Thái Nguyên triển khai đồng bộ, hiệu quả công tác trợ giúp pháp lý năm 2025

Tăng cường công tác chỉ đạo, điều hành - bảo đảm thống nhất từ tỉnh đến cơ sở

Ngay từ đầu năm, Sở Tư pháp đã chủ động tham mưu Hội đồng phối hợp liên ngành về trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng tỉnh Thái Nguyên ban hành Kế hoạch trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng năm 2025; đồng thời tham mưu UBND tỉnh ban hành Kế hoạch triển khai chính sách trợ giúp pháp lý cho người khuyết tật thuộc diện được hưởng trợ giúp pháp lý. Cùng với đó, các kế hoạch quan trọng như chính sách trợ giúp pháp lý cho người cao tuổi, người có khó khăn về tài chính; kế hoạch triển khai trợ giúp pháp lý trong Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi… cũng được ban hành và tổ chức thực hiện đầy đủ, kịp thời.

Các văn bản chỉ đạo đã tạo cơ sở pháp lý và định hướng xuyên suốt cho hoạt động của các Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước, góp phần duy trì sự chủ động, phối hợp chặt chẽ giữa các ngành, các cấp trong toàn tỉnh.

Nỗ lực nâng cao chất lượng hoạt động trợ giúp pháp lý - lấy người dân làm trung tâm

Việc triển khai Luật trợ giúp pháp lý năm 2017 và các văn bản hướng dẫn thi hành tiếp tục được duy trì đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm, hướng mạnh về cơ sở và chú trọng nâng cao chất lượng. Các Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước trên địa bàn tỉnh tập trung đẩy mạnh truyền thông pháp luật thông qua nhiều hình thức đa dạng: phối hợp với Báo Thái Nguyên và Đài Phát thanh - Truyền hình Thái Nguyên thực hiện phóng sự chuyên đề; tổ chức phổ biến pháp luật tại cơ sở; phát hành tờ gấp, bảng thông tin về trợ giúp pháp lý đến các cơ sở giam giữ, cơ quan tiến hành tố tụng và cộng đồng. Điều này giúp pháp luật tiếp cận gần hơn với người dân, đặc biệt là các nhóm yếu thế như người nghèo, người dân tộc thiểu số, trẻ em, người già, người khuyết tật, người bị buộc tội hay người có khó khăn về tài chính.

Tính đến ngày 31/10/2025, các Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước đã thụ lý 653 vụ việc trợ giúp pháp lý. Số vụ việc do Trợ giúp viên pháp lý trực tiếp thực hiện là 456, còn lại 197 vụ do đội ngũ luật sư ký hợp đồng tham gia. Ở lĩnh vực hình sự - lĩnh vực trọng tâm của công tác trợ giúp pháp lý - toàn tỉnh đã thực hiện 538 vụ việc; lĩnh vực dân sự thực hiện 109 vụ; lĩnh vực hành chính thực hiện 06 vụ việc. Tất cả các vụ việc đều được thụ lý, xử lý đảm bảo đúng pháp luật, khách quan, góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân.

Đẩy mạnh phối hợp liên ngành – tạo sức mạnh tổng hợp trong tham gia tố tụng

Một trong những điểm sáng trong năm 2025 là việc triển khai hiệu quả Thông tư liên tịch số 10/2018/TTLT của Bộ Tư pháp và các bộ, ngành liên quan về phối hợp thực hiện trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng. Sở Tư pháp thường xuyên chỉ đạo các Trung tâm trợ giúp pháp lý duy trì phối hợp, trao đổi thông tin kịp thời với các cơ quan Công an, Viện kiểm sát, Tòa án trong việc phát hiện, giới thiệu người thuộc diện được trợ giúp pháp lý, bảo đảm cử người thực hiện trợ giúp pháp lý đúng trình tự.

Cơ quan tiến hành tố tụng trong toàn tỉnh đã thực hiện nghiêm túc việc niêm yết đầy đủ bảng thông tin về trợ giúp pháp lý, cung cấp biểu mẫu theo quy định và bảo đảm quyền được TGPL của người tham gia tố tụng. Năm 2025, tổng số người bị buộc tội, người bị hại, đương sự… do các cơ quan tiến hành tố tụng thụ lý là 17.803 người, trong đó 456 người thuộc diện được trợ giúp pháp lý và đều đã được tiếp cận dịch vụ trợ giúp pháp lý theo quy định.

Nhờ sự phối hợp chặt chẽ, các Trợ giúp viên pháp lý có điều kiện tiếp xúc với người bị tạm giữ, bị can, bị cáo và các đương sự ngay từ giai đoạn đầu, qua đó góp phần làm sáng tỏ các tình tiết vụ án và đảm bảo tính khách quan trong quá trình tố tụng.

Tăng cường trực trợ giúp pháp lý tại Tòa án – mô hình hỗ trợ tiếp cận công lý hiệu quả

Thực hiện Chương trình phối hợp số 1603/CTPH-BTP-TANDTC giữa Bộ Tư pháp và Tòa án nhân dân tối cao giữa Bộ Tư pháp và Tòa án nhân dân tối cao, Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước số 1 tỉnh đã duy trì lịch trực tại Tòa án nhân dân tỉnh và TAND khu vực 1 vào các sáng thứ Hai và thứ Tư hằng tuần; đồng thời trực điện thoại hỗ trợ các Tòa án khu vực khác. Từ đầu năm đến 31/10/2025, Trung tâm số 1 đã tiếp nhận 7 lượt người đến yêu cầu hỗ trợ trực tiếp tại Tòa án. Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước số 2 thực hiện trực điện thoại tất cả các ngày trong giờ hành chính và tiếp nhận 32 vụ việc do hệ thống Tòa án chuyển đến. Hoạt động trực trợ giúp pháp lý đã phát huy hiệu quả rõ rệt, giúp người dân kịp thời được tư vấn, hướng dẫn ngay tại cơ quan tố tụng.

Tham gia phiên tòa trực tuyến - hiện đại hóa hoạt động trợ giúp pháp lý

Việc thực hiện Thông tư liên tịch số 05/2021/TTLT-TANDTC-VKSNDTC- BCA-BQP-BTP ngày 15/12/2021 giữa Toà án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Tư pháp, việc tổ chức phiên tòa trực tuyến tiếp tục được đẩy mạnh. Trong năm 2025, hai Trung tâm trợ giúp pháp lý đã tham gia tổng cộng 09 phiên tòa trực tuyến, trong đó Trung tâm số 1 tham gia 03 phiên, Trung tâm số 2 tham gia 06 phiên. Các phòng xét xử trực tuyến được kết nối ổn định, giúp hoạt động tố tụng diễn ra thuận lợi, tiết kiệm thời gian, chi phí và tạo điều kiện để người thực hiện trợ giúp pháp lý tiếp cận vụ việc nhanh chóng hơn.

Triển khai trực trợ giúp pháp lý trong điều tra hình sự – tiếp cận sớm, hỗ trợ kịp thời

Thực hiện Chương trình phối hợp số 5789/CTPH-BTP-BCA ngày 27/11/2023 giữa Bộ Tư pháp và Bộ Công an phối hợp trực trợ giúp pháp lý trong điều tra hình sự, Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước số 1 đã tham mưu xây dựng dự thảo chương trình phối hợp với Công an tỉnh, lấy ý kiến, hoàn thiện hồ sơ phục vụ ký kết trong thời gian tới. Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước số 2 đã thiết lập đường dây nóng, phân công viên chức trực 24/24h, bảo đảm sẵn sàng hỗ trợ ngay khi cơ quan điều tra yêu cầu. Hoạt động trực trợ giúp pháp lý trong điều tra hình sự giúp nhóm yếu thế được tiếp cận pháp luật ngay từ giai đoạn đầu - giai đoạn then chốt trong việc bảo đảm quyền con người và tính minh bạch của hoạt động tố tụng hình sự.

Năm 2025, công tác trợ giúp pháp lý tỉnh Thái Nguyên tiếp tục khẳng định vai trò là điểm tựa pháp lý vững chắc cho người dân, đặc biệt là các nhóm yếu thế trong xã hội. Với sự chỉ đạo quyết liệt của các cấp ngành, sự chủ động của Sở Tư pháp và nỗ lực của đội ngũ Trợ giúp viên pháp lý, chất lượng trợ giúp pháp lý ngày càng được nâng cao, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp và tiếp cận công lý. Những kết quả nổi bật đạt được trong năm 2025 là nền tảng quan trọng để tỉnh Thái Nguyên tiếp tục đổi mới, hiện đại hóa hoạt động trợ giúp pháp lý trong những năm tới, góp phần xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.

Nguyễn Thị Tâm,
 Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý, Bộ Tư pháp