_20211114171230.png)
Thông qua chủ trương đầu tư chương trình mục tiêu quốc gia hợp nhất giai đoạn 2026 – 2035
Ngày 11/12/2025, tại kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV đã thông qua Nghị quyết phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về nông thôn mới, giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2026 – 2035 với tỷ lệ tán thành cao trên 90%.
Chương trình được hợp nhất từ 3 chương trình mục tiêu quốc gia: xây dựng nông thôn mới; giảm nghèo bền vững; phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Chương trình được thực hiện trong 10 năm (từ 2026-2035) và chia thành 2 giai đoạn: giai đoạn 1 từ 2026-2030 và giai đoạn 2 từ 2031-2035. Đây là một bước đột phá cần thiết về thể chế, tránh tình trạng phân tán nguồn lực, chồng chéo ngân sách. Tích hợp 3 Chương trình mục tiêu quốc gia không có nghĩa là mất đi tính đặc thù của từng lĩnh vực chính sách; việc tích hợp sẽ không làm gián đoạn hoặc bỏ sót chính sách, đồng thời tiếp tục đặt ưu tiên cao nhất cho phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Chính phủ cam kết tổ chức thực hiện Chương trình quyết liệt, hiệu quả, hướng tới mục tiêu cao nhất là nâng cao đời sống nhân dân, bảo đảm người dân, đặc biệt là đồng bào vùng khó khăn, có cuộc sống ấm no, hạnh phúc.
Nghị quyết đặt mục tiêu phát triển nông thôn mới hiện đại, gắn với đô thị hóa, thích ứng biến đổi khí hậu và bảo vệ bản sắc văn hóa vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi. Mục tiêu đến năm 2030, thu nhập bình quân của người dân nông thôn tăng gấp 2,5–3 lần so với 2020, tỷ lệ nghèo đa chiều giảm 1–1,5%/năm, khoảng 65% số xã đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó 10% đạt nông thôn hiện đại. Đến năm 2035, thu nhập nông thôn tiếp tục tăng ít nhất 1,6 lần so với 2030, 85% số xã đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó 30% đạt chuẩn hiện đại, 5 tỉnh, thành phố vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi không còn xã, thôn khó khăn. Chương trình hướng tới phát triển kinh tế xanh, sinh thái, thu hẹp khoảng cách giữa các vùng và nâng cao đời sống của người dân. Chương trình đặt trọng tâm đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội vùng nông thôn, vùng khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi... Ngoài ra, chương trình còn hướng tới đẩy mạnh phát triển kinh tế xã hội ở vùng nông thôn, vùng khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Tổng nguồn vốn ngân sách nhà nước bố trí cho Chương trình giai đoạn 2026-2030 là khoảng 423.000 tỷ đồng. Trong đó, nguồn vốn ngân sách trung ương 100.000 tỷ đồng (vốn đầu tư phát triển là 70.000 tỷ đồng, kinh phí thường xuyên là 30.000 tỷ đồng). Nguồn vốn ngân sách địa phương 300.000 tỷ đồng. Nguồn vốn tín dụng chính sách (nguồn ngân sách nhà nước) là 23.000 tỷ đồng.
Quốc hội giao Chính phủ chỉ đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp với Bộ Dân tộc và Tôn giáo, các bộ, ngành có liên quan quyết định đầu tư Chương trình và tổ chức thực hiện. Trong quá trình thực hiện, Chính phủ sẽ tiếp tục cân đối và ưu tiên nguồn vốn ngân sách trung ương, bao gồm cả tín dụng chính sách, để đảm bảo đầy đủ nguồn lực thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ của Chương trình. Căn cứ kết quả thực hiện của Chương trình giai đoạn 2026 - 2030, Chính phủ trình Quốc hội quyết định nguồn lực thực hiện Chương trình giai đoạn 2031 - 2035.
Tiếp tục đề xuất nội dung trợ giúp pháp lý trong Chương trình mục tiêu quốc gia hợp nhất
Trợ giúp pháp lý được xác định là một trong chính sách an sinh xã hội, phát triển xã hội của Đảng và Nhà nước dành cho người nghèo, người dân tộc thiểu số, người có khó khăn về tài chính nhằm bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp cho họ trong các quan hệ pháp luật, tranh chấp, vướng mắc về pháp luật. Từ đó, góp phần bảo đảm quyền công dân, quyền con người trong tiếp cận công lý và bình đẳng trước pháp luật. Chính vì vậy, trong thời gian qua, trợ giúp pháp lý đã được Đảng và Nhà nước quan tâm, ghi nhận và là một trong những nội dung cần thiết của Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc và miền núi giai đoạn 2020 -2025.
Triển khai những hoạt động trong 03 Chương trình nêu trên, người nghèo, người dân tộc thiểu số, đối tượng chính sách và người yếu thế thuộc diện được trợ giúp pháp lý không có khả năng chi trả dịch vụ pháp lý đã có cơ hội tiếp cận và thụ hưởng dịch vụ trợ giúp pháp lý kịp thời, có chất lượng, hạn chế việc bỏ sót đối tượng được trợ giúp pháp lý khi họ có yêu cầu; bảo đảm công lý, công bằng cho người nghèo, người dân yếu thế ở vùng nông thôn, người dân tộc thiểu số... Số vụ việc tham gia tố tụng năm sau cao hơn năm trước đáng kể, theo số liệu thống kê của các Trung tâm TGPL nhà nước trên toàn quốc về số vụ việc tham gia tố tụng thực hiện như sau: năm 2022: 37.419 vụ việc, năm 2023: 47.089 vụ việc, năm 2024: 56.034 vụ việc. Riêng trong năm 2024, cả nước đã thực hiện 63.361 vụ việc, trong đó thụ lý mới 39.641 vụ việc, đã kết thúc 37.343 vụ việc, cho 37.343 lượt người (tăng 13% so với cùng kỳ năm 2023), trong đó số vụ việc tham gia tố tụng hoàn thành là 30.538 vụ việc (tăng 19% so với cùng kỳ năm 2023). Số lượng vụ việc tham gia tố tụng trong năm 2024 tăng cao so với cùng kỳ năm 2023 và đạt mốc cao nhất từ trước đến nay, góp phần kịp thời bảo vệ quyền con người, quyền công dân, quyền công bằng trong tiếp cận công lý và công bằng trong xét xử. Tất cả các vụ việc thẩm định, đánh giá đều đạt chất lượng trở lên, không có vụ việc nào không đạt chất lượng. Số vụ việc TGPL tham gia tố tụng thành công là: 9.592 vụ việc (tăng 7% so với cùng kỳ năm 2023).
Chính vì vậy, trên cơ sở những kết quả đạt được, Bộ Tư pháp đã tiếp tục đề xuất Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Dân tộc và Tôn giáo tham mưu Chính phủ tiếp tục đưa nội dung trợ giúp pháp lý là một trong những nội dung của chương trình mục tiêu quốc gia hợp nhất nhằm bảo đảm tính kế thừa đồng thời nghiên cứu, đề xuất những hoạt động mới nhằm nâng cao khả năng tiếp cận và thụ hưởng dịch vụ trợ giúp pháp lý với chất lượng cao, hiệu quả cho người nghèo, người dân tộc thiểu số và người yếu thế ở vùng nông thôn.
Sau khi được Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về nông thôn mới giảm nghèo bền vững và phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, Bộ Tư pháp sẽ tiếp tục phối hợp Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Dân tộc và Tôn giáo tham mưu Chính phủ hoàn thiện nội dung trợ giúp pháp lý trong báo cáo nghiên cứu khả thi, quyết định đầu tư và tổ chức thực hiện Chương trình.
Nghị quyết đặt mục tiêu phát triển nông thôn mới hiện đại, gắn với đô thị hóa, thích ứng biến đổi khí hậu và bảo vệ bản sắc văn hóa vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi. Mục tiêu đến năm 2030, thu nhập bình quân của người dân nông thôn tăng gấp 2,5–3 lần so với 2020, tỷ lệ nghèo đa chiều giảm 1–1,5%/năm, khoảng 65% số xã đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó 10% đạt nông thôn hiện đại. Đến năm 2035, thu nhập nông thôn tiếp tục tăng ít nhất 1,6 lần so với 2030, 85% số xã đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó 30% đạt chuẩn hiện đại, 5 tỉnh, thành phố vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi không còn xã, thôn khó khăn. Chương trình hướng tới phát triển kinh tế xanh, sinh thái, thu hẹp khoảng cách giữa các vùng và nâng cao đời sống của người dân. Chương trình đặt trọng tâm đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội vùng nông thôn, vùng khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi... Ngoài ra, chương trình còn hướng tới đẩy mạnh phát triển kinh tế xã hội ở vùng nông thôn, vùng khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Tổng nguồn vốn ngân sách nhà nước bố trí cho Chương trình giai đoạn 2026-2030 là khoảng 423.000 tỷ đồng. Trong đó, nguồn vốn ngân sách trung ương 100.000 tỷ đồng (vốn đầu tư phát triển là 70.000 tỷ đồng, kinh phí thường xuyên là 30.000 tỷ đồng). Nguồn vốn ngân sách địa phương 300.000 tỷ đồng. Nguồn vốn tín dụng chính sách (nguồn ngân sách nhà nước) là 23.000 tỷ đồng.
Quốc hội giao Chính phủ chỉ đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp với Bộ Dân tộc và Tôn giáo, các bộ, ngành có liên quan quyết định đầu tư Chương trình và tổ chức thực hiện. Trong quá trình thực hiện, Chính phủ sẽ tiếp tục cân đối và ưu tiên nguồn vốn ngân sách trung ương, bao gồm cả tín dụng chính sách, để đảm bảo đầy đủ nguồn lực thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ của Chương trình. Căn cứ kết quả thực hiện của Chương trình giai đoạn 2026 - 2030, Chính phủ trình Quốc hội quyết định nguồn lực thực hiện Chương trình giai đoạn 2031 - 2035.
Tiếp tục đề xuất nội dung trợ giúp pháp lý trong Chương trình mục tiêu quốc gia hợp nhất
Trợ giúp pháp lý được xác định là một trong chính sách an sinh xã hội, phát triển xã hội của Đảng và Nhà nước dành cho người nghèo, người dân tộc thiểu số, người có khó khăn về tài chính nhằm bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp cho họ trong các quan hệ pháp luật, tranh chấp, vướng mắc về pháp luật. Từ đó, góp phần bảo đảm quyền công dân, quyền con người trong tiếp cận công lý và bình đẳng trước pháp luật. Chính vì vậy, trong thời gian qua, trợ giúp pháp lý đã được Đảng và Nhà nước quan tâm, ghi nhận và là một trong những nội dung cần thiết của Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc và miền núi giai đoạn 2020 -2025.
Triển khai những hoạt động trong 03 Chương trình nêu trên, người nghèo, người dân tộc thiểu số, đối tượng chính sách và người yếu thế thuộc diện được trợ giúp pháp lý không có khả năng chi trả dịch vụ pháp lý đã có cơ hội tiếp cận và thụ hưởng dịch vụ trợ giúp pháp lý kịp thời, có chất lượng, hạn chế việc bỏ sót đối tượng được trợ giúp pháp lý khi họ có yêu cầu; bảo đảm công lý, công bằng cho người nghèo, người dân yếu thế ở vùng nông thôn, người dân tộc thiểu số... Số vụ việc tham gia tố tụng năm sau cao hơn năm trước đáng kể, theo số liệu thống kê của các Trung tâm TGPL nhà nước trên toàn quốc về số vụ việc tham gia tố tụng thực hiện như sau: năm 2022: 37.419 vụ việc, năm 2023: 47.089 vụ việc, năm 2024: 56.034 vụ việc. Riêng trong năm 2024, cả nước đã thực hiện 63.361 vụ việc, trong đó thụ lý mới 39.641 vụ việc, đã kết thúc 37.343 vụ việc, cho 37.343 lượt người (tăng 13% so với cùng kỳ năm 2023), trong đó số vụ việc tham gia tố tụng hoàn thành là 30.538 vụ việc (tăng 19% so với cùng kỳ năm 2023). Số lượng vụ việc tham gia tố tụng trong năm 2024 tăng cao so với cùng kỳ năm 2023 và đạt mốc cao nhất từ trước đến nay, góp phần kịp thời bảo vệ quyền con người, quyền công dân, quyền công bằng trong tiếp cận công lý và công bằng trong xét xử. Tất cả các vụ việc thẩm định, đánh giá đều đạt chất lượng trở lên, không có vụ việc nào không đạt chất lượng. Số vụ việc TGPL tham gia tố tụng thành công là: 9.592 vụ việc (tăng 7% so với cùng kỳ năm 2023).
Chính vì vậy, trên cơ sở những kết quả đạt được, Bộ Tư pháp đã tiếp tục đề xuất Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Dân tộc và Tôn giáo tham mưu Chính phủ tiếp tục đưa nội dung trợ giúp pháp lý là một trong những nội dung của chương trình mục tiêu quốc gia hợp nhất nhằm bảo đảm tính kế thừa đồng thời nghiên cứu, đề xuất những hoạt động mới nhằm nâng cao khả năng tiếp cận và thụ hưởng dịch vụ trợ giúp pháp lý với chất lượng cao, hiệu quả cho người nghèo, người dân tộc thiểu số và người yếu thế ở vùng nông thôn.
Sau khi được Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về nông thôn mới giảm nghèo bền vững và phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, Bộ Tư pháp sẽ tiếp tục phối hợp Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Dân tộc và Tôn giáo tham mưu Chính phủ hoàn thiện nội dung trợ giúp pháp lý trong báo cáo nghiên cứu khả thi, quyết định đầu tư và tổ chức thực hiện Chương trình.
Thanh Trịnh
Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý
Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý