phần tăng sức cạnh tranh, sức hấp dẫn của thị trường vận tải hàng không Việt Nam, có lợi cho người tiêu dùng, giảm chi phí kinh doanh và tạo điều kiện cho hệ thống pháp luật của Việt Nam tiệm cận với pháp luật kinh doanh thương mại quốc tế.
Từ đầu năm 2023 đến nay, AWG (Aviation Working Group - Nhóm Công tác Hàng không là một tổ chức pháp lý phi lợi nhuận, quy tụ các nhà sản xuất hàng không hàng đầu, các công ty cho thuê và tổ chức tài chính, nhằm thúc đẩy phát triển chính sách, pháp luật và quy định hỗ trợ cho hoạt động tài trợ và cho thuê hàng không quốc tế tiên tiến) liên tục gửi thư khuyến cáo về việc áp dụng CTC (Cape Town Convention - Công ước và Nghị định thư Cape Town) của các cơ quan quản lý nhà nước Việt Nam. Đồng thời các nhà đầu tư nước ngoài, AWG, các quốc gia thuộc OECD (Organization for Economic Cooperation and Development - Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế gồm có 38 quốc gia thành viên) trong đó đại diện các quốc gia Mỹ, Anh, Úc cũng đề xuất phía Việt Nam cần sửa đổi các quy định pháp luật để quá trình xuất khẩu tàu bay theo yêu cầu của chủ nợ có thể được thực hiện nhanh chóng, thuận tiện theo đúng tinh thần của CTC.
Theo các văn bản của AWG ngày 21/11/2023 và ngày 01/03/2024, AWG đưa ra các khuyến nghị về quy trình xóa đăng ký quốc tịch và xuất khẩu tàu bay đối với Việt Nam.
Để khắc phục các khuyến cáo của AWG, Bộ Xây dựng đã rà soát, đánh giá và đề xuất sửa đổi, bổ sung Nghị định 68/2015/NĐ-CP nhằm nhanh chóng khắc phục các khuyến cáo của AWG, nâng cao chỉ số tín nhiệm của Việt Nam, vì lợi ích của quốc gia nói chung và các doanh nghiệp trong cộng đồng hàng không trong việc tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi khi tiến hành mua/thuê tàu bay từ các nhà sản xuất tàu bay như Boeing, Airbus, góp phần tăng sức cạnh tranh, sức hấp dẫn của thị trường vận tải hàng không Việt Nam, có lợi cho người tiêu dùng, giảm chi phí kinh doanh.
Bổ sung chính sách đối với thủ tục xóa đăng ký quốc tịch tàu bay theo đề nghị của người được chỉ định tại văn bản IDERA để tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện các quy định của CTC về xóa đăng ký và xuất khẩu tàu bay, nâng cao điểm chỉ số tuân thủ CTC của Việt Nam, tạo điều kiện thuận lợi trong hoạt động và tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, giảm thời gian, dữ liệu giữa các cơ quan quản lý nhà nước để nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước, góp phần vào duy trì và nâng tăng trưởng hoạt động ngành hàng không dân dụng Việt Nam, bao gồm:
Thứ nhất, trường hợp văn bản IDERA đã được đăng ký theo quy định tại Nghị định này thì chỉ người được chỉ định tại văn bản IDERA có quyền đề nghị xóa đăng ký quốc tịch tàu bay.
Thứ hai, người đề nghị xóa đăng ký quốc tịch tàu bay gửi 01 bộ hồ sơ trực tiếp, qua hệ thống bưu chính hoặc nộp hồ sơ qua hệ thống dịch vụ công trực tuyến đến Cục Hàng không Việt Nam và phải chịu trách nhiệm về tính chính xác, trung thực của các thông tin ghi trong hồ sơ.
Thứ ba, hồ sơ đề nghị xóa đăng ký quốc tịch tàu bay theo đề nghị của người được chỉ định tại văn bản IDERA được quy định rõ trong dự thảo Nghị định. Trong đó bao gồm (i) Tờ khai theo mẫu; (ii) Bản sao từ sổ gốc hoặc bản sao có chứng thực hoặc bản sao chụp từ bản chính hoặc bản sao xuất trình bản chính để đối chiếu hoặc bản sao điện tử từ sổ gốc hoặc bản sao điện tử có chứng thực từ bản chính giấy tờ, tài liệu chứng minh tư cách pháp lý của người đề nghị xóa đăng ký trong trường hợp người đề nghị là tổ chức, cá nhân Việt Nam. Trường hợp giấy tờ, tài liệu chứng minh tư cách pháp lý của người đề nghị xóa đăng ký do cơ quan nước ngoài có thẩm quyền cấp thì các giấy tờ, tài liệu này phải được hợp pháp hóa lãnh sự theo quy định của pháp luật, trừ trường hợp được miễn hợp pháp hóa lãnh sự theo Điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên hoặc theo nguyên tắc có đi có lại. (iii) Văn bản đồng ý xóa đăng ký và xuất khẩu tàu bay của những người có quyền lợi quốc tế đã được đăng ký có thứ tự ưu tiên cao hơn so với quyền lợi quốc tế của người đề nghị xóa đăng ký hoặc có tài liệu chứng minh các quyền lợi quốc tế được đăng ký có thứ tự ưu tiên cao hơn đã được thực hiện. (iv) Trường hợp người được chỉ định tại văn bản IDERA là người nhận bảo đảm bằng tàu bay, hồ sơ phải bao gồm cả tài liệu chứng minh người đề nghị xóa đăng ký đã thông báo bằng văn bản đến những người có quyền lợi quốc tế đã được đăng ký, chủ sở hữu tàu bay, người đề nghị đăng ký quốc tịch tàu bay về việc đề nghị xóa đăng ký tàu bay ít nhất 10 ngày trước ngày nộp hồ sơ đề nghị.
Bên cạnh đó, dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung đã bãi bỏ quy định về hồ sơ đối với trường hợp người đề nghị xóa đăng ký là người được chỉ định tại văn bản IDERA; hồ sơ đối với trường hợp người đề nghị xóa đăng ký là người nhận bảo đảm bằng tàu bay theo chỉ định tại văn bản IDERA.

Đức Khiêm
Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý