_20211114171230.png)
Bổ sung thẩm quyền và hình thức văn bản quy phạm pháp luật của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp xã
Ngày 25/6/225, tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật số 87/2025/QH15 và có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/7/2025.
1. Bổ sung thẩm quyền và hình thức VBQPPL của Chủ tịch UBND cấp tỉnh, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp xã
Để bảo đảm đồng bộ, thống nhất với Luật Tổ chức chính quyền địa phương được Quốc hội thông qua ngày 16/6/2025, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2025, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật đã bổ sung thẩm quyền và hình thức văn bản quy phạm pháp luật của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp xã. Theo đó, Hội đồng nhân dân cấp tỉnh được ban hành văn bản quy phạm pháp luật để phân cấp; Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh được ban hành văn bản quy phạm pháp luật để phân cấp, thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp, quy định biện pháp chỉ đạo, điều hành hoạt động của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh; phối hợp hoạt động giữa các cơ quan chuyên môn, cơ quan, tổ chức khác thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh; Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân cấp xã được ban hành văn bản quy phạm pháp luật phù hợp với nhiệm vụ, quyền hạn mà Luật Tổ chức chính quyền địa phương giao.
Hội đồng nhân dân cấp xã ban hành nghị quyết để quy định những vấn đề được luật, nghị quyết của Quốc hội giao hoặc quy định chính sách, biện pháp nhằm bảo đảm thi hành Hiến pháp, luật, văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên; chính sách, biện pháp nhằm phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương; thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp.
Ủy ban nhân dân cấp xã ban hành quyết định để quy định những vấn đề được luật, nghị quyết của Quốc hội giao hoặc biện pháp thi hành Hiến pháp, luật, văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên, nghị quyết của Hội đồng nhân dân cùng cấp; biện pháp thực hiện chức năng quản lý nhà nước ở địa phương; thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp.
2. Sửa đổi, bổ sung quy định về các tổ chức chính trị - xã hội tham gia xây dựng, ban hành VBQPL
Thực hiện Nghị quyết số 203/2025/QH15 ngày 16/6/2025 của Quốc hội về sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, Luật đã điều chỉnh theo hướng quy định các tổ chức chính trị - xã hội tham gia vào quy trình xây dựng, ban hành VBQPPL và tiếp tục giữ nguyên các quy định của các tổ chức chính trị - xã hội, đồng thời quy định cho phù hợp về phản biện xã hội; đề xuất nhiệm vụ lập pháp; đề xuất xây dựng luật, pháp lệnh, nghị quyết; được lấy ý kiên đối với lập đề xuất chính sách và soạn thảo dự án, dự thảo VBQPPL; đề nghị giải thích Hiến pháp, luật, pháp lệnh, nghị quyết.
3. Bổ sung Bộ Khoa học và Công nghệ tham gia thành phần bắt buộc của Hội đồng thẩm định
Để thể chế hóa yêu cầu tại Nghị quyết số 57-NQ/TW, Luật đã bổ sung Bộ Khoa học và Công nghệ vào thành phần bắt buộc trong Hội đồng thẩm định, bổ sung nội dung thẩm định, thẩm tra về việc ứng dụng, thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Trong thời gian tới, việc xây dựng pháp luật cần xem xét, bố sung và lồng ghép ứng dụng khoa học công nghệ, yêu tố đổi mới sáng tạo và chuyển đối số, từng bước đưa khoa học công nghệ, chuyển đổi số trở thành tư liệu sản xuất mà đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm đã yêu cầu và chỉ đạo về việc thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW. Trong đó Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính, Bộ Nội vụ, Bộ Ngoại giao, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Khoa học và Công nghệ, các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan tổ chức thẩm định dự án luật, pháp lệnh, nghị quyết trước khi trình Chính phủ trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ. Việc thẩm định được thực hiện trên cơ sở hồ sơ dự án gửi thẩm định. Đối với dự án do Bộ Tư pháp chủ trì soạn thảo hoặc trong trường hợp cần thiết, Bộ trưởng Bộ Tư pháp thành lập Hội đồng thẩm định.
4. Bổ sung quy định về đăng tải dự thảo VBQPPL trên Cổng Pháp luật quốc gia
Luật đã bổ sung quy định về đăng tải dự thảo các văn bản quy phạm pháp luật trên Cổng Pháp luật quốc gia trong quy trình xây dựng, ban hành một số loại văn bản quy phạm pháp luật do các cơ quan nhà nước ở trung ương ban hành để người dân, doanh nghiệp có thể tiếp cận và tham gia, đóng góp ý kiến xây dựng chính sách, dự án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật. Theo đó, dự thảo được đăng tải trên cổng thông tin điện tử của cơ quan chủ trì soạn thảo và Cổng Pháp luật quốc gia trong thời gian ít nhất là 20 ngày để các cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia góp ý kiến, trừ trường hợp điều ước quốc tế có liên quan mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên có quy định khác.
5. Sửa đổi, bổ sung một số quy định liên quan đến xây dựng Định hướng lập pháp nhiệm kỳ của Quốc hội
Ủy ban Thường vụ Quốc hội chủ trì, phối hợp với Chính phủ xây dựng Định hướng lập pháp nhiệm kỳ của Quốc hội, hoàn thành trong thời hạn 90 ngày kể từ ngày kết thúc Kỳ họp đầu tiên nhiệm kỳ Quốc hội, để trình cơ quan có thẩm quyền của Đảng phê duyệt. Ủy ban Thường vụ Quốc hội tự mình đề xuất nhiệm vụ lập pháp; Chủ tịch nước, Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội, Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán nhà nước, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, cơ quan trung ương của tổ chức chính trị - xã hội và đại biểu Quốc hội gửi đề xuất nhiệm vụ lập pháp đến Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong thời hạn 60 ngày kể từ ngày kết thúc Kỳ họp đầu tiên nhiệm kỳ Quốc hội để xem xét đưa vào Định hướng lập pháp nhiệm kỳ của Quốc hội.”.
Căn cứ Định hướng lập pháp nhiệm kỳ của Quốc hội hoặc yêu cầu giải quyết vấn đề bất cập, phát sinh từ thực tiễn (nếu có), Ủy ban Thường vụ Quốc hội tự mình đề xuất xây dựng luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; Chủ tịch nước, Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội, Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán nhà nước, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, cơ quan trung ương của tổ chức chính trị - xã hội và đại biểu Quốc hội gửi tờ trình đề xuất xây dựng luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đến Ủy ban Thường vụ Quốc hội trước ngày 01/8 hằng năm để đưa vào Chương trình lập pháp của năm tiếp theo./.
Để bảo đảm đồng bộ, thống nhất với Luật Tổ chức chính quyền địa phương được Quốc hội thông qua ngày 16/6/2025, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2025, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật đã bổ sung thẩm quyền và hình thức văn bản quy phạm pháp luật của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp xã. Theo đó, Hội đồng nhân dân cấp tỉnh được ban hành văn bản quy phạm pháp luật để phân cấp; Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh được ban hành văn bản quy phạm pháp luật để phân cấp, thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp, quy định biện pháp chỉ đạo, điều hành hoạt động của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh; phối hợp hoạt động giữa các cơ quan chuyên môn, cơ quan, tổ chức khác thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh; Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân cấp xã được ban hành văn bản quy phạm pháp luật phù hợp với nhiệm vụ, quyền hạn mà Luật Tổ chức chính quyền địa phương giao.
Hội đồng nhân dân cấp xã ban hành nghị quyết để quy định những vấn đề được luật, nghị quyết của Quốc hội giao hoặc quy định chính sách, biện pháp nhằm bảo đảm thi hành Hiến pháp, luật, văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên; chính sách, biện pháp nhằm phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương; thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp.
Ủy ban nhân dân cấp xã ban hành quyết định để quy định những vấn đề được luật, nghị quyết của Quốc hội giao hoặc biện pháp thi hành Hiến pháp, luật, văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên, nghị quyết của Hội đồng nhân dân cùng cấp; biện pháp thực hiện chức năng quản lý nhà nước ở địa phương; thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp.
2. Sửa đổi, bổ sung quy định về các tổ chức chính trị - xã hội tham gia xây dựng, ban hành VBQPL
Thực hiện Nghị quyết số 203/2025/QH15 ngày 16/6/2025 của Quốc hội về sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, Luật đã điều chỉnh theo hướng quy định các tổ chức chính trị - xã hội tham gia vào quy trình xây dựng, ban hành VBQPPL và tiếp tục giữ nguyên các quy định của các tổ chức chính trị - xã hội, đồng thời quy định cho phù hợp về phản biện xã hội; đề xuất nhiệm vụ lập pháp; đề xuất xây dựng luật, pháp lệnh, nghị quyết; được lấy ý kiên đối với lập đề xuất chính sách và soạn thảo dự án, dự thảo VBQPPL; đề nghị giải thích Hiến pháp, luật, pháp lệnh, nghị quyết.
3. Bổ sung Bộ Khoa học và Công nghệ tham gia thành phần bắt buộc của Hội đồng thẩm định
Để thể chế hóa yêu cầu tại Nghị quyết số 57-NQ/TW, Luật đã bổ sung Bộ Khoa học và Công nghệ vào thành phần bắt buộc trong Hội đồng thẩm định, bổ sung nội dung thẩm định, thẩm tra về việc ứng dụng, thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Trong thời gian tới, việc xây dựng pháp luật cần xem xét, bố sung và lồng ghép ứng dụng khoa học công nghệ, yêu tố đổi mới sáng tạo và chuyển đối số, từng bước đưa khoa học công nghệ, chuyển đổi số trở thành tư liệu sản xuất mà đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm đã yêu cầu và chỉ đạo về việc thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW. Trong đó Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính, Bộ Nội vụ, Bộ Ngoại giao, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Khoa học và Công nghệ, các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan tổ chức thẩm định dự án luật, pháp lệnh, nghị quyết trước khi trình Chính phủ trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ. Việc thẩm định được thực hiện trên cơ sở hồ sơ dự án gửi thẩm định. Đối với dự án do Bộ Tư pháp chủ trì soạn thảo hoặc trong trường hợp cần thiết, Bộ trưởng Bộ Tư pháp thành lập Hội đồng thẩm định.
4. Bổ sung quy định về đăng tải dự thảo VBQPPL trên Cổng Pháp luật quốc gia
Luật đã bổ sung quy định về đăng tải dự thảo các văn bản quy phạm pháp luật trên Cổng Pháp luật quốc gia trong quy trình xây dựng, ban hành một số loại văn bản quy phạm pháp luật do các cơ quan nhà nước ở trung ương ban hành để người dân, doanh nghiệp có thể tiếp cận và tham gia, đóng góp ý kiến xây dựng chính sách, dự án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật. Theo đó, dự thảo được đăng tải trên cổng thông tin điện tử của cơ quan chủ trì soạn thảo và Cổng Pháp luật quốc gia trong thời gian ít nhất là 20 ngày để các cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia góp ý kiến, trừ trường hợp điều ước quốc tế có liên quan mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên có quy định khác.
5. Sửa đổi, bổ sung một số quy định liên quan đến xây dựng Định hướng lập pháp nhiệm kỳ của Quốc hội
Ủy ban Thường vụ Quốc hội chủ trì, phối hợp với Chính phủ xây dựng Định hướng lập pháp nhiệm kỳ của Quốc hội, hoàn thành trong thời hạn 90 ngày kể từ ngày kết thúc Kỳ họp đầu tiên nhiệm kỳ Quốc hội, để trình cơ quan có thẩm quyền của Đảng phê duyệt. Ủy ban Thường vụ Quốc hội tự mình đề xuất nhiệm vụ lập pháp; Chủ tịch nước, Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội, Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán nhà nước, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, cơ quan trung ương của tổ chức chính trị - xã hội và đại biểu Quốc hội gửi đề xuất nhiệm vụ lập pháp đến Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong thời hạn 60 ngày kể từ ngày kết thúc Kỳ họp đầu tiên nhiệm kỳ Quốc hội để xem xét đưa vào Định hướng lập pháp nhiệm kỳ của Quốc hội.”.
Căn cứ Định hướng lập pháp nhiệm kỳ của Quốc hội hoặc yêu cầu giải quyết vấn đề bất cập, phát sinh từ thực tiễn (nếu có), Ủy ban Thường vụ Quốc hội tự mình đề xuất xây dựng luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; Chủ tịch nước, Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội, Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán nhà nước, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, cơ quan trung ương của tổ chức chính trị - xã hội và đại biểu Quốc hội gửi tờ trình đề xuất xây dựng luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đến Ủy ban Thường vụ Quốc hội trước ngày 01/8 hằng năm để đưa vào Chương trình lập pháp của năm tiếp theo./.
Thùy Nhung
Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý
Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý