Luật Ban hành VBQPPL số 64/2025/QH15 có hiệu lực từ ngày 01/4/2025 và Luật số 87/2025/QH15 (sửa đổi, bổ sung) có hiệu lực từ ngày 01/7/2025, là hai đạo luật giữ vai trò nền tảng trong công tác lập pháp. Hai văn kiện pháp lý quan trọng này không chỉ thể chế hóa đầy đủ chủ trương, đường lối của Đảng về đổi mới toàn diện hoạt động xây dựng pháp luật mà còn đáp ứng yêu cầu thực tiễn về tinh gọn tổ chức bộ máy, sắp xếp lại chính quyền địa phương theo mô hình hai cấp.
Với những nội dung cải cách mạnh mẽ từ tư duy đến quy trình, Luật đã mở ra một cách tiếp cận mới trong việc kiến tạo chính sách công, nâng cao chất lượng hệ thống pháp luật, khắc phục tình trạng hình thức, chồng chéo, thiếu tính khả thi - những “điểm nghẽn” từng tồn tại dai dẳng trong công tác ban hành văn bản pháp luật.

Kế hoạch triển khai thi hành Luật được ban hành nhằm xác định rõ nội dung công việc, thời hạn, tiến độ, cũng như phân công trách nhiệm cụ thể cho từng cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị. Cách tiếp cận mới này thể hiện tinh thần chủ động, bài bản và khoa học trong tổ chức thi hành pháp luật, đảm bảo sự nhất quán từ Trung ương đến địa phương, tránh tình trạng chồng chéo, manh mún, lãng phí nguồn lực.
Một nội dung trọng tâm được đặt ra là tổ chức tuyên truyền, phổ biến sâu rộng các quy định mới của Luật đến đội ngũ cán bộ, công chức và toàn thể Nhân dân. Bộ Tư pháp được giao chủ trì phối hợp với các bộ, ngành, địa phương tổ chức hội nghị, tọa đàm, biên soạn tài liệu tuyên truyền, phổ biến pháp luật. Hoạt động này sẽ được triển khai đồng bộ trong quý III năm 2025, đảm bảo mọi đối tượng áp dụng đều được tiếp cận, hiểu đúng và vận dụng đúng quy định pháp luật.
Cùng với công tác truyền thông, các văn bản hướng dẫn thi hành Luật cũng sẽ được xây dựng và ban hành kịp thời. Trong đó, Bộ Tư pháp chủ trì xây dựng Thông tư hướng dẫn nghiệp vụ về xây dựng, ban hành VBQPPL; đồng thời trình Chính phủ ban hành Nghị định hướng dẫn Nghị quyết của Quốc hội về các cơ chế, chính sách đặc thù trong xây dựng pháp luật. Bộ Tài chính sẽ ban hành Thông tư hướng dẫn việc lập dự toán, quản lý và sử dụng ngân sách nhà nước phục vụ công tác xây dựng pháp luật. Tất cả đều được lên kế hoạch hoàn thành trong quý III/2025.

Nhận thức rõ yếu tố con người là trung tâm trong thực thi pháp luật, Kế hoạch đặt ra yêu cầu rà soát, kiện toàn đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác pháp luật. Các bộ, ngành, địa phương chủ động đánh giá, sắp xếp lại nhân sự theo hướng tinh gọn, hiệu quả, bảo đảm bố trí đúng người, đúng việc. Đồng thời, xây dựng chiến lược, quy hoạch phát triển nguồn nhân lực pháp lý chuyên sâu, đủ phẩm chất, năng lực đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới.
Công tác tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ pháp luật được triển khai theo hướng chuyên sâu, thực chất. Bộ Tư pháp tổ chức các lớp tập huấn thống nhất từ trung ương đến địa phương, góp phần nâng cao tính chuyên nghiệp, kỹ năng lập pháp và thi hành pháp luật cho đội ngũ cán bộ pháp chế các cấp.
Trên nền tảng chuyển đổi số quốc gia, Kế hoạch triển khai thi hành Luật cũng nhấn mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo vào toàn bộ quy trình xây dựng, kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa và tổ chức thi hành VBQPPL. Các bộ, ngành, địa phương tăng cường tích hợp dữ liệu, xây dựng hệ thống phản hồi, xử lý kiến nghị về pháp luật trên nền tảng số, từng bước hình thành môi trường pháp lý mở, hiện đại, minh bạch, phục vụ hiệu quả người dân và doanh nghiệp.

Trước yêu cầu sắp xếp tổ chức lại bộ máy nhà nước và chính quyền địa phương, việc rà soát, sửa đổi, thay thế hoặc ban hành mới các VBQPPL là nhiệm vụ cấp thiết nhằm bảo đảm tính thống nhất giữa luật pháp và cơ cấu tổ chức. Các bộ, ngành, HĐND, UBND các cấp chủ động rà soát toàn bộ hệ thống văn bản thuộc lĩnh vực phụ trách, hoàn thành trước ngày 01/3/2027.
Bộ Tư pháp phối hợp với các đơn vị liên quan biên soạn Cẩm nang hướng dẫn nghiệp vụ xây dựng, ban hành VBQPPL, làm tài liệu chuẩn hóa quy trình, kỹ thuật lập pháp, góp phần nâng cao chất lượng thể chế từ khâu thiết kế chính sách đến tổ chức thực thi.

Với Kế hoạch triển khai thi hành Luật Ban hành VBQPPL, Chính phủ không chỉ đơn thuần thực hiện yêu cầu tổ chức thi hành luật sau khi được Quốc hội thông qua, mà còn thể hiện tầm nhìn chiến lược và quyết tâm đổi mới mạnh mẽ trong công tác lập pháp – yếu tố then chốt trong xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.
Luật Ban hành VBQPPL và Kế hoạch triển khai thi hành Luật là sự kết tinh của trí tuệ, kinh nghiệm lập pháp và yêu cầu thực tiễn; phản ánh sự chuyển biến trong tư duy lập pháp, từ hướng tiếp cận hành chính sang quản trị nhà nước hiện đại, lấy chất lượng, hiệu quả và người dân làm trung tâm.
Đây chính là tiền đề để xây dựng một hệ thống pháp luật thực chất, khả thi và đồng bộ là "xương sống" trong thể chế phát triển quốc gia. Chỉ khi pháp luật được tổ chức thực thi nghiêm túc, có hiệu quả, thì quyền lực nhà nước mới được kiểm soát, quyền con người, quyền công dân mới được bảo đảm và mục tiêu phát triển bền vững mới có thể hiện thực hóa.

Nguyễn Anh Vũ
Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý