Hà Nội, ngày 03 tháng 11 năm 2025 – Phiên họp toàn thể của Quốc hội diễn ra sáng nay đã xác định một trong những ưu tiên lập pháp hàng đầu: Dự án Luật Đầu tư (sửa đổi) được xây dựng trên tinh thần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý về đầu tư, đang tạo ra kỳ vọng lớn về một cuộc cải cách thủ tục hành chính và môi trường kinh doanh. Mặc dù Luật Đầu tư số 61/2020/QH14 đã mang lại nhiều kết quả tích cực, nhưng những hạn chế về quy định quyền tự do kinh doanh, chính sách ưu đãi và thủ tục đầu tư đã đặt ra yêu cầu cấp thiết phải sửa đổi toàn diện.
 

Dự án Luật Đầu tư (sửa đổi) thể hiện sự tinh gọn mạnh mẽ, giảm từ 77 điều xuống còn 60 điều, với bố cục gồm 07 Chương và 60 Điều. Tổng cộng, dự thảo đã thực hiện sửa đổi, bổ sung 33/77 Điều, lược bỏ 17/77 Điều và bổ sung mới 02 Điều, cho thấy phạm vi điều chỉnh rộng và sâu, hướng tới sự rõ ràng và logic hơn.

Điểm nhấn đáng chú ý nhất là việc cắt giảm 21 ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện không còn đáp ứng các tiêu chí cần thiết theo quy định tại Điều 7 Luật Đầu tư. Các ngành nghề được đề xuất cắt giảm bao gồm: kinh doanh dịch vụ kế toán; kinh doanh làm thủ tục về thuế; xuất khẩu gạo; kinh doanh tạm nhập, tái xuất hàng thực phẩm đông lạnh; hoạt động mua bán hàng hóa và các hoạt động liên quan trực tiếp đến hoạt động mua bán hàng hóa của nhà cung cấp dịch vụ nước ngoài tại Việt Nam...

Theo Báo cáo của Chính phủ tại Phiên họp Ủy ban thường vụ Quốc hội ngày 17/10/2025, việc cắt giảm này nhằm chuyển mạnh từ cơ chế tiền kiểm (phải xin cấp giấy phép mới được kinh doanh) sang cơ chế hậu kiểm. Đây là hành động cụ thể hóa Nghị quyết số 66/NQ-CP ngày 26/3/2025 về chương trình cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, nhằm hạn chế rào cản gia nhập thị trường và thúc đẩy tự do kinh doanh.

Dự án Luật Đầu tư tập trung giải quyết các vướng mắc, tạo "luồng xanh" cho hoạt động đầu tư ở cả hai chiều:

Dự thảo tập trung thu hẹp diện dự án phải chấp thuận chủ trương đầu tư, chỉ áp dụng trong các lĩnh vực quan trọng, nhạy cảm liên quan đến hạ tầng, môi trường, quốc phòng. Đồng thời, Luật đẩy mạnh phân cấp mạnh mẽ cho Thủ tướng Chính phủ và Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, đơn giản hóa nội dung thẩm định.

Về quản lý hoạt động đầu tư ra nước ngoài, Dự án Luật đề xuất bãi bỏ thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư ra nước ngoài thuộc thẩm quyền của Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ nhằm trao quyền chủ động hơn cho nhà đầu tư.

Đáng chú ý, dự thảo thu hẹp diện dự án phải thực hiện thủ tục cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ra nước ngoài. Thủ tục này sẽ chỉ áp dụng đối với dự án có vốn từ 20 tỷ đồng trở lên hoặc dự án thuộc ngành, nghề đầu tư ra nước ngoài có điều kiện. Đối với các dự án có quy mô dưới 20 tỷ đồng (khoảng 760.000 USD), nhà đầu tư chỉ cần thực hiện việc đăng ký giao dịch ngoại hối với Ngân hàng Nhà nước để chuyển tiền ra nước ngoài.

Cùng với việc cắt giảm thủ tục, Dự án Luật cũng bổ sung quy định cấm kinh doanh thuốc lá điện tử, làm rõ điều kiện đầu tư kinh doanh để chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm. Luật ưu tiên ngành nghề gắn với đổi mới sáng tạo, kinh tế xanh, chuyển đổi số, và mở rộng cơ chế “luồng xanh” cho dự án trong khu công nghiệp, khu công nghệ cao, khu thương mại tự do để rút ngắn thủ tục.

Tuy nhiên, tại phiên họp Uỷ ban Thường vụ Quốc hội sáng ngày 17/10/2025,  báo cáo thẩm tra sơ bộ của Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, do Chủ nhiệm Phan Văn Mãi trình bày, đã đưa ra một số đề nghị quan trọng:

Cắt giảm thực chất: Ủy ban đề nghị tiếp tục nghiên cứu, rà soát để cắt giảm thực chất điều kiện đầu tư kinh doanh, chỉ giữ lại những điều kiện thật sự cần thiết vì lý do hiến định (bảo đảm quốc phòng, an ninh, trật tự, đạo đức, sức khỏe cộng đồng).

Thận trọng với Đầu tư nước ngoài: Liên quan đến quản lý hoạt động đầu tư nước ngoài vào Việt Nam (Điều 20), Ủy ban đề nghị rà soát kỹ lưỡng và hết sức thận trọng, bổ sung nội dung tổng kết và đánh giá thực hiện chính sách. Điều này nhằm làm rõ cơ chế quản lý khi cho phép nhà đầu tư nước ngoài thành lập doanh nghiệp trước khi được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư, đảm bảo thực hiện đúng tinh thần "hợp tác đầu tư nước ngoài có chọn lọc; không thu hút đầu tư nước ngoài bằng mọi giá, không buông lỏng quản lý".

Đồng bộ pháp luật: Ủy ban đề nghị rà soát, xem xét chỉnh sửa ngành, nghề “hoạt động thương mại điện tử” là ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, đồng thời đảm bảo sự thống nhất với quy định của pháp luật về đất đai.

Dự án Luật Đầu tư (thay thế) đang tiến hành theo trình tự, thủ tục rút gọn, cho thấy quyết tâm của Chính phủ và Quốc hội trong việc nhanh chóng hoàn thiện khung pháp lý, tạo môi trường đầu tư thông thoáng, minh bạch và an toàn hơn cho các nhà đầu tư.

Để có cái nhìn toàn diện, minh bạch và chính xác nhất về các đề xuất sửa đổi và bổ sung, kính mời quý độc giả truy cập Cổng Pháp luật quốc gia tại địa chỉ: https://phapluat.gov.vn/

Nguyễn Anh Vũ
Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý