Tập huấn, phổ biến kiến thức pháp luật về phòng, chống mua bán người tại phường Pleiku, tỉnh Gia Lai

Mua bán người luôn là vấn đề nóng, không chỉ với mỗi quốc gia mà đã trở thành vấn nạn toàn cầu. Ở Việt Nam, những năm gần đây, tình hình tội phạm mua bán người có xu hướng diễn biến phức tạp, khó lường với phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi đã gây ra những hậu quả nặng nề. Một tin nhắn trên mạng xã hội, một lời rủ sang Campuchia làm “việc nhẹ, lương cao”, đây tưởng là cơ hội đổi đời, nhưng lại khởi đầu cho hành trình kinh hoàng khiến hàng ngàn người rơi vào tay tội phạm mua bán người. Trước tình hình đó, Việt Nam đã mạnh mẽ đấu tranh phòng ngừa, xử lý loại tội phạm này và giải cứu, hỗ trợ các nạn nhân. Đảng, Nhà nước ta đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách pháp luật, chương trình, kế hoạch quan trọng về phòng, chống tội phạm mua bán người. Ngày 28/11/2024, tại Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật Phòng, chống mua bán người, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2025 (Luật số 53/2024/QH15). Việc ban hành 01 đạo luật chuyên ngành về phòng, chống mua bán người đã tạo cơ sở pháp lý thuận lợi cho các cơ quan chức năng trong đấu tranh phòng, chống mua bán người, hỗ trợ nạn nhân bị mua bán và thể hiện quyết tâm của Đảng và Nhà nước ta trong thực hiện cam kết quốc tế của Việt Nam, góp phần thúc đẩy và bảo vệ quyền con người trong công tác phòng, chống mua bán người.
Tại Hội nghị, TS. Lê Thị Vân Anh, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật hình sự - hành chính, Bộ Tư pháp - báo cáo viên pháp luật đã trình bày các nội dung cơ bản của Luật Phòng, chống mua bán người năm 2024 và các văn bản hướng dẫn thi hành; đặc biệt là các quy định gắn trực tiếp với cơ sở. Trong đó, tập trung vào các nội dung chính như: khái niệm về mua bán người, chính sách về phòng chống mua bán người; quy trình tiếp nhận, xác minh, xác định nạn nhân; căn cứ xác định nạn nhân; giấy tờ, tài liệu xác nhận nạn nhân; bảo vệ nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân và người thân thích của họ; hỗ trợ nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân và người dưới 18 tuổi đi cùng…Đây cũng là những nội dung được nội luật hóa theo điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên, bảo đảm tính thống nhất, tính đồng bộ của hệ thống pháp luật, đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong đấu tranh phòng, chống mua bán người. Cần khẳng định, phòng, chống mua bán người là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội, trong đó có vai trò quan trọng của mỗi người dân cần tiếp tục nâng cao hiểu biết, sự cảnh giác, tăng cường phối hợp với các cơ quan chức năng có liên quan về mọi mặt nhằm đấu tranh phòng, chống mua bán người nói riêng và phòng, chống tội phạm nói chung.

Với nguyên tắc “lấy nạn nhân, người đang trong quá trình xác định nạn nhân làm trung tâm”, Luật Phòng, chống mua bán người năm 2024 đã dành 01 chương về hỗ trợ nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân quy định về đối tượng và chế độ hỗ trợ; cơ quan, tổ chức thực hiện việc hỗ trợ; cơ sở trợ giúp xã hội, cơ sở hỗ trợ nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân. Việc sửa đổi, bổ sung quy định nêu trên đã góp phần thực hiện cam kết quốc tế của Việt Nam liên quan đến bảo đảm, bảo vệ quyền con người, quyền của nạn nhân bị mua bán; cụ thể hóa nguyên tắc tôn trọng, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân và nguyên tắc lấy nạn nhân, người đang trong quá trình xác định là nạn nhân làm trung tâm.
Báo cáo viên cũng đã trình bày các quy định về tội phạm mua bán người trong Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định tại Điều 150 (Tội mua bán người) và Điều 151 (Tội mua bán người dưới 16 tuổi) và các nội dung liên quan khác. So với Bộ luật Hình sự năm 1985 và Bộ luật Hình sự năm 1999 thì Bộ luật Hình sự năm 2015 đã quy định cụ thể, rõ ràng các hành vi khách quan của tội phạm mua bán người cũng như các tình tiết định khung hình phạt của tội phạm này... Những sửa đổi, bổ sung này của Bộ luật Hình sự năm 2015 đã góp phần nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm mua bán người trong giai đoạn hiện nay. Tại Hội nghị, nhiều đại biểu tham dự đã trao đổi, chia sẻ, thảo luận nhiều câu hỏi, tình huống với báo cáo viên. Nhiều vấn đề vướng mắc cụ thể phát sinh từ thực tiễn phòng, chống mua bán người đã được giải đáp, hướng dẫn và tháo gỡ, giúp người tham dự Hội nghị có kiến thức pháp luật sâu hơn, từ đó có hiểu biết và kỹ năng, phương pháp để phòng, chống mua bán người.

Hội nghị đã được tổ chức thành công góp phần tạo nhận thức thống nhất và đầy đủ về công tác phòng, chống mua bán người trong mỗi cá nhân; nâng cao trách nhiệm của cá nhân, gia đình, cơ quan, tổ chức và của toàn xã hội trong công tác phòng, chống mua bán người. Thông qua đó góp phần ổn định tình hình an ninh, trật tự, an toàn xã hội; nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về phòng, chống mua bán người và nâng cao ý thức pháp luật trong phòng, chống mua bán người của mỗi người dân ở cơ sở./.

Đinh Thị Ánh Hồng
Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý