Sự cần thiết ban hành Thông tư của Bộ trưởng Bộ Tư pháp hướng dẫn thi hành Quyết định số 27/2025/QĐ-TTg ngày 04/8/2025 của Thủ tướng Chính phủ quy định về xã, phường, đặc khu đạt chuẩn tiếp cận pháp luật

Hiện nay, Nghị quyết số 203/2025/QH15 ngày 16/6/2025 của Quốc hội về sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025 đã quy định về việc triển khai mô hình chính quyền địa phương 02 cấp (kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện). Điều đó dẫn đến thay đổi nhiệm vụ, trách nhiệm của chính quyền cấp tỉnh, cấp xã trong triển khai nhiệm vụ đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật. Bối cảnh này đặt ra yêu cầu phải sửa đổi, bổ sung Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg để phù hợp với chủ trương của Đảng và các văn bản quy phạm pháp luật mới được ban hành. Đặc biệt, thực tiễn triển khai Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg và Thông tư số 09/2021/TT-BTP vẫn còn một số tồn tại, hạn chế như tiêu chí, chỉ tiêu tiếp cận pháp luật có phạm vi rộng, nhiều lĩnh vực, có nội dung trùng lắp với nhiều bộ tiêu chí khác, khó định lượng, chưa thực sự phù hợp với nhu cầu và điều kiện thực tiễn hoặc không còn phù hợp với các văn bản quy phạm pháp luật mới được ban hành; điều kiện công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật còn bất cập; thẩm quyền, trình tự, thủ tục đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật không còn phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 02 cấp... Những vấn đề này đặt ra yêu cầu phải ban hành Quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định về xã, phường, đặc khu đạt chuẩn tiếp cận pháp luật để thay thế Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn và bảo đảm phù hợp với các văn bản quy phạm pháp luật mới được ban hành. Trên cơ sở đó, ngày 04/8/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Quyết định số 27/2025/QĐ-TTg quy định về xã, phường, đặc khu đạt chuẩn tiếp cận pháp luật (Quyết định số 27/2025/QĐ-TTg). Quyết định số 27/2025/QĐ-TTg gồm có 09 điều, quy định cụ thể về mục đích, nguyên tắc, tiêu chí, điều kiện, thẩm quyền, trình tự, thủ tục, trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức trong đánh giá, công nhận xã, phường, đặc khu trực thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi chung là cấp xã) đạt chuẩn tiếp cận pháp luật. Đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật nhằm đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ của chính quyền cấp xã trong công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật; kịp thời đánh giá tình hình thực tiễn và có các giải pháp khắc phục hạn chế, tồn tại, nâng cao hiệu quả hoạt động chính quyền cấp xã; nâng cao ý thức tìm hiểu và chấp hành pháp luật của người dân, doanh nghiệp; góp phần xây dựng văn hóa tuân thủ pháp luật.
Tại điểm a khoản 1 Điều 7 của Quyết định số 27/2025/QĐ-TTg, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Tư pháp ban hành quy định hướng dẫn nội dung, mức độ đạt chuẩn các tiêu chí, chỉ tiêu tiếp cận pháp luật; mẫu hồ sơ, tài liệu khác có liên quan phục vụ đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật… Vì vậy, cần thiết ban hành Thông tư của Bộ trưởng Bộ Tư pháp để quy định cụ thể về nội dung, mức độ đạt chuẩn các tiêu chí, chỉ tiêu tiếp cận pháp luật; mẫu hồ sơ, tài liệu khác có liên quan phục vụ đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, qua đó tạo cơ sở pháp lý cho việc triển khai nhiệm vụ đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật được thống nhất, thực chất, hiệu quả, tạo điều kiện thuận lợi cho cấp xã và các tổ chức, cá nhân có liên quan trong thực hiện nhiệm vụ đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trong thời gian tới. Việc xây dựng Thông tư của Bộ trưởng Bộ Tư pháp đặt ra yêu cầu cần phải bám sát quan điểm, nguyên tắc, tiêu chí tiếp cận pháp luật và các nội dung được Thủ tướng Chính phủ giao hướng dẫn chi tiết tại Quyết định số 27/2025/QĐ-TTg. Đồng thời bảo đảm tính khả thi, phù hợp, dựa trên tổng kết thực tiễn, kế thừa những nội dung còn giá trị, đồng thời khắc phục những hạn chế, bất cập trong thực hiện Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg và Thông tư số 09/2021/TT-BTP, góp phần nâng cao tính minh bạch, hiệu quả, đồng bộ, thống nhất trong xây dựng, thực hiện các quy định pháp luật về đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật.

Hiện nay, Bộ Tư pháp đang tổ chức lấy kiến bằng văn bản đối với hồ sơ dự thảo Thông tư và tổ chức các Toạ đàm góp ý Thông tư. Dự kiến Thông tư sẽ được ban hành trong tháng 8/2025 nhằm tạo cơ sở pháp lý cho việc triển khai đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trong thời gian tới./.