_20211114171230.png)
Bình Định với công tác triển khai Chiến lược phát triển trợ giúp pháp lý và Đề án đổi mới trợ giúp pháp lý
Ngay từ những năm đầu thực hiện Chiến lược và Đề án, tỉnh Bình Định đã ban hành hàng loạt văn bản chỉ đạo[1], tổ chức hội nghị phổ biến Luật Trợ giúp pháp lý và các văn bản hướng dẫn thi hành[2], tạo nền tảng quan trọng cho quá trình triển khai sâu rộng ở địa phương. Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh và 5 Chi nhánh đã được duy trì hoạt động ổn định, đáp ứng nhu cầu TGPL tại chỗ của người dân, nhất là tại các khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa.
Củng cố tổ chức bộ máy, kiện toàn đội ngũ người làm việc tại Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước
Trong quá trình triển khai Đề án đổi mới công tác trợ giúp pháp lý và thực hiện Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017, đội ngũ người làm việc tại Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Bình Định có sự điều chỉnh về số lượng để phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ từng giai đoạn. Số người người làm việc được bổ sung, kiện toàn qua từng năm. Tính đến hếtni năm 2024 Trung tâm có 20 biên chế và 2 hợp đồng lao động, trong đó 15 người làm việc tại Trung tâm và 7 người tại các Chi nhánh. Việc tăng số lượng người làm việc tại Trung tâm cho thấy sự quan tâm trong việc củng cố nhân lực để đáp ứng yêu cầu chuyên môn ngày càng cao, nhất là trong bối cảnh các vụ việc tham gia tố tụng ngày càng nhiều và có tình tiết phức tạp.
Hiệu quả thực hiện vụ việc trợ giúp pháp lý ngày càng được nâng cao
Qua hơn một thập kỷ triển khai Chiến lược phát triển và Đề án đổi mới công tác trợ giúp pháp lý, hoạt động tiếp nhận, giải quyết vụ việc TGPL tại tỉnh Bình Định ngày càng đi vào nền nếp, chất lượng và hiệu quả không ngừng được nâng lên.
Trong giai đoạn từ ngày 01/6/2011 đến ngày 31/5/2015, Trung tâm và các Chi nhánh TGPL trên địa bàn tỉnh đã tiếp nhận và giải quyết 8.823 vụ việc, chủ yếu tập trung vào tư vấn pháp luật (7.876 vụ việc), song cũng từng bước mở rộng hoạt động tham gia tố tụng với hơn 940 vụ việc hình sự, dân sự, hành chính,...Giai đoạn này đánh dấu những bước đầu trong việc xây dựng mạng lưới TGPL sát dân, phục vụ kịp thời người có nhu cầu TGPL, đặc biệt tại địa bàn miền núi và vùng khó khăn.
Sang giai đoạn từ ngày 01/6/2015 đến ngày 31/12/2017, sau khi Đề án đổi mới chính thức được triển khai, đã có nhiều chuyển biến trong việc thực hiện vụ việc TGPL tham gia tố tụng như: các cơ quan tiến hành tố tụng chủ động phối hợp với Trung tâm hơn, đội ngũ trợ giúp viên pháp lý từng bước nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, chú trọng thực hiện vụ việc TGPL tham gia tố tụng,... Trong giai đoạn này, toàn tỉnh đã thực hiện 6.411 vụ việc TGPL (5.801 vụ việc tư vấn pháp luật, 818 vụ việc tham gia tố tụng và 01 vụ việc đại diện ngoài tố tụng).
Giai đoạn 2018–2024, với việc Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 chính thức có hiệu lực, công tác TGPL tại tỉnh bước sang giai đoạn phát triển mạnh cả về số lượng và chất lượng. Trong thời gian này, Trung tâm và các Chi nhánh đã thực hiện 17.920 vụ việc TGPL. Trong đó, riêng số vụ tham gia tố tụng đã vượt 2.500 vụ việc, đặc biệt năm 2023 ghi nhận con số cao kỷ lục với 583 vụ việc tham gia tố tụng. Đây là kết quả của sự chuyên nghiệp hóa đội ngũ TGPL, đồng thời phản ánh nhu cầu tiếp cận công lý trong nhân dân ngày càng rõ nét.
Những con số nêu trên cho thấy hoạt động TGPL tại Bình Định không chỉ phát triển về quy mô, mà còn khẳng định vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, đặc biệt là nhóm yếu thế trong xã hội. Thông qua đó, công tác TGPL đã góp phần tích cực vào việc đảm bảo công bằng trong tiếp cận công lý.
Đẩy mạnh truyền thông, tăng cường tiếp cận pháp luật cho người dân
Công tác truyền thông TGPL ngày càng được mở rộng và đi vào chiều sâu. Từ năm 2018 đến 2024, toàn tỉnh đã tổ chức 910 đợt TGPL ngoài trụ sở, 1.083 buổi tuyên truyền pháp luật với hơn 60.000 lượt người tham dự. Các hình thức truyền thông đa dạng từ tờ gấp, hỏi đáp pháp luật, bảng thông tin đến hợp đồng phát thanh xã đã đưa pháp luật đến gần hơn với người dân, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa.
Một số đề xuất, kiến nghị
Để phù hợp với tình hình thực tiễn trong quá trình triển khai thực hiện Chiến lược trợ giúp pháp lý và Đề án đổi mới với công tác trợ giúp pháp lý trong thời gian đến, tỉnh Bình Định có một số đề xuất như sau:
Thứ nhất, tiếp tục đẩy mạnh công tác truyền thông về trợ giúp pháp lý với các hình thức phù hợp, nhằm nâng cao nhận thức cho các cơ quan, tổ chức, cá nhân về vị trí, vai trò của công tác trợ giúp pháp lý đối với đời sống chính trị, phát triển kinh tế - xã hội hiện nay, nâng cao hiểu biết pháp luật cho người dân, đặc biệt là các đối tượng chính sách, yếu thế và có hoàn cảnh khó khăn trong xã hội;
Thứ hai, tập trung nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng, kinh nghiệm giải quyết vụ việc cho đội ngũ người thực hiện trợ giúp pháp lý qua đào tạo, tập huấn chuyên môn nghiệp vụ, nhất là kỹ năng tranh tụng tại phiên tòa cho các Trợ giúp viên pháp lý, Luật sư ký hợp đồng tham gia trợ giúp pháp lý để nâng cao kỹ năng tham gia tố tụng, đặc biệt trong các vụ án dân sự, hành chính;
Thứ ba, tăng cường phối hợp thông tin giữa Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh với các cơ quan tiến hành tố tụng trong việc giới thiệu hoặc đề nghị cử Trợ giúp viên pháp lý hoặc Luật sư ký hợp đồng tham gia trợ giúp pháp lý đại diện, bào chữa, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người được trợ giúp pháp lý một cách nhanh chóng, kịp thời./.
Nguyễn Phan Thuỳ Linh, Phòng Quản lý trợ giúp pháp lý,
Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý