Trà Vinh: Một số kết quả thực hiện Đề án “Nâng cao năng lực đội ngũ hòa giải viên ở cơ sở giai đoạn 2019-2022”

Bên cạnh đó, chỉ đạo Sở Tư pháp với vai trò tham mưu giúp UBND tỉnh quản lý nhà nước về công tác hòa giải ở cơ sở tại địa phương, hàng năm tham mưu UBND tỉnh xây dựng kế hoạch hoạt động về công tác hòa giải ở cơ sở và có văn bản hướng dẫn các cơ quan, đơn vị, địa phương triển khai thực hiện nhiệm vụ trọng tâm hàng năm.
Hàng năm, theo chức năng, nhiệm vụ được giao, Sở Tư pháp chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị, địa phương biên soạn, phát hành tài liệu hướng dẫn nghiệp vụ liên quan công tác hòa giải ở cơ sở; đồng thời nhân bản Bộ tài liệu bồi dưỡng nghiệp vụ dành cho đội ngũ hòa giải viên, qua đó đã cung cấp được 11.545 Bộ tài liệu. Bên cạnh đó, thực hiện Quyết định số 1887/QĐ-BTP ngày 09/9/2020 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp ban hành tài liệu bồi dưỡng tập huấn viên hòa giải ở cơ sở, hàng năm Sở Tư pháp cung cấp 140 bộ tài liệu bồi dưỡng tập huấn viên hòa giải ở cơ sở cho đội ngũ tập huấn viên trên địa bàn tỉnh. Ngoài ra, tại các địa phương đã chủ động tiến hành tổ chức biên soạn, cấp phát tài liệu và bồi dưỡng, tập huấn kiến thức pháp luật, kỹ năng về hòa giải ở cơ sở cho đội ngũ hòa giải viên theo kế hoạch công tác đề ra.
Thực hiện Quyết định số 428/QĐ-TTg, UBND tỉnh có văn bản công nhận đội ngũ tập huấn viên cấp tỉnh gồm 05 người; UBND cấp huyện công nhận 67 tập huấn viên cấp huyện.
Để đảm bảo số lượng hoà giải viên hoạt động tại các tổ hoà giải, hàng năm, UBND tỉnh chỉ đạo Sở Tư pháp phối hợp với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt nam tỉnh (UBMTTQVN tỉnh) chỉ đạo UBMTTQVN cấp huyện, cấp xã hướng dẫn Trưởng Ban công tác Mặt trận ấp, khóm phối hợp với Ban nhân dân ấp, khóm và Tổ trưởng tổ hoà giải tiến hành rà soát, đánh giá về tổ chức và hoạt động của tổ hoà giải trên địa bàn, qua đó tiến hành củng cố, kiện toàn Tổ hoà giải đảm bảo đủ về số lượng, cơ cấu để hoạt động chất lượng, hiệu quả. Tính đến nay, toàn tỉnh có 756 tổ hòa giải ở cơ sở với 5.739 hòa giải viên[1].
Việc tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ nhằm nâng cao năng lực cho đội ngũ hòa giải viên ở cơ sở thời gian qua luôn được Sở Tư pháp, UBND cấp quan tâm, chú trọng tổ chức hàng năm, cụ thể: Sở Tư pháp đã tổ chức được 30 lớp tập huấn có 9.854 hòa giải viên tham dự[2]; UBND cấp huyện tổ chức được 165 cuộc có 12.185 hòa gải viên tham dự[3].
Để triển khai thực hiện chỉ đạo điểm nâng cao năng lực đội ngũ hòa giải viên ở cơ sở theo Quyết định số 428/QĐ-TTg và Công văn số 2209/BTP-PBGDPL ngày 17/6/2019 của Bộ Tư pháp hướng dẫn thực hiện Quyết định số 428/QĐ-TTg, UBND tỉnh chỉ đạo Sở Tư pháp phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan, địa phương lựa chọn một số đơn vị cấp xã để thực hiện chỉ đạo điểm, ưu tiên các xã chưa đạt tiêu chí về hòa giải ở cơ sở khi đánh giá xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật. Theo đó, Sở Tư pháp có văn bản gửi UBND cấp huyện triển khai đúng nội dung tinh thần chỉ đạo nêu trên[4]. Qua đó, UBND các huyện, thị xã, thành phố đã tiến hành lựa chọn những địa phương có tỷ lệ hòa giải thành thấp thực hiện hướng dẫn chỉ đạo điểm[5]. Nhìn chung, các xã được chọn thực hiện chỉ đạo điểm về năng lực của đội ngũ hòa giải viên ở cơ sở từng bước được nâng lên (về kỹ năng, nghiệp vụ cơ bản cho đội ngũ hòa giải viên ở cơ sở…), góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả hòa giải ở cơ sở với tỷ lệ hòa giải thành đạt cao, giữ vững trật tự an toàn xã hội tại địa phương.
Bên cạnh đó, tỉnh Trà Vinh có đông đồng bào dân tộc thiểu số, trong đó, dân tộc Khmer chiếm trên 31%, nên việc áp dụng mô hình bầu chọn, đưa người có uy tín trong cộng đồng người dân tộc Khmer hoặc mời các vị chức sắc tôn giáo tham gia hòa giải với các tổ hòa giải ở cơ sở đã tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động hòa giải ở cơ sở đạt hiệu quả cao thời gian qua, đây là một trong những cách làm mang lại hiệu quả thiết thực đang được phát huy nhân rộng thời gian qua.
Để góp phần nâng cao năng lực đội ngũ hòa giải viên ở cơ sở trong ứng dụng công nghệ thông tin, UBND tỉnh chỉ đạo Sở Tư pháp, UBND cấp huyện đăng tải Bộ tài liệu bồi dưỡng nghiệp vụ dành cho đội ngũ hòa giải viên ở cơ sở, Bộ tài liệu bồi dưỡng tập huấn viên hòa giải ở cơ sở (ban hành kèm theo Quyết định số 1887/QĐ-BTP ngày 09/9/2020 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp) trên Trang thông tin điện tử PBGDPL tỉnh (Chuyên mục hòa giải ở cơ sở) và Trang thông tin điện tử của cơ quan, đơn vị, địa phương và thông qua các trang mạng xã hội (zalo, facebook…) nhằm giúp cho đội ngũ tập huấn viên hòa giải ở cơ sở và hòa giải viên ở cơ sở kịp thời tiếp cận, trao đổi thông tin trong quá trình thực hiện công tác hòa giải ở cơ sở, cách làm hay, hiệu quả, đây cũng là môi trường để các hòa giải viên ở cơ sở học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau nhất là xác định những hạn chế, tồn tại, nguyên nhân, đồng thời đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động hòa giải ở cơ sở trong thời gian tới.
Theo đánh giá của Ủy ban nhân dân tỉnh Trà Vinh, từ khi triển khai thực hiện Quyết định số 428/QĐ-TTg, việc quản lý, theo dõi, giám sát hoạt động hòa giải ở cơ sở ngày càng hiệu quả; thông qua hoạt động tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng, nghiệp vụ (do Báo cáo viên của Vụ PBGDPL, Cục Công tác phía Nam và Trường Cao đẳng Luật miền Nam – Bộ Tư pháp trực tiếp giới thiệu bài cho các lớp tập huấn tỉnh tổ chức), đã giúp các hòa giải viên nâng cao năng lực, nghiệp vụ, tiếp cận được quy trình, các bước tiến hành cuộc hòa giải…, từ đó các hòa giải viên đã kịp thời giải quyết nhiều vụ, việc mâu thuẫn, tranh chấp phát sinh trong Nhân dân, giữ gìn tình làng, nghĩa xóm, phát huy tinh thần đoàn kết gắn bó, gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa, truyền thống tốt đẹp của dân tộc, hạn chế có hiệu quả tình trạng khiếu nại, khiếu kiện vượt cấp góp phần tăng cường đoàn kết trong cộng đồng dân cư, phòng ngừa và hạn chế vi phạm pháp luật, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội tại địa phương, góp phần nâng cao chất lượng hoạt động của tổ hòa giải ở cơ sở ngày càng được nâng lên.
Hoạt động của các tổ hòa giải trên địa bàn tỉnh hiện nay đã đi vào nề nếp và có hiệu quả trong thực hiện nhiệm vụ hòa giải các mâu thuẫn, tranh chấp phát sinh trong cộng đồng dân cư tại địa bàn ấp, khóm, nhất là vai trò, trách nhiệm của hòa giải viên ở cơ sở đã kịp thời tiếp nhận, đưa các vụ, việc thuộc phạm vi hòa giải ở cơ sở ra hòa giải, từ đó tỷ lệ hòa giải thành trung bình tăng hàng năm. So với giai đoạn 2015-2018, tỷ lệ hòa giải thành đạt trung bình khoảng 71,1%, nhưng đến nay tỷ lệ hòa giải thành trung bình đạt 78%. Cụ thể, giai đoạn 2015-2018, tiếp nhận tổng cộng 9.392 vụ, việc yêu cầu hòa giải, trong đó đưa ra hòa giải được 9.049 vụ, việc, hòa giải thành là 6.441 vụ, việc đạt tỷ lệ 71,1%, hòa giải không thành 2.608 vụ, việc chiếm tỷ lệ 28,9%; giai đoạn 2019-2022, tiếp nhận tổng cộng 4.517 vụ, việc yêu cầu hòa giải, trong đó đưa ra hòa giải được 4.406 vụ, việc, hòa giải thành là 3.438 vụ, việc đạt tỷ lệ 78%, hòa giải không thành 968 vụ, việc chiếm tỷ lệ 22%.
Có thể khẳng định, Quyết định số 428/QĐ-TTg đã đi vào thực tiễn, tác động tích cực đến kinh tế - xã hội góp phần bảo đảm ổn định quốc phòng - an ninh của địa phương; việc giải quyết các vấn đề mâu thuẫn, tranh chấp, xung đột xảy ra trong Nhân dân thông qua hoạt động hòa giải ở cơ sở ngày càng hiệu quả, phù hợp với truyền thống tốt đẹp, phong tục, tập quán của dân tộc giữ gìn được tình làng, nghĩa xóm trong Nhân dân… góp phần hạn chế hành vi vi phạm pháp luật, phòng ngừa tội phạm, ổn định tình hình trật tự tại địa phương, giảm đơn thư, khiếu nại, tố cáo kéo dài, vượt cấp… xây dựng được phong trào “Sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật”, chung tay xây dựng các phong trào, các cuộc vận động tại cộng đồng dân cư, đặc biệt là cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” và phong trào thi đua “dân vận khéo”; tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, phong trào tự quản quần chúng nhân dân, kéo giảm tệ nạn xã hội, tăng gia sản xuất, giảm nghèo góp phần phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương…

---