_20211114171230.png)
Bộ Tư pháp tổ chức Hội thảo “Định hướng triển khai công tác đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trong thời gian tới” tại thành phố Hà Nội
Phát biểu khai mạc tại Hội thảo, TS. Lê Vệ Quốc nhấn mạnh: Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg ngày 22/7/2021 của Thủ tướng Chính phủ về đánh giá, công nhận xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật là công cụ đo lường mức độ hoàn thành trách nhiệm được giao của chính quyền cấp xã trong tổ chức thi hành pháp luật, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước bằng pháp luật; nâng cao tinh thần trách nhiệm trong thực thi công vụ của lãnh đạo chính quyền ở cơ sở; tạo môi trường pháp lý lành mạnh cho người dân. Sau 03 năm thực hiện, công tác này đã được các địa phương triển khai đồng bộ, dần đi vào nền nếp, mang lại những hiệu quả nhất định trong bảo đảm quyền tiếp cận thông tin pháp luật cho người dân. Kết quả xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trên cả nước hàng năm đạt tỷ lệ cao (khoảng 95%). Tuy nhiên, trên cơ sở đánh giá thực trạng thực hiện Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật và rà soát các tiêu chí, các quy định pháp luật có liên quan đến đánh giá hoạt động chính quyền cấp cơ sở còn nhiều bất cập, trùng lắp, hình thức, thiếu thực chất và xét trong bối cảnh hiện nay Đảng, Nhà nước đang tập trung củng cố, kiện toàn tổ chức bộ máy (địa phương 02 cấp) theo hướng tinh gọn, hiệu năng, hiệu quả thì các tiêu chí đánh giá tiếp cận pháp luật của cấp xã hiện nay không còn phù hợp. Do đó, cần phải nghiên cứu kỹ lưỡng, đánh giá sự cần thiết việc tiếp tục duy trì việc đánh giá, công nhận xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trong thời gian tới.
Làm rõ vai trò của tiêu chí tiếp cận pháp luật với việc đánh giá hiệu quả công tác tổ chức thi hành pháp luật của chính quyền cấp cơ sở
Về mối quan hệ giữa tiêu chí tiếp cận pháp luật với việc đánh giá hiệu quả công tác tổ chức thi hành pháp luật của chính quyền cấp cơ sở, TS. Nguyễn Thị Minh Phương, Phó Cục trưởng Cục Kiểm tra văn bản và Quản lý xử lý vi phạm hành chính nhận định có 03/05 tiêu chí và 04/20 chỉ tiêu tiếp cận pháp luật tương đồng với các nội dung xem xét, đánh giá tình hình thi hành pháp luật được quy định tại Nghị định số 80/2025/NĐ-CP và Thông tư 08/2024/TT-BTP. Trong đó, các nội dung xem xét, đánh giá tổ chức thi hành pháp luật đã bao trùm một số tiêu chí và chỉ tiêu về chuẩn tiếp cận pháp luật như về ban hành văn bản quy định chi tiết (ban hành đầy đủ, đúng quy định pháp luật các văn bản quy phạm pháp luật được cơ quan có thẩm quyền giao); tính chính xác, thống nhất trong áp dụng văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước (ban hành đúng quy định pháp luật các văn bản hành chính có nội dung liên quan trực tiếp đến quyền, lợi ích của tổ chức, cá nhân); tình hình vi phạm pháp luật của cán bộ, công chức trong thi hành công vụ (không có cán bộ, công chức bị xử lý kỷ luật hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự)… Tuy nhiên, việc đánh giá hiệu quả công tác tổ chức thi hành pháp luật căn cứ trên các nội dung tổ chức thi hành văn bản quy phạm pháp luật và việc xem xét, đánh giá một số các tiêu chí được quy định tại Nghị định số 80/2025/NĐ-CP và Thông tư 08/2024/TT-BTP không dựa trên kết quả đánh giá, công nhận xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật.
Trùng lắp về nội dung giữa các bộ tiêu chí, tiêu chuẩn đánh giá chính quyền cấp xã
Ông Lê Thành Cung, Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Quảng Ninh cho biết, hiện nay có rất nhiều bộ tiêu chí, tiêu chuẩn khác nhau đang được áp dụng để đánh giá chính quyền cấp xã. Trong đó, có nhiều tiêu chí, tiêu chuẩn có nội dung mục đích đánh giá và nội dung trùng lắp với tiêu chí tiếp cận pháp luật, điển hình như tiêu chí tiêu chí đánh giá hiệu quả hoạt động của chính quyền cấp xã, khung tiêu chuẩn “xã, phường, thị trấn tiêu biểu”…Việc triển khai cùng lúc nhiều bộ tiêu chí đánh giá chính quyền cấp xã có nội dung trùng lắp là không cần thiết, gây lãng phí và tạo áp lực cho địa phương.
Bà Phạm Thị Thanh Hương, Phó Giám đốc Sở Tư pháp thành phố Hà Nội chia sẻ, trong bối cảnh yêu cầu tinh gọn bộ máy, sắp xếp, sáp nhập, thực hiện mô hình chính quyền địa phương 02 cấp (không tổ chức đơn vị cấp huyện), chính quyền cấp tỉnh và cấp xã sẽ phải triển khai thực hiện rất nhiều nhiệm vụ và cần ưu tiên thời gian cho các nhiệm vụ quan trọng, cấp bách. Chỉ tính trên địa bàn thành phố Hà Nội sẽ có 126 đơn vị hành chính cấp xã. Nếu thực hiện đánh giá, công nhận đạt chuẩn tiếp cận pháp luật đối với 126 đơn vị hành chính cấp xã cần quy định về nội dung, hồ sơ, tài liệu và đặc biệt là trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức đối với công tác đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật cho phù hợp, rõ việc, rõ trách nhiệm. Hơn nữa, cần phải tăng cường nguồn nhân lực đánh giá chuẩn tiếp cận pháp luật ở cấp tỉnh. Đây cũng là thách thức lớn trong bối cảnh tinh giản biên chế phù hợp với tinh gọn bộ máy hiện nay.
Đồng tình với ý kiến của Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Quảng Ninh và Phó Giám đốc Sở Tư pháp thành phố Hà Nội, nhiều đại biểu, đặc biệt là các đại biểu đến từ các Phòng Tư pháp, công chức Tư pháp - Hộ tịch đề xuất bãi bỏ Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg để ưu tiên nguồn lực thực hiện các nhiệm vụ quan trọng, cấp bách khác, giảm áp lực cho chính quyền cấp cơ sở.
Tuy nhiên, một số đại biểu cũng cho rằng với yêu cầu xây dựng văn hóa tuân thủ pháp luật theo tinh thần tại Nghị quyết số 66-NQ/TW của Bộ Chính trị ngày 30/4/2025 về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới thì việc đánh giá, công nhận đạt chuẩn tiếp cận pháp luật vẫn rất cần thiết. Cần nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng về mục đích, ý nghĩa và kết quả triển khai của công tác này để có những điều chỉnh về nội dung bộ tiêu chí tiếp cận pháp luật cũng như cơ chế đánh giá phù hợp theo hướng xác định tiêu chí đánh giá chuẩn tiếp cận pháp luật của người dân; đồng thời ứng dụng công nghệ thông tin trong quá trình triển khai (ví dụ như tích hợp bộ công cụ khảo sát trên các ứng dụng VNeID) để tiết kiệm nguồn lực cũng như bảo đảm tính khách quan, thực chất…
Phát biểu bế mạc, TS. Ngô Quỳnh Hoa, Phó Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý trân trọng cảm ơn những ý kiến đóng góp thẳng thắn, tâm huyết của các đại biểu tại Hội thảo. Đây là chất liệu quan trọng để Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý tổng hợp để tiếp tục nghiên cứu, đề xuất định hướng triển khai công tác này trong thời gian tới./.
Nguyễn Thị Tâm
Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý