Tập huấn kiến thức pháp luật và kỹ năng hòa giải trong lĩnh vực đất đai cho đội ngũ hòa giải viên ở cơ sở xã Ia Khươl, tỉnh Gia Lai

Xã Ia Khươl là một trong hai xã được chọn làm điểm về công tác hòa giải ở cơ sở của tỉnh Gia Lai. Năm 2025, thực hiện chủ trương sáp nhập xã của trung ương, xã Ia Khươl, tỉnh Gia Lai được thành lập mới trên cơ sở sắp xếp toàn bộ diện tích tự nhiên và dân số của 03 đơn vị hành chính thuộc huyện Chư Păh gồm: xã Hà Tây, xã Đăk Tơ Ver, xã Ia Khươl. Xã có diện tích tự nhiên 35.210,63 ha với dân số là 17.151 người (trong đó đồng bào dân thiểu số là 14.264 người, chiếm tỷ lệ 83,17%). Người dân trong xã chủ yếu sản xuất nông nghiệp, đời sống, kinh tế, còn nhiều khó khăn. Trình độ hiểu biết pháp luật của người dân còn hạn chế. Những năm qua cấp ủy, chính quyền xã đã nỗ lực, cố gắng phấn đấu để từng bước nâng cao đời sống Nhân dân, nhất là ở các làng đặc biệt khó khăn.

Công tác hòa giải ở cơ sở được xã quan tâm, thường xuyên củng cố, kiện toàn tổ hòa giải, hoà giải viên, định kỳ tổ chức các buổi sinh hoạt phổ biến, giáo dục pháp luật cho các thành viên tổ hòa giải, xã cũng vận động nhân dân trên địa bàn giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa giải, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể của xã đã tích cực phối hợp giới thiệu về nhân sự tham gia các tổ hòa giải nhằm nâng cao chất lượng hòa giải viên. Các hòa giải viên là người có uy tín trong cộng đồng dân cư, thường là Trưởng thôn, làng, trưởng ban công tác mặt trận thôn, hội trưởng hội nông dân, hội cựu chiến binh, hội phụ nữ, đoàn thanh niên, cán bộ hưu trí cư trú tại địa phương. Nhờ sự vào cuộc đồng bộ của các cơ quan, ban, ngành và sự phối hợp chặt chẽ với các tổ chức chính trị – xã hội trong công tác hòa giải ở cơ sở, nhận thức và hiểu biết pháp luật của người dân trên địa bàn xã đã có nhiều chuyển biến tích cực. Người dân ngày càng nắm rõ các quy định pháp luật cơ bản, đặc biệt là pháp luật liên quan đến hôn nhân gia đình, đất đai, an ninh trật tự và an toàn giao thông.

Bên cạnh những mặt tích cực thì công tác hòa giải ở cơ sở trên địa bàn xã Ia Khươl vẫn còn một số tồn tại, hạn chế, như: Chất lượng đội ngũ hòa giải viên ở cơ sở còn chưa cao, tỷ lệ hòa giải thành thấp; điều kiện vật chất phục vụ công tác hòa giải ở cơ sở còn thiếu thốn, chưa huy động được nguồn vốn xã hội hóa phục vụ công tác này; nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận người dân còn hạn chế, ở một số nơi vẫn tồn tại các phong tục lạc hậu như tảo hôn, giải quyết tranh chấp theo lệ làng, gây ảnh hưởng đến việc thực thi pháp luật. Một trong những nguyên nhân của tình trạng trên là do điều kiện tiếp cận thông tin còn hạn chế, một số khu vực vùng sâu, vùng xa chưa có đủ phương tiện thông tin, kết nối internet để người dân có thể tiếp cận và tìm hiểu các quy định của pháp luật. Vì vậy, việc tổ chức tập huấn trực tiếp tìm hiểu kiến thức pháp luật cho hòa giải viên nói riêng và người dân xã Ia Khươl nói chung là hết sức cần thiết.
Phát biểu giới thiệu mục đích, nội dung hội nghị tập huấn, đại diện Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý, Bộ Tư pháp cho rằng việc nâng cao kiến thức pháp luật nói chung và kiến thức pháp luật về đất đai là rất thiết thực đối với các hòa giải viên, nhất là trong bối cảnh hiện nay, việc tranh chấp đất đai diễn ra ngày càng nhiều và phức tạp, tiềm ẩn nguy cơ gây mất trật tự an ninh xã hội tại địa phương. Mong rằng, qua buổi tập huấn hôm nay, các hòa giải viên sẽ được cập nhật kiến thức pháp luật mới trong lĩnh vực đất đai, kỹ năng nghiệp vụ hòa giải cho đội ngũ hòa giải viên ở cơ sở khi giải quyết tranh chấp đất đai.

Các hòa giải viên tham dự Hội nghị đã được nghe PGS.TS Nguyễn Quang Tuyến, Phó Chủ tịch Hội đồng trường, Trưởng khoa Khoa Luật Kinh tế, Trường Đại học Luật Hà Nội trình bày các quy định pháp luật về đất đai gắn với người dân tại cơ sở và việc giải quyết tranh chấp đất đai. Bên cạnh những kiến thức pháp luật mới về đất đai theo Luật Đất đai năm 2024, giảng viên đã đi sâu vào một số vấn đề pháp luật về đất đai đang “nóng” hiện nay như: vấn đề bồi thường đất, thẩm quyền quy định giá nhà đất, quyền sử dụng đất của vợ chồng, quyền thừa kế đất đai, các vấn đề liên quan đến tranh chấp đất đai, từ đó lồng ghép các nội dung về hòa giải ở cơ sở: hòa giải viên tham gia hòa giải tranh chấp đất đai trong trường hợp nào? các trường hợp tranh chấp đất đai không được hòa giải ở cơ sở, những vấn đề cần lưu ý khi hòa giải ở cơ sở (làm sao để người tranh chấp đang mâu thuẫn có thể ngồi xuống hòa giải với nhau, hướng dẫn các bên giải quyết đúng theo pháp luật, vừa có lý, vừa có tình), đồng thời đưa ra nhiều ví dụ minh họa sinh động thu hút người nghe.  
Tại phần trao đổi thảo luận, các đại biểu tham dự Hội nghị đã được báo cáo viên giải đáp các thắc mắc về quy định của pháp luật đất đai như: quyền sở hữu đất của bố khi đất đó là tài sản con tặng cho mẹ; xử lý vụ việc cấp “sổ đỏ” sai thửa đất tặng cho; việc chia tài sản là đất đai khi ly hôn; cách thu thập chứng cứ hợp pháp để bảo vệ quyền lợi trong tranh chấp đất đai....

Đánh giá về Hội nghị tập huấn, đồng chí Phó Chủ tịch UBND xã Ia Khươl ghi nhận sự thành công của Hội nghị tập huấn, đồng thời đánh giá cao các nội dung, kiến thức mà giảng viên truyền tải là rất thiết thực và cần cho hòa giải viên; trong thời gian tới UBND xã rất mong nhận được sự quan tâm của Bộ Tư pháp, Sở Tư pháp trong việc cung cấp tài liệu tập huấn cho hòa giải viên để UBND xã cung cấp cũng như tổ chức tập huấn cho hòa giải ở cơ sở để nâng cao chất lượng đội ngũ này. Với những kiến thức pháp luật, kỹ năng được truyền tải trong buổi tập huấn, các hòa giải viên không chỉ tiếp thu và còn ứng dụng vào trong hoạt động hòa giải ở cơ sở một cách linh hoạt, đặc biệt là giải quyết tranh chấp đất đai được thấu đáo tránh khiếu kiện kéo dài, giúp cho công tác hòa giải ở cơ sở ngày càng đi vào thực chất, đáp ứng được yêu cầu của xã hội, xây dựng cộng đồng dân cư đoàn kết, góp phần bảo đảm an ninh chính trị của địa phương./.

Đinh Quỳnh Mây
Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý