_20211114171230.png)
Tuyên Quang: Những kết quả đạt được sau 08 năm triển khai Luật Trợ giúp pháp lý
Sau 08 năm thực hiện Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017, công tác trợ giúp pháp lý trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang đã có những bước chuyển mạnh mẽ cả về nhận thức, tổ chức thực hiện lẫn hiệu quả thực tiễn. Với sự chỉ đạo quyết liệt từ Trung ương, sự quan tâm của UBND tỉnh và nỗ lực của Sở Tư pháp cùng Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh, hoạt động trợ giúp pháp lý trên địa bàn tỉnh đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ.
Ngay sau khi Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 có hiệu lực, UBND tỉnh Tuyên Quang đã nhanh chóng triển khai đồng bộ các văn bản chỉ đạo thực hiện. Trên cơ sở các Quyết định số 1355/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ và Quyết định số 1767/QĐ-BTP của Bộ trưởng Bộ Tư pháp về Kế hoạch triển khai thi hành Luật Trợ giúp pháp lý, Sở Tư pháp đã tham mưu UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 107/KH-UBND ngày 08/12/2017 về triển khai thi hành Luật Trợ giúp pháp lý trên địa bàn tỉnh. Cùng với đó, toàn bộ hệ thống chính quyền từ tỉnh đến cơ sở đã tổ chức phổ biến, quán triệt Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 và các văn bản hướng dẫn thi hành cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, hội viên các đoàn thể vàcán bộ thôn, bản, người có uy tín trong cộng đồng.
Bên cạnh đó, để nâng cao chất lượng của công tác xây dựng văn bản, Sở Tư pháp còn chủ động tham mưu và tham gia đóng góp ý kiến vào nhiều dự thảo văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến lĩnh vực trợ giúp pháp lý, đặc biệt là việc tham mưu HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết số 17/2023/NQ-HĐND ngày 15/7/2023 về hỗ trợ kinh phí thực hiện hoàn tất thủ tục hưởng chế độ trợ giúp xã hội cho trẻ em có hoàn cảnh khó khăn. Đây là một minh chứng rõ nét cho vai trò của trợ giúp pháp lý không chỉ dừng lại ở thực hiện vụ việc TGPL, mà công tác TGPL còn gắn với an sinh xã hội, bảo vệ nhóm đối tượng dễ bị tổn thương trong cộng đồng.
Sau 08 năm triển khai, tổng số vụ việc trợ giúp pháp lý được thụ lý và thực hiện trên địa bàn tỉnh là 13.392 vụ việc, trong đó: Tham gia tố tụng 4.779 vụ việc; tư vấn pháp luật 8.519 việc; đại diện ngoài tố tụng 94 vụ việc. Hoạt động truyền thông trên địa bàn tỉnh cũng được triển khai bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú. Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Tuyên Quang chủ động tìm đến với người được TGPL cư trú ở các vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Kết quả đã tổ chức 380 đợt truyền thông về TGPL, hướng dẫn pháp luật trực tiếp cho 73.387 lượt người, tư vấn pháp luật 8.106 việc (trong đó tư vấn pháp luật trực tiếp tại cơ sở 6.415 vụ việc), cung cấp trên 296.700 tờ gấp, tài liệu pháp luật cho người dân. Cung cấp 1.511 bảng thông tin về TGPL, 335 khay đựng tài liệu, 202 sổ thụ lý vụ việc TGPL, 87.700 đơn yêu cầu TGPL cho UBND cấp xã, các xã, thôn và các cơ quan tiến hành tố tụng trên địa bàn tỉnh; biên soạn và cung cấp trên 26 loại tài liệu, tờ gấp pháp luật; trên 87.000 quyển tài liệu về TGPL, 1.549 cẩm nang TGPL, 4.200 sổ tay TGPL. Tổ chức 25 Hội nghị tập huấn nghiệp vụ, kỹ năng, các nội dung trong công tác TGPL cho 2.771 đại biểu. Thực hiện khảo sát 1.005 người dân về thực trạng và nhu cầu tiếp cận hoạt động truyền thông, tập huấn điểm về TGPL; thực hiện 20 số truyền thông về TGPL trên sóng Đài phát thanh và Truyền hình tỉnh; tổ chức Toạ đàm “Công tác TGPL khi thực hiện chính quyền địa phương 02 cấp, sáp nhập tỉnh” và “Hoàn thiện chính sách, pháp luật về TGPL”. Phối hợp với các cơ quan, đơn vị tổ chức 13 Hội nghị, tập huấn.
Để bảo đảm chất lượng vụ việc TGPL cũng như thực hiện quy định của Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 và các văn bản hướng dẫn thi hành, hằng năm, Sở Tư pháp ban hành Kế hoạch đánh giá chất lượng vụ việc TGPL trong hoạt động tố tụng, thành lập Tổ đánh giá để đánh giá vụ việc theo các tiêu chí đồng thời thực hiện đánh giá chất lượng vụ việc TGPL theo quy định, qua đó kịp thời rút kinh nghiệm đối với những tồn tại, hạn chế, từng bước nâng cao chất lượng trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng.
Chất lượng đội ngũ cán bộ, người làm công tác TGPL của Trung tâm cũng được quan tâm và tạo điều kiện để nâng cao trình độ, tính đến nay, 24/24 Trợ giúp viên pháp lý của Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh Tuyên Quang đều đáp ứng tiêu chuẩn, điều kiện theo quy định của pháp luật TGPL. Hàng năm, Trợ giúp viên pháp lý đều tham gia tập huấn, nâng cao kiến thức, kỹ năng thực hiện TGPL do Cục Trợ giúp pháp lý tổ chức, có 04 Trợ giúp viên pháp lý tham gia lớp bồi dưỡng chức danh nghề nghiệp Trợ giúp viên pháp lý hạng II và tương đương, 12 viên chức tham gia lớp đào tạo nghề luật sư; có 03 viên chức được bổ nhiệm Trợ giúp viên pháp lý, 06 viên chức hoàn thành tập sự TGPL và đã có thông báo đủ điều kiện tham gia kiểm tra kết quả tập sự TGPL năm 2022, có 06 viên chức tham gia bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý nhà nước chương trình chuyên viên, có 08 viên chức được cử đi học Trung cấp lý luận chính trị.
Thực hiện chủ trương xã hội hóa hoạt động TGPL thông qua huy động sự tham gia của các tổ chức tham gia TGPL, năm 2018 Sở Tư pháp đã tổ chức lựa chọn và ký kết hợp đồng thực hiện trợ giúp pháp lý với 04 tổ chức hành nghề luật sư trên địa bàn tỉnh (năm 2020 có 01 tổ chức đã dừng hoạt động), tính đến tháng 12/2024 có 03/13 tổ chức hành nghề luật sư trên địa bàn tỉnh tham gia thực hiện trợ giúp pháp lý. Kết quả các tổ chức hành nghề luật sư ký hợp đồng với Sở Tư pháp đã thực hiện tham gia tố tụng 172 vụ việc; Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước thực hiện ký hợp đồng thực hiện TGPL với 06 luật sư, các luật sư đã thực hiện 416 vụ việc.
Bên cạnh các kết quả đạt được, công tác trợ giúp pháp lý vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc tại tỉnh Tuyên Quang như:Trung tâm là đơn vị sự nghiệp không có thu, nguồn kinh phí được cấp cho hoạt động TGPL còn hạn hẹp, chưa đủ đáp ứng với nhu cầu thực tiễn của Trung tâm ;… Công tác phối hợp của Ủy ban nhân dân cấp xã trong việc thông tin, giải thích, hướng dẫn về TGPL còn hạn chế, thông tin về TGPL còn ít…
Sau 08 năm triển khai, thực hiện Luật TGPL năm 2017 UBND tỉnh Tuyên Quang kiến nghị nghiên cứu mở rộng diện đối tượng được trợ giúp pháp lý; hoàn thiện cơ chế chính sách, xác định rõ hơn vai trò, vị trí của trợ giúp viên pháp lý với tư cách là “luật sư công”; đồng thời tăng cường nguồn lực cho công tác đào tạo, bồi dưỡng và hiện đại hóa cơ sở vật chất phục vụ hoạt động TGPL.
Bên cạnh đó, để nâng cao chất lượng của công tác xây dựng văn bản, Sở Tư pháp còn chủ động tham mưu và tham gia đóng góp ý kiến vào nhiều dự thảo văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến lĩnh vực trợ giúp pháp lý, đặc biệt là việc tham mưu HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết số 17/2023/NQ-HĐND ngày 15/7/2023 về hỗ trợ kinh phí thực hiện hoàn tất thủ tục hưởng chế độ trợ giúp xã hội cho trẻ em có hoàn cảnh khó khăn. Đây là một minh chứng rõ nét cho vai trò của trợ giúp pháp lý không chỉ dừng lại ở thực hiện vụ việc TGPL, mà công tác TGPL còn gắn với an sinh xã hội, bảo vệ nhóm đối tượng dễ bị tổn thương trong cộng đồng.
Sau 08 năm triển khai, tổng số vụ việc trợ giúp pháp lý được thụ lý và thực hiện trên địa bàn tỉnh là 13.392 vụ việc, trong đó: Tham gia tố tụng 4.779 vụ việc; tư vấn pháp luật 8.519 việc; đại diện ngoài tố tụng 94 vụ việc. Hoạt động truyền thông trên địa bàn tỉnh cũng được triển khai bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú. Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Tuyên Quang chủ động tìm đến với người được TGPL cư trú ở các vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Kết quả đã tổ chức 380 đợt truyền thông về TGPL, hướng dẫn pháp luật trực tiếp cho 73.387 lượt người, tư vấn pháp luật 8.106 việc (trong đó tư vấn pháp luật trực tiếp tại cơ sở 6.415 vụ việc), cung cấp trên 296.700 tờ gấp, tài liệu pháp luật cho người dân. Cung cấp 1.511 bảng thông tin về TGPL, 335 khay đựng tài liệu, 202 sổ thụ lý vụ việc TGPL, 87.700 đơn yêu cầu TGPL cho UBND cấp xã, các xã, thôn và các cơ quan tiến hành tố tụng trên địa bàn tỉnh; biên soạn và cung cấp trên 26 loại tài liệu, tờ gấp pháp luật; trên 87.000 quyển tài liệu về TGPL, 1.549 cẩm nang TGPL, 4.200 sổ tay TGPL. Tổ chức 25 Hội nghị tập huấn nghiệp vụ, kỹ năng, các nội dung trong công tác TGPL cho 2.771 đại biểu. Thực hiện khảo sát 1.005 người dân về thực trạng và nhu cầu tiếp cận hoạt động truyền thông, tập huấn điểm về TGPL; thực hiện 20 số truyền thông về TGPL trên sóng Đài phát thanh và Truyền hình tỉnh; tổ chức Toạ đàm “Công tác TGPL khi thực hiện chính quyền địa phương 02 cấp, sáp nhập tỉnh” và “Hoàn thiện chính sách, pháp luật về TGPL”. Phối hợp với các cơ quan, đơn vị tổ chức 13 Hội nghị, tập huấn.
Để bảo đảm chất lượng vụ việc TGPL cũng như thực hiện quy định của Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 và các văn bản hướng dẫn thi hành, hằng năm, Sở Tư pháp ban hành Kế hoạch đánh giá chất lượng vụ việc TGPL trong hoạt động tố tụng, thành lập Tổ đánh giá để đánh giá vụ việc theo các tiêu chí đồng thời thực hiện đánh giá chất lượng vụ việc TGPL theo quy định, qua đó kịp thời rút kinh nghiệm đối với những tồn tại, hạn chế, từng bước nâng cao chất lượng trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng.
Chất lượng đội ngũ cán bộ, người làm công tác TGPL của Trung tâm cũng được quan tâm và tạo điều kiện để nâng cao trình độ, tính đến nay, 24/24 Trợ giúp viên pháp lý của Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh Tuyên Quang đều đáp ứng tiêu chuẩn, điều kiện theo quy định của pháp luật TGPL. Hàng năm, Trợ giúp viên pháp lý đều tham gia tập huấn, nâng cao kiến thức, kỹ năng thực hiện TGPL do Cục Trợ giúp pháp lý tổ chức, có 04 Trợ giúp viên pháp lý tham gia lớp bồi dưỡng chức danh nghề nghiệp Trợ giúp viên pháp lý hạng II và tương đương, 12 viên chức tham gia lớp đào tạo nghề luật sư; có 03 viên chức được bổ nhiệm Trợ giúp viên pháp lý, 06 viên chức hoàn thành tập sự TGPL và đã có thông báo đủ điều kiện tham gia kiểm tra kết quả tập sự TGPL năm 2022, có 06 viên chức tham gia bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý nhà nước chương trình chuyên viên, có 08 viên chức được cử đi học Trung cấp lý luận chính trị.
Thực hiện chủ trương xã hội hóa hoạt động TGPL thông qua huy động sự tham gia của các tổ chức tham gia TGPL, năm 2018 Sở Tư pháp đã tổ chức lựa chọn và ký kết hợp đồng thực hiện trợ giúp pháp lý với 04 tổ chức hành nghề luật sư trên địa bàn tỉnh (năm 2020 có 01 tổ chức đã dừng hoạt động), tính đến tháng 12/2024 có 03/13 tổ chức hành nghề luật sư trên địa bàn tỉnh tham gia thực hiện trợ giúp pháp lý. Kết quả các tổ chức hành nghề luật sư ký hợp đồng với Sở Tư pháp đã thực hiện tham gia tố tụng 172 vụ việc; Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước thực hiện ký hợp đồng thực hiện TGPL với 06 luật sư, các luật sư đã thực hiện 416 vụ việc.
Bên cạnh các kết quả đạt được, công tác trợ giúp pháp lý vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc tại tỉnh Tuyên Quang như:Trung tâm là đơn vị sự nghiệp không có thu, nguồn kinh phí được cấp cho hoạt động TGPL còn hạn hẹp, chưa đủ đáp ứng với nhu cầu thực tiễn của Trung tâm ;… Công tác phối hợp của Ủy ban nhân dân cấp xã trong việc thông tin, giải thích, hướng dẫn về TGPL còn hạn chế, thông tin về TGPL còn ít…
Sau 08 năm triển khai, thực hiện Luật TGPL năm 2017 UBND tỉnh Tuyên Quang kiến nghị nghiên cứu mở rộng diện đối tượng được trợ giúp pháp lý; hoàn thiện cơ chế chính sách, xác định rõ hơn vai trò, vị trí của trợ giúp viên pháp lý với tư cách là “luật sư công”; đồng thời tăng cường nguồn lực cho công tác đào tạo, bồi dưỡng và hiện đại hóa cơ sở vật chất phục vụ hoạt động TGPL.
Thảo Ly
Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý
Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý