Trong 05 năm qua, tỉnh Quảng Trị đã đổi mới nội dung, đa dạng hóa hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL), bảo đảm phù hợp với nhu cầu xã hội và từng nhóm đối tượng, địa bàn. Nhờ vậy, các thông tin pháp luật quan trọng đã kịp thời đến với đông đảo quần chúng, tạo sự đồng thuận xã hội, góp phần giữ vững kỷ cương, xây dựng đời sống văn hóa, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội ở địa phương.
Về nội dung, trên cơ sở nhiệm vụ chính trị của địa phương, các cơ quan, đơn vị, địa phương đã có sự lựa chọn nội dung PBGDPL phù hợp với từng đối tượng, địa bàn và nhu cầu tìm hiểu pháp luật thực tế của cán bộ, đảng viên và Nhân dân; thông tin kịp thời, đầy đủ ngay từ khi soạn thảo các vấn đề có tác động đến xã hội, các vấn đề được xã hội quan tâm để tạo sự đồng thuận trong thực thi chính sách. Các văn bản pháp luật được tập trung phổ biến bao gồm: các dự thảo văn bản quy phạm pháp luật trước khi ban hành, các luật mới được Quốc hội thông qua, các văn bản pháp luật mới ban hành, các văn bản pháp luật theo chuyên đề, lĩnh vực hoặc theo hướng dẫn của các cơ quan cấp trên, các văn bản liên quan trực tiếp đến quyền con người, quyền và nghĩa vụ công dân; trong đó, đáng chú ý là các hoạt động PBGDPL về bầu cử; phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, tiết kiệm, lãng phí; đất đai, đền bù, giải phóng mặt bằng; phòng, chống bệnh truyền nhiễm; an toàn giao thông; phòng, chống ma túy; dân chủ ở cơ sở…; đồng thời tăng cường các hoạt động phổ biến các nội dung do Hội đồng phối hợp PBGDPL tỉnh định hướng hàng tháng.
Về hình thức, các cơ quan, đơn vị, địa phương đã thực hiện đổi mới đa dạng hóa hình thức, cách thức PBGDPL phù hợp với từng nhóm đối tượng, từng địa bàn; đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin, kỹ thuật số, mạng xã hội và các phương tiện thông tin đại chúng trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật; nâng cao chất lượng các hoạt động đối thoại, giải đáp, tư vấn pháp luật xây dựng và nhân rộng các mô hình hay cách làm hiệu quả... Cụ thể:
- Thông qua phổ biến pháp luật trực tiếp và phát hành tài liệu phổ biến pháp luật: các cơ quan, đơn vị, địa phương đã tổ chức 65.657 hội nghị phổ biến, quán triệt hoặc tập huấn các văn bản pháp luật cho khoảng 7.732572 lượt người; phát hành trên 2.851.985 bộ tài liệu phổ biến pháp luật, trong đó có 76.844 tài liệu được đăng tải trên internet.
- Hội đồng phối hợp PBGDPL tỉnh và các cơ quan, ban, ngành, địa phương đã tích cực hưởng ứng và tham gia tổ chức 1.264 cuộc thi, hội thi dưới nhiều hình thức phong phú (thi viết, sân khấu hóa, trực tuyến) có nội dung tuyên truyền pháp luật thu hút đông đảo cán bộ, đảng viên và Nhân dân trên địa bàn. Trong đó, đáng chú ý là Hội đồng phối hợp PBGDPL tỉnh đã tổ chức thành công Cuộc thi “Video Clip; phóng sự ngắn tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về an toàn giao thông hoặc pháp luật về phòng, chống ma túy trên địa bàn tỉnh Quảng Bình năm 2023” với 402 tác phẩm dự thi. Từ năm 2020 đến nay, Hội đồng phối hợp PBGDPL tỉnh đã tổ chức 07 cuộc thi tìm hiểu pháp luật trực tuyến thu hút trên 150.000 người tham gia gồm: Cuộc thi “Tìm hiểu pháp luật trực tuyến trên địa bàn tỉnh Quảng Bình năm 2020” (diễn ra 02 đợt); Cuộc thi trực tuyến “Tìm hiểu pháp luật bầu cử đại biểu Quốc hội và HĐND các cấp” trên địa bàn tỉnh Quảng Bình năm 2021; Cuộc thi “Tìm hiểu kiến thức về cải cách hành chính và chuyển đổi số năm 2024” trên địa bàn tỉnh Quảng Trị (cũ);…
- Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh đã thực hiện trên 4.000 tin bài tuyên truyền pháp luật trên sóng phát thanh và truyền hình; phối hợp với các sở, ban, ngành và UBND cấp huyện, đài phát thanh xã thực hiện trên 5.712 lượt với nội dung tuyên truyền, phổ biển giáo dục pháp luật. Các trạm truyền thanh ở cơ sở đã được cung cấp các tài liệu pháp luật cơ bản cần thiết để phục vụ công tác tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật. Sở Tư pháp đã duy trì việc định kỳ biên soạn và ghi âm các nội dung tuyên truyền để phát trên hệ thống loa truyền thanh ở cơ sở mỗi tháng 4 kỳ.
- Sở Tư pháp phối hợp với một số cơ quan, đơn vị, địa phương tổ chức trên 18 phiên tòa giả định với nội dung về phòng, chống bạo lực học đường; phòng, chống vi phạm vi phạm pháp luật về an toàn giao thông; phòng, chống ma túy; thực hiện nghĩa vụ quân sự; nghĩa vụ công an nhân dân thu hút đông đảo cán bộ, đảng viên và Nhân dân trên địa bàn tham gia, nhất là đối tượng thanh thiếu niên.
- Sở Giáo dục và Đào tạo đã lồng ghép tổ chức được 18 hội nghị trực tiếp; 04 Hội nghị PBGDPL, bồi dưỡng nghiệp vụ PBGDPL để tuyên truyền, phổ biến triển khai thực hiện pháp luật, thu hút được 1.851 lượt người tham dự. 100% các cơ sở giáo dục lồng ghép vào các cuộc họp, hội nghị, chào cờ đầu tuần, sinh hoạt tổ chuyên môn, sinh hoạt đoàn, hội, đội đã tổ chức tuyên truyền phổ biến. Các trường trên địa bàn tỉnh đã tổ chức các hoạt động ngoại khóa phù hợp với đặc thù của từng cấp học với một số hình thức như báo cáo chuyên đề, tổ chức thi tìm hiểu pháp luật lồng ghép phổ biến, giáo dục pháp luật trong các hoạt động văn hóa, văn nghệ; xây dựng chuyên mục giáo dục pháp luật trên trang thông tin điện tử của các nhà trường. Ngoài ra, các trường đã lồng ghép phổ biến, giáo dục pháp luật trong sinh hoạt của các Câu lạc bộ Thanh niên với pháp luật.
- Hoạt động triển khai Ngày Pháp luật Việt Nam được triển khai nhiều giải pháp linh hoạt phù hợp với điều kiện kinh tế, xã hội của địa phương, tạo sự lan tỏa về nhận thức, hiểu biết pháp luật đến thực hiện nghiêm chỉnh pháp luật. Hằng năm, Hội đồng phối hợp PBGDPL tỉnh đều tổ chức các hoạt động cao điểm trong dịp Ngày Pháp luật như hội nghị, diễn đàn trao đổi; thực hiện phóng sự hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam phát trên sóng Đài Phát thanh - Truyền hình; đồng thời định hướng công tác tổ chức Ngày Pháp luật Việt Nam, PBGDPL cho các cơ quan, đơn vị, địa phương trong thời gian tiếp theo.
- Thông qua hoạt động tư vấn pháp luật, trợ giúp pháp lý. Trong giai đoạn này, toàn tỉnh đã thực hiện 4.312 vụ việc trợ giúp pháp lý cho 4.312 người thuộc diện được trợ giúp pháp lý miễn phí ở các lĩnh vực dân sự, hình sự, hôn nhân, gia đình, đất đai, nhà ở, thừa kế, việc làm, chính sách, vay vốn. Các Trung tâm tư vấn pháp luật, Đoàn Luật sư, Hội Luật gia thông qua hoạt động của mình và các sở, ban, ngành thông qua hoạt động của bộ phận giao dịch một cửa giải quyết thủ tục hành chính đã thực hiện lồng ghép tư vấn pháp luật cho đối tượng có liên quan.
- Thông qua sinh hoạt các câu lạc bộ pháp luật và các mô hình phổ biến giáo dục pháp luật thu hút đông đảo thành viên tham gia và thông qua loại hình sinh hoạt này đã góp phần tích cực cho công tác tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật. Hiện nay, toàn tỉnh có trên 600 Câu lạc bộ pháp luật đang hoạt động. Một số câu lạc bộ pháp luật hoạt động hiệu quả như “Phụ nữ với pháp luật”; “Nông dân với pháp luật”; “Thanh niên với pháp luật”…
- Công tác ứng dụng công nghệ thông tin trong PBGDPL ngày càng được tăng cường và phát huy hiệu quả. Đến nay, tỉnh có Cổng thông tin điện tử tỉnh; Trang thông tin điện tử Phổ biến, giáo dục pháp luật tỉnh; các sở, ban, ngành, đoàn thể cấp tỉnh và Ủy ban nhân dân các huyện, thị xã, thành phố đều đã thiết lập Trang thông tin điện tử của cơ quan, đơn vị, địa phương. Đặc biệt, Trang thông tin điện tử Phổ biến, giáo dục pháp luật tỉnh có các mục tài liệu PBGDPL, hỏi đáp chuyên sâu pháp luật, tiếp cận pháp luật, truyền thông dự thảo chính sách, tuyên truyền, phổ biến về phòng chống tham nhũng, báo cáo viên pháp luật. Tỉnh đã lập và vận hành Facebook: Phổ Biến Pháp Luật; Fanpage: PHỔ BIẾN GIÁO DỤC PHÁP LUẬT – Quảng Trị; Zalo, Tiktok, Youtube PHỔ BIẾN GIÁO DỤC PHÁP LUẬT – Quảng Trị; ứng dụng Công dân số về PBGDPL. Mỗi ngày Facebook: Phổ Biến Pháp Luật, Fanpage: PHỔ BIẾN GIÁO DỤC PHÁP LUẬT – Quảng Trị, Zalo, Tiktok, Youtube PHỔ BIẾN GIÁO DỤC PHÁP LUẬT – Quảng Trị thực hiện đăng tải 1-3 tin bài truyền thông pháp luật và video clip kèm hình ảnh minh họa...
Những kết quả đạt được trong 05 năm qua cho thấy Quảng Trị đang đi đúng hướng trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Thời gian tới, việc tiếp tục phát huy các cách làm sáng tạo, hiệu quả sẽ giúp hoạt động này ngày càng lan tỏa sâu rộng hơn, đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền và đời sống pháp luật ở cơ sở.
Nguyễn Giang
Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý