Năm 2025, công tác tổ chức thi hành pháp luật về công tác hòa giải ở cơ sở trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn có nhiều khởi sắc. Bên cạnh nhiều hoạt động tích cực cùng cả nước xây dựng chính quyền địa phương hai cấp như đổi mới phương thức làm việc hiệu quả nhằm nâng cao hiệu quả quản trị nhà nước, gần gũi với nhân dân, tăng cường tự chủ, trách nhiệm của địa phương thì các cấp, các ngành tại Lạng Sơn cũng đã tập trung thực hiện các nhiệm vụ và giải pháp đã đề ra qua tổng kết 10 năm thi hành Luật Hòa giải ở cơ sở để nâng cao chất lượng hiệu quả công tác hòa giải ở cơ sở trên địa bàn tỉnh.
Là đơn vị chủ trì thực hiện công tác hòa giải ở cơ sở, Sở Tư pháp Lạng Sơn chủ động tham mưu, trực tiếp thực hiện các nội dung trọng tâm trong công tác hòa giải ở cơ sở; tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 17-CT/TU ngày 12/10/2017 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Lạng Sơn về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác hòa giải ở cơ sở trên địa bàn tỉnh, thực hiện nhân rộng mô hình “Tổ hoà giải điển hình tiên tiến” tại các xã, phường; thường xuyên theo dõi, kiểm tra, hướng dẫn chuyên môn nghiệp vụ và chỉ đạo triển khai thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước thông qua việc ban hành các văn bản của tỉnh và của Sở.
Theo thống kê năm 2025, trên địa bàn tỉnh hiện có 1.647 tổ hòa giải với 10.564 hòa giải viên, 16 tập huấn viên hòa giải ở cơ sở cấp tỉnh. Qua theo dõi đội ngũ này được rà soát, củng cố, kiện toàn thường xuyên. Năm 2025, Sở Tư pháp tổ chức 05 hội nghị tập huấn bồi dưỡng kiến thức pháp luật, kỹ năng, nghiệp vụ hòa giải với hơn 1.000 đại biểu tham dự là cán bộ, công chức cấp xã và thành viên tổ hòa giải; tổ chức 25 hội nghị với số lượng hơn 3000 lượt đại biểu là các hòa giải viên tham dự. Nội dung tập huấn gồm: nghiệp vụ và kỹ năng hoà giải, kỹ năng thuyết phục các bên tranh chấp, kỹ năng phối hợp giữa tuyên truyền pháp luật và hòa giải cơ sở, kỹ năng lập biên bản hòa giải, kỹ năng báo cáo kết quả hòa giải....Chất lượng tập huấn viên, hòa giải viên ở cơ sở được nâng cao, tính đến tháng 10/2025, các tổ hoà giải trên địa bàn tỉnh đã hoà giải thành 2.086/2.588 vụ việc, 502 vụ việc hòa giải không thành, đạt tỷ lệ 80,6%. Đây là tỷ lệ hòa giải thành cao nhất của tỉnh Lạng Sơn trong 10 năm trở lại đây.
Mô hình tổ hòa giải điển hình tiên tiến trên địa bàn tỉnh được quan tâm, xây dựng, củng cố và nhân rộng được 684 tổ hòa giải điển hình tiên tiến, chiếm 41,5 % tổng số tổ hòa giải trên địa bàn tỉnh. Tỷ lệ hòa giải thành của mô hình đạt từ 85 đến 100% số vụ việc phát sinh.
Để đảm bảo kinh phí cho công tác thi hành Luật Hòa giải ở cơ sở, Sở Tư pháp được giao 550 triệu đồng/năm để thực hiện nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng kiến thức pháp luật, kỹ năng nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ quản lý hòa giải ở cơ sở ở cấp xã và hòa giải viên, người có uy tín trong cộng đồng. Đối với cấp xã thực hiện giao dự toán kinh phí chi cho công tác hòa giải ở cơ sở trong tổng kinh phí cấp chi cho công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, xây dựng và rà soát văn bản quy phạm pháp luật; Ủy ban nhân dân các xã, phường trực tiếp quản lý và chi hỗ trợ cho các tổ hòa giải khi thực hiện hòa giải các vụ việc phát sinh trên địa bàn với mức chi tối đa theo quy định tại Thông tư số 56/2023/TT-BTC ngày 18/8/2023 của Bộ trưởng Bộ Tài chính. Tổng kinh phí hỗ trợ cho các tổ hòa giải, hòa giải viên trên địa bàn tỉnh là 1.043.730.611 đồng.
Việc phối hợp thực hiện công tác hòa giải ở cơ sở được Ủy ban nhân dân các cấp quan tâm, kịp thời phối hợp với Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên cùng cấp lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức việc rà soát, củng cố, kiện toàn tổ hòa giải, bầu bổ sung, thay thế hòa giải viên khi có biến động về nhân sự; bảo đảm các tổ hòa giải đủ số lượng, thành phần, tiêu chuẩn, đáp ứng nhu cầu của công tác hòa giải ở cơ sở; vận động, thuyết phục đội ngũ luật sư, luật gia, người đang và đã là thẩm phán, kiểm sát viên, điều tra viên, chấp hành viên, thẩm tra viên trong cơ quan tiến hành tố tụng, cán bộ, công chức, viên chức có đủ tiêu chuẩn, đang thường trú tại địa phương tham gia công tác hòa giải ở cơ sở.
Có thể nói việc triển khai, thi hành Luật Hòa giải ở cơ sở trên địa bàn tỉnh đã tác động tích cực đến đời sống xã hội, góp phần nâng cao nhận thức của các cấp chính quyền về vai trò, ý nghĩa của công tác hòa giải, sự chỉ đạo, hướng dẫn của cơ quan tư pháp, sự phối hợp của các tổ chức chính trị - xã hội, nhất là Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh, sự nhiệt tình, sáng tạo của các hòa giải viên giúp hoạt động hòa giải ở cơ sở đi vào nề nếp, thống nhất và hiệu quả.
Để nâng cao hiệu quả công tác hòa giải ở cơ ở trong thời gian tới, tỉnh Lạng Sơn đã đề ra nhiều giải pháp như: Tăng cường sự chỉ đạo, lãnh đạo của các cấp các ngành, tiếp tục củng cố kiện toàn đội ngũ thực hiện công tác hòa giải ở cơ sở, tăng cường đầu tư kinh phí, cơ sở vật chất cho công tác hòa giải ở cơ sở; thường xuyên giữ mối quan hệ phối hợp giữa cơ quan tư pháp và Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh và các tổ chức thành viên của Mặt trận; tăng cường công tác tập huấn, bồi dưỡng kiến thức pháp luật, kỹ năng hòa giải ở cơ sở theo phương pháp đổi mới; có kế hoạch và biện pháp cụ thể để cung cấp đầy đủ các văn bản pháp luật liên quan đến hoạt động hòa giải ở cơ sở cho các tổ hòa giải; đẩy mạnh các hình thức giao lưu, tổ chức sân khấu hóa các cuộc thi hòa giải viên nhằm lan tỏa việc PBGDPL; tiếp tục nhân rộng mô hình xây dựng tổ hòa giải điển hình tiên tiến trên địa bàn tỉnh./.
Đinh Quỳnh Mây
Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý