_20211114171230.png)
Tăng cường kết nối, chia sẻ dữ liệu phục vụ giải quyết thủ tục hành chính: Nhiều tác động trực tiếp đến lĩnh vực hòa giải ở cơ sở
Ngày 08/12/2025, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ đã ban hành Thông tư số 04/2025/TT-VPCP quy định về thông tin, dữ liệu được kết nối, chia sẻ giữa Cổng Dịch vụ công quốc gia với các Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính và cơ sở dữ liệu của cơ quan nhà nước. Thông tư có ý nghĩa quan trọng trong việc thúc đẩy chuyển đổi số, cải cách thủ tục hành chính, trong đó có nhiều nội dung tác động trực tiếp đến việc thực hiện các thủ tục hành chính trong lĩnh vực hòa giải ở cơ sở.
Hoàn thiện hành lang pháp lý cho kết nối, chia sẻ dữ liệu trong giải quyết thủ tục hành chính
Thông tư số 04/2025/TT-VPCP được ban hành trên cơ sở các đạo luật mới như Luật Giao dịch điện tử năm 2023, Luật Dữ liệu năm 2024, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân năm 2025 cùng nhiều nghị định quan trọng của Chính phủ về thực hiện thủ tục hành chính trên môi trường điện tử, định danh và xác thực điện tử, bảo đảm an toàn hệ thống thông tin và kết nối, chia sẻ dữ liệu bắt buộc trong hệ thống chính trị.
Theo Thông tư, phạm vi điều chỉnh tập trung vào việc quy định chi tiết các loại thông tin, dữ liệu được kết nối, chia sẻ giữa Cổng Dịch vụ công quốc gia với Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính của các bộ, ngành, địa phương; Cơ sở dữ liệu quốc gia và Cơ sở dữ liệu chuyên ngành nhằm phục vụ trực tiếp cho việc tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính cho người dân, doanh nghiệp. Thông tin, dữ liệu thuộc danh mục bí mật nhà nước không thuộc phạm vi điều chỉnh.
Một trong những nguyên tắc cốt lõi được Thông tư nhấn mạnh là dữ liệu được kết nối, chia sẻ phải bảo đảm tính pháp lý để tái sử dụng trong giải quyết thủ tục hành chính; được cập nhật tự động, theo thời gian thực; được chuẩn hóa, mã hóa, ký số và bảo đảm an ninh, an toàn thông tin. Đặc biệt, các cơ quan, đơn vị không được yêu cầu người dân, tổ chức cung cấp lại thông tin, giấy tờ đã có trong các cơ sở dữ liệu quốc gia hoặc chuyên ngành và đã được kết nối, chia sẻ hợp pháp.
Quy định này tạo nền tảng quan trọng để thực hiện triệt để nguyên tắc “một lần khai báo”, giảm gánh nặng giấy tờ, chi phí tuân thủ cho người dân, trong đó có các cá nhân tham gia hoặc yêu cầu giải quyết các thủ tục liên quan đến hòa giải ở cơ sở.
Kết nối, chia sẻ dữ liệu – đòn bẩy nâng cao hiệu quả giải quyết thủ tục hành chính về hòa giải ở cơ sở
Trong lĩnh vực hòa giải ở cơ sở, hiện nay đang có 05 thủ tục hành chính được thực hiện tại xã, phường, đặc khu và được công bố trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về thủ tục hành chính. Việc triển khai Thông tư số 04/2025/TT-VPCP sẽ tác động trực tiếp, tích cực đến 05 thủ tục hành chính trong lĩnh vực này.
Việc thực hiện các thủ tục hành chính trong lĩnh vực hòa giải ở cơ sở (Công nhận hòa giải viên; Công nhận tổ trưởng tổ hòa giải; Thôi hòa giải viên; Thanh toán thù lao của hòa giải viên; Thực hiện hỗ trợ khi hòa giải viên gặp tai nạn hoặc rủi ro ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng trong khi thực hiện hoạt động hòa giải) được thực hiện trên Cổng Dịch vụ công quốc gia, các thông tin của người thực hiện sẽ được cập nhật và chia sẻ đồng bộ với các cơ sở dữ liệu khác và Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính thuộc phạm vi quản lý của Bộ Tư pháp. Theo đó, khi thực hiện các thủ tục này, thông tin về hòa giải viên/người thực hiện có thể được tự động điền vào biểu mẫu điện tử, cán bộ tiếp nhận không phải yêu cầu người dân hoặc tổ chức nộp lại các giấy tờ pháp lý đã được số hóa và lưu trữ trong hệ thống, giảm đáng kể thời gian kê khai, đối chiếu và xác minh hồ sơ.
Việc đồng bộ thông tin, dữ liệu về hồ sơ, tiến độ xử lý, kết quả giải quyết các thủ tục nêu trên không chỉ giúp cơ quan nhà nước nâng cao hiệu quả quản lý mà còn tạo thuận lợi rõ rệt cho người dân, hòa giải viên và tổ hòa giải trong quá trình thực hiện thủ tục hành chính.
Bảo đảm an toàn dữ liệu, nâng cao trách nhiệm của các cơ quan trong tổ chức thực hiện
Thông tư số 04/2025/TT-VPCP dành nhiều quy định cụ thể về trách nhiệm của các bộ, cơ quan, địa phương trong việc quản lý, vận hành hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu phục vụ giải quyết thủ tục hành chính. Các cơ quan có trách nhiệm số hóa hồ sơ, kết quả giải quyết thủ tục hành chính; bảo đảm tính chính xác, đầy đủ, cập nhật của dữ liệu; duy trì hoạt động ổn định, liên tục của hệ thống và thực hiện kết nối, chia sẻ dữ liệu theo đúng chuẩn kỹ thuật.
Đối với dữ liệu cá nhân, Thông tư yêu cầu việc kết nối, chia sẻ phải tuân thủ nghiêm các quy định của Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân, Luật An ninh mạng và các quy định có liên quan; đồng thời thiết lập cơ chế phân quyền, xác thực chặt chẽ, lưu vết quá trình khai thác, sử dụng dữ liệu.
Cơ quan quản trị Cổng Dịch vụ công quốc gia có trách nhiệm công bố, hướng dẫn chi tiết các giao diện lập trình ứng dụng (API) kết nối, chia sẻ dữ liệu; phối hợp với Bộ Công an bảo đảm an ninh, an toàn thông tin và triển khai kênh kết nối dự phòng tại Trung tâm dữ liệu quốc gia.
Với những quy định toàn diện, chặt chẽ và có tính khả thi cao, Thông tư số 04/2025/TT-VPCP không chỉ góp phần thúc đẩy cải cách thủ tục hành chính, chuyển đổi số quốc gia mà còn tạo nền tảng quan trọng để nâng cao chất lượng, hiệu quả thực hiện các thủ tục hành chính trong lĩnh vực hòa giải ở cơ sở. Qua đó, góp phần đưa công tác hòa giải ngày càng minh bạch, thuận lợi, đáp ứng tốt hơn yêu cầu của người dân và yêu cầu quản lý nhà nước trong giai đoạn mới.
Thông tư số 4/2025/TT-VPCP có hiệu lực thi hành kể từ ngày 25 tháng 01 năm 2026./.
Thông tư số 04/2025/TT-VPCP được ban hành trên cơ sở các đạo luật mới như Luật Giao dịch điện tử năm 2023, Luật Dữ liệu năm 2024, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân năm 2025 cùng nhiều nghị định quan trọng của Chính phủ về thực hiện thủ tục hành chính trên môi trường điện tử, định danh và xác thực điện tử, bảo đảm an toàn hệ thống thông tin và kết nối, chia sẻ dữ liệu bắt buộc trong hệ thống chính trị.
Theo Thông tư, phạm vi điều chỉnh tập trung vào việc quy định chi tiết các loại thông tin, dữ liệu được kết nối, chia sẻ giữa Cổng Dịch vụ công quốc gia với Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính của các bộ, ngành, địa phương; Cơ sở dữ liệu quốc gia và Cơ sở dữ liệu chuyên ngành nhằm phục vụ trực tiếp cho việc tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính cho người dân, doanh nghiệp. Thông tin, dữ liệu thuộc danh mục bí mật nhà nước không thuộc phạm vi điều chỉnh.
Một trong những nguyên tắc cốt lõi được Thông tư nhấn mạnh là dữ liệu được kết nối, chia sẻ phải bảo đảm tính pháp lý để tái sử dụng trong giải quyết thủ tục hành chính; được cập nhật tự động, theo thời gian thực; được chuẩn hóa, mã hóa, ký số và bảo đảm an ninh, an toàn thông tin. Đặc biệt, các cơ quan, đơn vị không được yêu cầu người dân, tổ chức cung cấp lại thông tin, giấy tờ đã có trong các cơ sở dữ liệu quốc gia hoặc chuyên ngành và đã được kết nối, chia sẻ hợp pháp.
Quy định này tạo nền tảng quan trọng để thực hiện triệt để nguyên tắc “một lần khai báo”, giảm gánh nặng giấy tờ, chi phí tuân thủ cho người dân, trong đó có các cá nhân tham gia hoặc yêu cầu giải quyết các thủ tục liên quan đến hòa giải ở cơ sở.
Kết nối, chia sẻ dữ liệu – đòn bẩy nâng cao hiệu quả giải quyết thủ tục hành chính về hòa giải ở cơ sở
Trong lĩnh vực hòa giải ở cơ sở, hiện nay đang có 05 thủ tục hành chính được thực hiện tại xã, phường, đặc khu và được công bố trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về thủ tục hành chính. Việc triển khai Thông tư số 04/2025/TT-VPCP sẽ tác động trực tiếp, tích cực đến 05 thủ tục hành chính trong lĩnh vực này.
Việc thực hiện các thủ tục hành chính trong lĩnh vực hòa giải ở cơ sở (Công nhận hòa giải viên; Công nhận tổ trưởng tổ hòa giải; Thôi hòa giải viên; Thanh toán thù lao của hòa giải viên; Thực hiện hỗ trợ khi hòa giải viên gặp tai nạn hoặc rủi ro ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng trong khi thực hiện hoạt động hòa giải) được thực hiện trên Cổng Dịch vụ công quốc gia, các thông tin của người thực hiện sẽ được cập nhật và chia sẻ đồng bộ với các cơ sở dữ liệu khác và Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính thuộc phạm vi quản lý của Bộ Tư pháp. Theo đó, khi thực hiện các thủ tục này, thông tin về hòa giải viên/người thực hiện có thể được tự động điền vào biểu mẫu điện tử, cán bộ tiếp nhận không phải yêu cầu người dân hoặc tổ chức nộp lại các giấy tờ pháp lý đã được số hóa và lưu trữ trong hệ thống, giảm đáng kể thời gian kê khai, đối chiếu và xác minh hồ sơ.
Việc đồng bộ thông tin, dữ liệu về hồ sơ, tiến độ xử lý, kết quả giải quyết các thủ tục nêu trên không chỉ giúp cơ quan nhà nước nâng cao hiệu quả quản lý mà còn tạo thuận lợi rõ rệt cho người dân, hòa giải viên và tổ hòa giải trong quá trình thực hiện thủ tục hành chính.
Bảo đảm an toàn dữ liệu, nâng cao trách nhiệm của các cơ quan trong tổ chức thực hiện
Thông tư số 04/2025/TT-VPCP dành nhiều quy định cụ thể về trách nhiệm của các bộ, cơ quan, địa phương trong việc quản lý, vận hành hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu phục vụ giải quyết thủ tục hành chính. Các cơ quan có trách nhiệm số hóa hồ sơ, kết quả giải quyết thủ tục hành chính; bảo đảm tính chính xác, đầy đủ, cập nhật của dữ liệu; duy trì hoạt động ổn định, liên tục của hệ thống và thực hiện kết nối, chia sẻ dữ liệu theo đúng chuẩn kỹ thuật.
Đối với dữ liệu cá nhân, Thông tư yêu cầu việc kết nối, chia sẻ phải tuân thủ nghiêm các quy định của Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân, Luật An ninh mạng và các quy định có liên quan; đồng thời thiết lập cơ chế phân quyền, xác thực chặt chẽ, lưu vết quá trình khai thác, sử dụng dữ liệu.
Cơ quan quản trị Cổng Dịch vụ công quốc gia có trách nhiệm công bố, hướng dẫn chi tiết các giao diện lập trình ứng dụng (API) kết nối, chia sẻ dữ liệu; phối hợp với Bộ Công an bảo đảm an ninh, an toàn thông tin và triển khai kênh kết nối dự phòng tại Trung tâm dữ liệu quốc gia.
Với những quy định toàn diện, chặt chẽ và có tính khả thi cao, Thông tư số 04/2025/TT-VPCP không chỉ góp phần thúc đẩy cải cách thủ tục hành chính, chuyển đổi số quốc gia mà còn tạo nền tảng quan trọng để nâng cao chất lượng, hiệu quả thực hiện các thủ tục hành chính trong lĩnh vực hòa giải ở cơ sở. Qua đó, góp phần đưa công tác hòa giải ngày càng minh bạch, thuận lợi, đáp ứng tốt hơn yêu cầu của người dân và yêu cầu quản lý nhà nước trong giai đoạn mới.
Thông tư số 4/2025/TT-VPCP có hiệu lực thi hành kể từ ngày 25 tháng 01 năm 2026./.
Nguyễn Kim Thoa
Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý
Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý