Mỗi quyết định đúng sẽ góp phần bảo đảm công lý và niềm tin của người dân vào sự nghiêm minh của pháp luật

Đây là hoạt động nằm trong chương trình bồi dưỡng chuyên sâu dành cho đội ngũ làm công tác trợ giúp pháp lý tại các địa phương, nhằm nâng cao năng lực nghiệp vụ, tăng cường tính thống nhất và hiệu quả trong thực tiễn triển khai.

Hội nghị có sự tham dự của bà Phan Thị Thu Hà, Trưởng phòng Quản lý Trợ giúp pháp lý, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý; đại diện Ban Quản lý Dự án chuyên trách (Bộ Tư pháp); cùng lãnh đạo, trợ giúp viên pháp lý, luật sư và chuyên viên pháp lý đến từ các nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước.

Định tội danh trong vụ án hình sự

Phát biểu khai mạc hội nghị, bà Phan Thị Thu Hà cho rằng, trong lĩnh vực hình sự, nơi quyền con người được đặt ở mức độ cao nhất, việc đảm bảo cho người yếu thế, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số, được tiếp cận công lý bình đẳng là nhiệm vụ mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc. 

“Mỗi trợ giúp viên pháp lý không chỉ cần vững chuyên môn, mà còn phải hiểu văn hóa, phong tục và ngôn ngữ của đồng bào, để pháp luật thực sự trở thành điểm tựa, là niềm tin chứ không phải nỗi e dè”, bà Hà chia sẻ.

Do đó, đại diện Cục PB&TG nhấn mạnh ý nghĩa thiết thực của hoạt động lần này, đồng thời coi đây là dịp để đội ngũ làm công tác trợ giúp pháp lý tiếp tục cập nhật, hoàn thiện kỹ năng và phương pháp hành nghề.

Tại hội nghị tập huấn, bà Phan Thị Thu Trang, Phó Giám đốc Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước thành phố Hà Nội đã trình bày Chuyên đề thứ nhất: “Định tội danh trong vụ án hình sự”. 

Theo đó, chuyên đề thứ nhất tập trung làm rõ các nguyên tắc, căn cứ và phương pháp định tội trong quá trình tố tụng. Trong đó, bà Trang khẳng định, việc định tội danh chính xác không chỉ là yêu cầu chuyên môn mà còn thể hiện bản lĩnh và trách nhiệm của người làm pháp luật. 

“Mỗi quyết định đúng sẽ góp phần bảo đảm công lý và niềm tin của người dân vào sự nghiêm minh của pháp luật”, Phó Giám đốc Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước thành phố Hà Nội bày tỏ.

Dẫn chứng bằng các ví dụ thực tế như “giết người phạm tội chưa đạt” hay “cố ý gây thương tích dẫn đến chết người”, bà Trang đã phân tích sinh động, giúp học viên hiểu sâu hơn về yếu tố lỗi, hành vi và ý thức chủ quan của người phạm tội, từ đó rèn luyện kỹ năng nhận định tội danh một cách nhất quán khi trợ giúp pháp lý trong quá trình truy tố, xét xử.

Khởi tố vụ án hình sự và hoạt động trợ giúp pháp lý trong giai đoạn khởi tố.

Tiếp nối chương trình là Chuyên đề thứ hai: “Khởi tố vụ án hình sự và hoạt động trợ giúp pháp lý trong giai đoạn khởi tố”. Chuyên đề này được bà Trang tập trung hệ thống hóa quy định mới của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 và Luật sửa đổi, bổ sung năm 2021. 

Đặc biệt, vị chuyên gia này nhấn mạnh vào vai trò của người thực hiện trợ giúp pháp lý ngay từ giai đoạn đầu của vụ án, hướng dẫn kỹ năng tham gia lấy lời khai, thu thập chứng cứ, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người bị tố giác, bị kiến nghị khởi tố hoặc bị hại.

Sau khi được hướng dẫn, nhiều trợ giúp viên pháp lý đã chia sẻ những tình huống thực tế trong quá trình triển khai công tác tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số như: rào cản ngôn ngữ; khác biệt trong phong tục, tập quán và tâm lý e ngại tiếp xúc với cơ quan nhà nước vẫn còn hiện hữu. 

Từ những chia sẻ này, các đại biểu thống nhất rằng để công tác trợ giúp pháp lý đạt hiệu quả, người thực hiện cần phải nắm vững chuyên môn và có sự kiên nhẫn, thấu hiểu đặc thù của địa phương. 

Cán bộ cần giải thích quy định pháp luật bằng ngôn ngữ gần gũi, dễ hiểu và phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương trong những vụ việc có yếu tố phong tục, tín ngưỡng đặc thù. Từ đó, người dân sẽ tin tưởng hơn vào cơ quan pháp luật và dịch vụ trợ giúp pháp lý, các đại biểu cùng nêu quan điểm.

Nhiều ý kiến cũng đề xuất Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý tiếp tục xây dựng kho tình huống nghiệp vụ, mô phỏng thực tế để trợ giúp viên có thể tra cứu nhanh khi xử lý vụ việc. Đồng thời, các đề xuất cũng hướng tới đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo trong công tác trợ giúp pháp lý, giúp người dân ở vùng sâu, vùng xa tiếp cận dịch vụ pháp lý thuận tiện hơn.

Không chỉ được trang bị thêm kiến thức chuyên môn, các học viên còn ấn tượng bởi cách truyền đạt gần gũi, dễ hiểu và nội dung gắn chặt với thực tế công việc hằng ngày. Họ cho rằng những kiến thức, kinh nghiệm tích lũy được sẽ là hành trang quý giá trong quá trình tham gia bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho người yếu thế, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số.

Các đại biểu cho rằng, những bài học, câu chuyện và kinh nghiệm hôm nay sẽ được tiếp tục nhân rộng đến các địa phương khác như lời bà Phan Thị Thu Hà khẳng định: “Mỗi vụ việc trợ giúp pháp lý không chỉ là công việc, mà là hành trình gieo niềm tin, để người dân thấy rằng pháp luật luôn đồng hành, bảo vệ và mang lại công lý cho tất cả”.

Kết thúc hội nghị, đại diện Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý đánh giá cao tinh thần học tập nghiêm túc, chủ động của các đại biểu. Việc tổ chức tập huấn lần này góp phần cụ thể hóa Chiến lược phát triển công tác trợ giúp pháp lý giai đoạn 2025 – 2030, hướng tới mục tiêu xây dựng mạng lưới trợ giúp pháp lý chuyên nghiệp, hiệu quả và gần gũi với người dân.

 Tuyết Minh - Kim Ngân
Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý