_20211114171230.png)
Một số quy định của pháp luật về kinh doanh dịch vụ homestay
Dịch vụ homestay hay lưu trú du lịch là một loại hình kinh doanh mới du nhập vào Việt Nam trong thời gian gần đây, theo đó khách du lịch được phép lưu trú tại nhà của người dân trong địa phương hoặc các căn nhà được xây dựng với mục đích lưu trú du lịch. Dịch vụ homestay có ưu điểm so với các loại hình khách sạn hay nghỉ dưỡng truyền thống là giá cả phải chăng, đem lại các trải nghiệm du lịch độc đáo, gần gũi thiên nhiên và tìm hiểu phong tục, tập quán của địa phương,
1. Điều kiện để kinh doanh dịch vụ homestay
Theo quy định tại Điều 49 Luật Du lịch năm 2017, điều kiện để kinh doanh dịch vụ lưu trú du lịch bao gồm, chủ sở hữu dịch vụ phải có giấy phép đăng ký kinh doanh theo quy định tại Nghị định số 168/2025/NĐ-CP về đăng ký doanh nghiệp, đáp ứng các điều kiện về an ninh, trật tự; phòng cháy, chữa cháy; bảo vệ môi trường và vệ sinh an toàn thực phẩm và đáp ứng tối thiểu các yêu cầu về cơ sở vật chất, dịch vụ phục vụ khách du lịch. Ngoài ra khu vực đất để xây dựng homestay phải tuân thủ các quy định về mục đích sử dụng đất theo quy định của Luật Đất đai và giấy phép xây dựng do cơ quan có thẩm quyền cấp.
2. Các loại giấy phép cần có khi kinh doanh dịch vụ homestay
Để thực hiện việc kinh doanh homestay, chủ sở hữu căn hộ du lịch phải làm hồ sơ xin giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh theo Điều 99 Nghị định số 168/2025/NĐ-CP về đăng ký doanh nghiệp bao gồm: Giấy đề nghị đăng ký hộ kinh doanh và bản sao văn bản ủy quyền của thành viên hộ gia đình cho một thành viên làm chủ hộ kinh doanh đối với trường hợp hộ kinh doanh do các thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập. Văn bản ủy quyền này phải được công chứng hoặc chứng thực theo quy định của pháp luật.
Chủ sở hữu dịch vụ homestay phải làm hồ sơ xin cấp giấy chứng nhận an toàn về phòng cháy, chữa cháy theo quy định tại Nghị định số 105/2025/NĐ-CP, chủ sở hữu dịch vụ homestay phải chuẩn bị đầy đủ các hồ sơ theo quy định tại Điều 4 Nghị định số 105/2025/NĐ-CP như nội quy và phương án phòng cháy, chữa cháy, Giấy chứng nhận thẩm duyệt thiết kế hoặc văn bản thẩm duyệt thiết kế về phòng cháy và chữa cháy hoặc văn bản thẩm định thiết kế về phòng cháy và chữa cháy, văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu về phòng cháy và chữa cháy của cơ quan quản lý chuyên ngành đối với công trình thuộc diện phải thẩm duyệt thiết kế, thẩm định thiết kế về phòng cháy và chữa cháy,…
Ngoài ra theo quy định tại Nghị định số 96/2016/NĐ-CP quy định điều kiện về an ninh trật tư đối với một số ngành nghề kinh doanh có điều kiện, dịch vụ homestay có đăng ký mô hình doanh nghiệp thuộc nhóm dịch vụ lưu trú du lịch, một trong những ngành nghề phải đảm bảo điều kiện về an ninh, trật tự. Theo đó, chủ sở hữu dịch vụ homestay phải làm hồ sơ xin cấp giấy chứng nhận đảm bảo đủ điều kiện về an ninh, trật tự, thành phần hồ sơ được quy định tại điều 19 Nghị định số 96/2016/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 56/2023/NĐ-CP) bao gồm: văn bản đề nghị cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện về an ninh, trật tự của cơ sở kinh doanh; giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, đầu tư; bản sao hợp lệ các giấy tờ, tài liệu chứng minh bảo đảm các điều kiện an toàn về phòng cháy và chữa cháy đối với khu vực kinh doanh; bản khai lý lịch kèm theo phiếu lý lịch tư pháp hoặc bản khai nhân sự của người chịu trách nhiệm về an ninh, trật tự của dịch vụ homestay. Ngoài ra, nếu người chịu trách nhiệm về an ninh, trật tự của dịch vụ homestay người Việt Nam định cư ở nước ngoài mang hộ chiếu nước ngoài và người nước ngoài thì ngoài bản khai nhân sự phải gửi kèm theo bản sao hợp lệ hộ chiếu, thẻ thường trú hoặc thẻ tạm trú hoặc thị thực còn thời hạn lưu trú tại Việt Nam.
Bên cạnh đó, nếu dịch vụ homestay có kết hợp kinh doanh nhà hàng, ẩm thực thì có giấy chứng nhận đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
3. Quyền và nghĩa vụ của cá nhân, tổ chức kinh doanh dịch vụ homestay
Cá nhân, tổ chức kinh doanh dịch vụ lưu trú du lịch hay dịch vụ homestay có các quyền được quy định tại khoản 1 Điều 53 Luật Du lịch năm 2017 bao gồm: từ chối tiếp nhận khách du lịch có hành vi vi phạm pháp luật, vi phạm nội quy của cơ sở lưu trú du lịch hoặc khi cơ sở lưu trú du lịch không còn khả năng đáp ứng yêu cầu của khách du lịch; hủy bỏ hợp đồng cung cấp dịch vụ đối với khách du lịch có hành vi vi phạm pháp luật, vi phạm nội quy của cơ sở lưu trú du lịch.
Bên cạnh đó, cá nhân, tổ chức kinh doanh dịch vụ homestay cũng phải thực hiện một số nghĩa vụ được quy định tại khoản 2 Điều 53 Luật Du lịch năm 2017 bao gồm: bảo đảm duy trì điều kiện kinh doanh dịch vụ lưu trú du lịch theo quy định tại khoản 1 Điều 49 Luật Du lịch 2017; phải tiến hành niêm yết công khai giá bán hàng hóa và dịch vụ, nội quy của cơ sở lưu trú du lịch; bồi thường thiệt hại cho khách du lịch theo quy định của pháp luật về dân sự; thông báo bằng văn bản cho cơ quan chuyên môn về du lịch cấp tỉnh nơi có cơ sở lưu trú du lịch khi có sự thay đổi về tên cơ sở, quy mô, địa chỉ, người đại diện theo pháp luật; chỉ được sử dụng từ “sao” hoặc hình ảnh ngôi sao để quảng cáo về hạng cơ sở lưu trú du lịch sau khi được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận hạng cơ sở lưu trú du lịch và thực hiện chế độ báo cáo, thống kê, kế toán theo quy định của pháp luật.
4. Các mức phạt vi phạm của cá nhân, tổ chức kinh doanh dịch vụ homestay
Theo quy định tại Điều 10 Nghị định số 45/2019/NĐ-CP quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực du lịch (sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 129/2021/NĐ-CP), cá nhân, tổ chức kinh doanh dịch vụ homestay có thể bị xử phạt hành chính nếu có những hành vi vi phạm sau:
+ Đối với hành vi không có giấy phép đăng ký kinh doanh, không đáp ứng các điều kiện về đảm bảo an toàn phòng cháy, chữa cháy và an ninh, trật tự: Bị phạt tiền từ 20.000.000 đến 30.000.000 đồng, bị đình chỉ hoạt động kinh doanh từ 01-03 tháng và buộc nộp lại số lợi nhuận bất hợp pháp có được.
+ Đối với hành vi không niêm yết công khai giá hàng hóa, dịch vụ theo quy định và không thông báo đầy đủ, thông báo không đúng thời hạn quy định các nội dung tới cơ quan chuyên môn về du lịch cấp tỉnh nơi có cơ sở lưu trú du lịch trước khi đi vào hoạt động: Bị phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng.
+ Đối với hành vi không thông báo về việc thay đổi quy mô, người đại diện pháp luật, địa chỉ, tên cơ sở lưu trú du lịch: Bị phạt tiền từ 1.000.000 đến 3.000.000 đồng.
+ Đối với hành vi không niêm yết nội quy cơ sở lưu trú du lịch: Bị phạt tiền từ 3.000.000 đến 5.000.000 đồng.
+ Đối với hành vi bán không đúng giá niêm yết hàng hóa, dịch vụ trong cơ sở lưu trú du lịch: Bị phạt tiền từ 5.000.000 đến 10.000.000 đồng.
+ Đối với hành vi không bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp theo hợp đồng đã giao kết với khách du lịch: Bị phạt tiền từ 10.000.000 đến 15.000.000 đồng.
+ Đối với các hành vi tiếp tục hoạt động kinh doanh dịch vụ lưu trú du lịch sau khi đã thông báo tạm dừng hoặc chấm dứt hoạt động hoặc sau khi bị đình chỉ hoạt động bởi quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền: Bị phạt tiền từ 15.000.000 đến 20.000.000 đồng./.
Theo quy định tại Điều 49 Luật Du lịch năm 2017, điều kiện để kinh doanh dịch vụ lưu trú du lịch bao gồm, chủ sở hữu dịch vụ phải có giấy phép đăng ký kinh doanh theo quy định tại Nghị định số 168/2025/NĐ-CP về đăng ký doanh nghiệp, đáp ứng các điều kiện về an ninh, trật tự; phòng cháy, chữa cháy; bảo vệ môi trường và vệ sinh an toàn thực phẩm và đáp ứng tối thiểu các yêu cầu về cơ sở vật chất, dịch vụ phục vụ khách du lịch. Ngoài ra khu vực đất để xây dựng homestay phải tuân thủ các quy định về mục đích sử dụng đất theo quy định của Luật Đất đai và giấy phép xây dựng do cơ quan có thẩm quyền cấp.
2. Các loại giấy phép cần có khi kinh doanh dịch vụ homestay
Để thực hiện việc kinh doanh homestay, chủ sở hữu căn hộ du lịch phải làm hồ sơ xin giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh theo Điều 99 Nghị định số 168/2025/NĐ-CP về đăng ký doanh nghiệp bao gồm: Giấy đề nghị đăng ký hộ kinh doanh và bản sao văn bản ủy quyền của thành viên hộ gia đình cho một thành viên làm chủ hộ kinh doanh đối với trường hợp hộ kinh doanh do các thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập. Văn bản ủy quyền này phải được công chứng hoặc chứng thực theo quy định của pháp luật.
Chủ sở hữu dịch vụ homestay phải làm hồ sơ xin cấp giấy chứng nhận an toàn về phòng cháy, chữa cháy theo quy định tại Nghị định số 105/2025/NĐ-CP, chủ sở hữu dịch vụ homestay phải chuẩn bị đầy đủ các hồ sơ theo quy định tại Điều 4 Nghị định số 105/2025/NĐ-CP như nội quy và phương án phòng cháy, chữa cháy, Giấy chứng nhận thẩm duyệt thiết kế hoặc văn bản thẩm duyệt thiết kế về phòng cháy và chữa cháy hoặc văn bản thẩm định thiết kế về phòng cháy và chữa cháy, văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu về phòng cháy và chữa cháy của cơ quan quản lý chuyên ngành đối với công trình thuộc diện phải thẩm duyệt thiết kế, thẩm định thiết kế về phòng cháy và chữa cháy,…
Ngoài ra theo quy định tại Nghị định số 96/2016/NĐ-CP quy định điều kiện về an ninh trật tư đối với một số ngành nghề kinh doanh có điều kiện, dịch vụ homestay có đăng ký mô hình doanh nghiệp thuộc nhóm dịch vụ lưu trú du lịch, một trong những ngành nghề phải đảm bảo điều kiện về an ninh, trật tự. Theo đó, chủ sở hữu dịch vụ homestay phải làm hồ sơ xin cấp giấy chứng nhận đảm bảo đủ điều kiện về an ninh, trật tự, thành phần hồ sơ được quy định tại điều 19 Nghị định số 96/2016/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 56/2023/NĐ-CP) bao gồm: văn bản đề nghị cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện về an ninh, trật tự của cơ sở kinh doanh; giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, đầu tư; bản sao hợp lệ các giấy tờ, tài liệu chứng minh bảo đảm các điều kiện an toàn về phòng cháy và chữa cháy đối với khu vực kinh doanh; bản khai lý lịch kèm theo phiếu lý lịch tư pháp hoặc bản khai nhân sự của người chịu trách nhiệm về an ninh, trật tự của dịch vụ homestay. Ngoài ra, nếu người chịu trách nhiệm về an ninh, trật tự của dịch vụ homestay người Việt Nam định cư ở nước ngoài mang hộ chiếu nước ngoài và người nước ngoài thì ngoài bản khai nhân sự phải gửi kèm theo bản sao hợp lệ hộ chiếu, thẻ thường trú hoặc thẻ tạm trú hoặc thị thực còn thời hạn lưu trú tại Việt Nam.
Bên cạnh đó, nếu dịch vụ homestay có kết hợp kinh doanh nhà hàng, ẩm thực thì có giấy chứng nhận đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
3. Quyền và nghĩa vụ của cá nhân, tổ chức kinh doanh dịch vụ homestay
Cá nhân, tổ chức kinh doanh dịch vụ lưu trú du lịch hay dịch vụ homestay có các quyền được quy định tại khoản 1 Điều 53 Luật Du lịch năm 2017 bao gồm: từ chối tiếp nhận khách du lịch có hành vi vi phạm pháp luật, vi phạm nội quy của cơ sở lưu trú du lịch hoặc khi cơ sở lưu trú du lịch không còn khả năng đáp ứng yêu cầu của khách du lịch; hủy bỏ hợp đồng cung cấp dịch vụ đối với khách du lịch có hành vi vi phạm pháp luật, vi phạm nội quy của cơ sở lưu trú du lịch.
Bên cạnh đó, cá nhân, tổ chức kinh doanh dịch vụ homestay cũng phải thực hiện một số nghĩa vụ được quy định tại khoản 2 Điều 53 Luật Du lịch năm 2017 bao gồm: bảo đảm duy trì điều kiện kinh doanh dịch vụ lưu trú du lịch theo quy định tại khoản 1 Điều 49 Luật Du lịch 2017; phải tiến hành niêm yết công khai giá bán hàng hóa và dịch vụ, nội quy của cơ sở lưu trú du lịch; bồi thường thiệt hại cho khách du lịch theo quy định của pháp luật về dân sự; thông báo bằng văn bản cho cơ quan chuyên môn về du lịch cấp tỉnh nơi có cơ sở lưu trú du lịch khi có sự thay đổi về tên cơ sở, quy mô, địa chỉ, người đại diện theo pháp luật; chỉ được sử dụng từ “sao” hoặc hình ảnh ngôi sao để quảng cáo về hạng cơ sở lưu trú du lịch sau khi được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận hạng cơ sở lưu trú du lịch và thực hiện chế độ báo cáo, thống kê, kế toán theo quy định của pháp luật.
4. Các mức phạt vi phạm của cá nhân, tổ chức kinh doanh dịch vụ homestay
Theo quy định tại Điều 10 Nghị định số 45/2019/NĐ-CP quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực du lịch (sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 129/2021/NĐ-CP), cá nhân, tổ chức kinh doanh dịch vụ homestay có thể bị xử phạt hành chính nếu có những hành vi vi phạm sau:
+ Đối với hành vi không có giấy phép đăng ký kinh doanh, không đáp ứng các điều kiện về đảm bảo an toàn phòng cháy, chữa cháy và an ninh, trật tự: Bị phạt tiền từ 20.000.000 đến 30.000.000 đồng, bị đình chỉ hoạt động kinh doanh từ 01-03 tháng và buộc nộp lại số lợi nhuận bất hợp pháp có được.
+ Đối với hành vi không niêm yết công khai giá hàng hóa, dịch vụ theo quy định và không thông báo đầy đủ, thông báo không đúng thời hạn quy định các nội dung tới cơ quan chuyên môn về du lịch cấp tỉnh nơi có cơ sở lưu trú du lịch trước khi đi vào hoạt động: Bị phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng.
+ Đối với hành vi không thông báo về việc thay đổi quy mô, người đại diện pháp luật, địa chỉ, tên cơ sở lưu trú du lịch: Bị phạt tiền từ 1.000.000 đến 3.000.000 đồng.
+ Đối với hành vi không niêm yết nội quy cơ sở lưu trú du lịch: Bị phạt tiền từ 3.000.000 đến 5.000.000 đồng.
+ Đối với hành vi bán không đúng giá niêm yết hàng hóa, dịch vụ trong cơ sở lưu trú du lịch: Bị phạt tiền từ 5.000.000 đến 10.000.000 đồng.
+ Đối với hành vi không bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp theo hợp đồng đã giao kết với khách du lịch: Bị phạt tiền từ 10.000.000 đến 15.000.000 đồng.
+ Đối với các hành vi tiếp tục hoạt động kinh doanh dịch vụ lưu trú du lịch sau khi đã thông báo tạm dừng hoặc chấm dứt hoạt động hoặc sau khi bị đình chỉ hoạt động bởi quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền: Bị phạt tiền từ 15.000.000 đến 20.000.000 đồng./.
Lại Nhật Quang
Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý
Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý