Bộ Tư pháp hướng dẫn triển khai công tác đánh giá, công nhận xã, phường, đặc khu đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trên phạm vi toàn quốc

Do chính quyền địa phương được tổ chức thành 02 cấp (kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện) nên nhiệm vụ đánh giá, thẩm định cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật được giao cho Sở Tư pháp. Bên cạnh đó, để thực hiện chủ trương trao quyền cho địa phương với phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”, Quyết định số 27/2025/QĐ-TTg đã phân cấp cho địa phương sự chủ động, sáng tạo, linh hoạt trong triển khai, bảo đảm phù hợp với điều kiện thực tiễn của từng địa phương.

Hướng dẫn cụ thể về quy trình, thời gian và hồ sơ đánh giá, công nhận

Một trong những nội dung quan trọng được Bộ Tư pháp đề nghị Sở Tư pháp các tỉnh, thành phố tập trung triển khai là việc hướng dẫn thống nhất về thời gian lấy số liệu, thời gian tổ chức đánh giá, công nhận, hình thức thẩm định hồ sơ đề nghị công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật. Trên cơ sở quy định của trung ương, Sở Tư pháp tham mưu ban hành quy trình nội bộ, quy trình điện tử để thực hiện thủ tục đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trên địa bàn.

Việc xây dựng và áp dụng quy trình nội bộ, quy trình điện tử được kỳ vọng sẽ bảo đảm sự khách quan, minh bạch, rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục hành chính, đồng thời tạo thuận lợi cho chính quyền cấp xã trong quá trình lập hồ sơ, tự đánh giá và đề nghị công nhận đạt chuẩn tiếp cận pháp luật.

Đẩy mạnh công tác thông tin, truyền thông, phổ biến quy định mới

Công văn số 6995/BTP-PB&TG đặc biệt nhấn mạnh yêu cầu tăng cường thông tin, truyền thông, quán triệt và phổ biến sâu rộng các quy định mới đến đội ngũ cán bộ, công chức và người dân tại địa phương. Theo đó, Sở Tư pháp cần chủ động tham mưu, phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức các hình thức tuyên truyền phù hợp, tập trung làm rõ mục đích, ý nghĩa, nội dung cơ bản và những điểm mới quan trọng của Quyết định số 27/2025/QĐ-TTg và Thông tư số 15/2025/TT-BTP.

Bên cạnh việc phổ biến quy định, công tác truyền thông cũng cần phản ánh kịp thời kết quả triển khai nhiệm vụ đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật tại địa phương, qua đó góp phần nâng cao nhận thức, tạo sự đồng thuận và khuyến khích sự tham gia tích cực của người dân trong quá trình xây dựng chính quyền cơ sở vững mạnh, gần dân, sát dân.

Chủ động tham mưu giải pháp tổ chức thực hiện hiệu quả

Bộ Tư pháp đề nghị Sở Tư pháp các tỉnh, thành phố chủ động tham mưu cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh các giải pháp tổ chức thực hiện hiệu quả Quyết định số 27/2025/QĐ-TTg và Thông tư số 15/2025/TT-BTP trên địa bàn. Trọng tâm là tăng cường chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra và kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho Ủy ban nhân dân cấp xã trong quá trình triển khai. Đặc biệt khuyến khích mạnh mẽ việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác đánh giá, công nhận xã, phường, đặc khu đạt chuẩn tiếp cận pháp luật. Việc này không chỉ gắn với triển khai quy trình nội bộ, quy trình điện tử mà còn hướng tới hiện đại hóa phương thức quản lý, giám sát, đánh giá, phù hợp với xu hướng chuyển đổi số trong hoạt động của các cơ quan nhà nước hiện nay.

Thẩm định chặt chẽ, duy trì bền vững kết quả đạt chuẩn

Công văn cũng yêu cầu Sở Tư pháp thực hiện nghiêm túc việc thẩm định hồ sơ đề nghị công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật theo đúng quy định của pháp luật. Trên cơ sở kết quả đánh giá, công nhận hằng năm, Sở Tư pháp tham mưu triển khai các giải pháp duy trì bền vững kết quả đạt chuẩn, đồng thời hỗ trợ các xã, phường, đặc khu khắc phục những tiêu chí còn hạn chế hoặc chưa đạt chuẩn bằng các hình thức phù hợp. Cách tiếp cận này nhằm bảo đảm việc công nhận đạt chuẩn tiếp cận pháp luật không mang tính hình thức, chạy theo thành tích mà thực sự tạo chuyển biến về chất lượng quản trị, phục vụ và bảo đảm quyền tiếp cận pháp luật của người dân ở cơ sở.

Đánh giá sự hài lòng của người dân – thước đo hiệu quả thực chất

Một điểm mới, thể hiện rõ tinh thần lấy người dân làm trung tâm trong các quy định về tiếp cận pháp luật là yêu cầu hằng năm, căn cứ tình hình thực tế của địa phương, lựa chọn ít nhất 20% đơn vị cấp xã đã được công nhận đạt chuẩn tiếp cận pháp luật của năm trước liền kề để tổ chức đánh giá sự hài lòng của người dân về hiệu quả cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật. Việc đánh giá này được thực hiện bằng hình thức phù hợp, ưu tiên các phương thức ứng dụng công nghệ thông tin, qua đó bảo đảm tính khách quan, thuận tiện, phản ánh đúng cảm nhận, nhu cầu và mức độ thụ hưởng của người dân đối với các dịch vụ pháp lý, hành chính tại cơ sở. Đây được xem là kênh thông tin quan trọng để các địa phương kịp thời điều chỉnh, nâng cao chất lượng hoạt động của chính quyền cấp xã sau khi được công nhận đạt chuẩn.

Bảo đảm nguồn lực tài chính cho triển khai thực hiện

Về kinh phí, Bộ Tư pháp đề nghị Sở Tư pháp phối hợp chặt chẽ với Sở Tài chính tham mưu bố trí nguồn lực phù hợp để thực hiện các nhiệm vụ đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật. Đồng thời, cần quan tâm bố trí kinh phí từ nguồn Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới cho Ủy ban nhân dân cấp xã trên địa bàn nhằm hỗ trợ thực hiện các tiêu chí tiếp cận pháp luật, nhất là tại các địa bàn khó khăn.

Tăng cường chế độ báo cáo, bảo đảm thông tin kịp thời, đầy đủ

Hằng năm, Sở Tư pháp các tỉnh, thành phố có trách nhiệm tổng hợp thông tin, số liệu và báo cáo Bộ Tư pháp về kết quả đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trên địa bàn, lồng ghép trong Báo cáo định kỳ về kết quả công tác tư pháp. Đây là cơ sở quan trọng để Bộ Tư pháp theo dõi, đánh giá tình hình triển khai trên phạm vi cả nước, kịp thời tham mưu, đề xuất các giải pháp chỉ đạo phù hợp./.

Nguyễn Thị Tâm,

Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý, Bộ Tư pháp