Lạng Sơn: Kết quả 08 năm thực hiện Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017

Có thể nhận thấy, điểm mạnh nổi bật trong quá trình triển khai Luật Trợ giúp pháp lý tại tỉnh Lạng Sơn là sự quan tâm chỉ đạo kịp thời, xuyên suốt của UBND tỉnh. Việc ban hành kế hoạch triển khai Luật ngay từ năm 2017 và duy trì kế hoạch công tác TGPL hằng năm đã tạo cơ sở pháp lý thống nhất, giúp hoạt động trợ giúp pháp lý phát triển ổn định.

Song song với công tác chỉ đạo, tỉnh Lạng Sơn chú trọng kiện toàn tổ chức bộ máy và nâng cao chất lượng đội ngũ người thực hiện TGPL. Đến nay, Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Lạng Sơn gồm 01 Giám đốc, 02 Phó Giám đốc, 02 phòng chuyên môn; tổng số người làm việc là 20 người, trong đó có 09 Trợ giúp viên pháp lý, 10 viên chức hỗ trợ nghiệp vụ và 01 kế toán. Các viên chức hỗ trợ nghiệp vụ sau tuyển dụng hiện nay đạt 07/10 viên chức đã hoàn thành lớp đài tạo nghề luật sư theo đúng quy định, 01 viên chức đang tham gia khoá học. Việc kiện toàn tổ chức bộ máy Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh Lạng Sơn theo hướng tinh gọn, chuyên môn hóa được xem là yếu tố quan trọng góp phần nâng cao chất lượng hoạt động. Đội ngũ Trợ giúp viên pháp lý cơ bản đáp ứng yêu cầu về trình độ chuyên môn, nhiều viên chức hỗ trợ nghiệp vụ được đào tạo nghề luật sư theo quy định.

Về kết quả thực hiện vụ việc TGPL trong giai đoạn từ 01/01/2018 đến 30/9/2025, toàn tỉnh đã thực hiện 4.164 vụ việc TGPL. Trong đó, vụ việc tham gia tố tụng là 3.959 vụ việc; 200 vụ việc tư vấn pháp luật và 05 vụ việc đại diện ngoài tố tụng. Số vụ việc tham gia tố tụng trên địa bàn tỉnh đã có bước chuyển biến mạnh mẽ, tăng số lượng vụ việc tham gia tố tụng, đi vào bản chất của hoạt động TGPL. Số lượng vụ việc TGPL thành công, hiệu quả theo các tiêu chí xác định vụ việc TGPL tham gia tố tụng thành công ban hành kèm theo Quyết định số 1179/QĐ-BTP ngày 16/5/2022 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp do người thực hiện TGPL của Trung tâm thực hiện trong giai đoạn là 592 vụ việc. Tỷ lệ vụ việc TGPL thành công, hiệu quả chiếm 20,1% trên tổng số vụ việc được thẩm định, đánh giá (592 vụ việc thành công/2.945 vụ việc đánh giá).

Thực hiện Quyết định ban hành chỉ tiêu vụ việc cho Trợ giúp viên pháp lý của Bộ Tư pháp, hằng năm, UBND tỉnh chỉ đạo Sở Tư pháp giao cho Trung tâm TGPL nhà nước tỉnh thực hiện giao chỉ tiêu vụ việc tham gia tố tụng cho Trợ giúp viên pháp lý. Kết quả thực hiện chỉ tiêu tham gia tố tụng đạt 100% số lượng Trợ giúp viên pháp lý thực hiện đèu đạt chỉ tiêu trở lên qua các năm.

Việc tập trung vào TGPL trong tố tụng đã góp phần nâng cao chất lượng tranh tụng, hạn chế oan sai, bảo đảm tốt hơn quyền bào chữa và quyền được bảo vệ hợp pháp của người thuộc diện được TGPL. Đây là yếu tố then chốt giúp TGPL tại Lạng Sơn khẳng định vai trò trong cải cách tư pháp.

Công tác truyền thông về TGPL được xác định là nhiệm vụ trọng tâm trong suốt 08 năm qua. Một số kết quả đạt được như: Tổ chức 162 cuộc truyền thông về TGPL tại các xã, thôn đặc biệt khó khăn với tổng số người tham dự là 7.657 người; Tổ chức 02 buổi truyền thông về tiếp cận chính sách TGPL tại Trường Trung học phổ thông Lộc Bình và Trường Trung học phổ thông Văn Lãng, tỉnh Lạng Sơn bằng hình thức trực tiếp và trực tuyến với tổng số 1.645 học sinh; Tổ chức 03 Hội nghị truyền thông về TGPL cho người khuyết tật với các đại biểu tham dự là là người khuyết tật, đại diện gia đình có người khuyết tật, người dân trên địa bàn tỉnh; Thực hiện cung cấp 389 Bảng thông tin, 750 tờ Thông tin về TGPL, in ấn 193.334 tờ gấp pháp luật về TGPL cấp phát cho UBND các huyện, thành phố, UBND các xã, phường, thị trấn, các cơ quan tiến hành tố tụng và Nhân dân trên địa bàn tỉnh. Duy trì số điện thoại đường dây nóng tiếp nhận phản ánh, kiến nghị về TGPL; Tổ chức và thực hiện được 162 Hội nghị tập huấn, truyền thông, thông tin về TGPL; Xây dựng 08 phóng sự về hướng dẫn tiếp cận TGPL, vụ việc TGPL thành công phát trên Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh, Báo điện tử Lạng Sơn; Gửi các tin bài về các hoạt động TGPL đăng trên Báo Lạng Sơn, Trang Thông tin điện tử Cục TGPL, Bộ Tư pháp, Trang thông tin điện tử phổ biến giáo dục pháp luật tỉnh, Trang Thông tin điện tử Sở Tư pháp,...; Biên soạn, in, cấp phát 157.000 Tờ gấp pháp luật về TGPL, 47.000 cuốn sổ tay, sách hỏi đáp pháp luật về TGPL đến cơ quan tiến hành tố tụng cấp tỉnh, cấp huyện, UBND các huyện, UBND các xã thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi để  nhiều người dân biết đến TGPL, tìm đến và yêu cầu TGPL. Bên cạnh việc thực hiện các hình thức truyền thông truyền thống, Trung tâm TGPL đã tăng cường việc truyền thông về TGPL đa chiều nhằm nâng cao việc tiếp cận các thông tin liên quan về TGPL đối với người dân: viết tin, bài viết gửi đăng trên Trang thông tin điện tử của Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và TGPL, Trang thông tin điện tử phổ biến, giáo dục pháp luật của tỉnh và Trang thông tin điện tử của Sở Tư pháp để tuyên truyền về hoạt động TGPL và các vụ việc TGPL thành công; xây dựng và vận hành hiệu quả nội dung về TGPL trên trang mạng xã hội Facebook, Zalo,...

Bên cạnh những kết quả đạt được, việc triển khai Luật TGPL năm 2017 tại tỉnh Lạng Sơn vẫn còn một số khó khăn như: địa bàn rộng, giao thông đi lại khó khăn; Công tác truyền thông về TGPL, đặc biệt là truyền thông cho người dân tộc thiểu số cư trú tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn còn thiếu thường xuyên, hiệu quả, chất lượng chưa đồng đều; Chất lượng và số lượng đội ngũ trợ giúp viên phát triển chưa ổn định, thiếu tương xứng với yêu cầu nhiệm vụ công tác TGPL trong tình hình mới.

Tổng thể cho thấy, 08 năm thực hiện Luật Trợ giúp pháp lý tại tỉnh Lạng Sơn đã mang lại những kết quả rõ nét, góp phần thể chế hóa hiệu quả chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước về bảo đảm quyền con người, quyền công dân. Hoạt động TGPL từng bước chuyển từ “hỗ trợ hành chính” sang bảo vệ quyền lợi thực chất, tạo dựng niềm tin của người dân vào pháp luật và các thiết chế tư pháp.

Thảo Ly
Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý