Là một trong 10 tỉnh có đường biên giới giáp Lào, thời gian qua, nhằm đẩy mạnh công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL), tỉnh Quảng Trị rất chú trọng đến công tác tuyên truyền, phổ biến cho người dân vùng biên giới Việt – Lào. Ủy ban nhân dân tỉnh, Hội đồng phối hợp PBGDPL tỉnh, Sở Tư pháp, Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh đã kịp thời ban hành các văn bản chỉ đạo, điều hành việc thực hiện các nhiệm về PBGDPL, đồng thời thường xuyên đôn đốc thực hiện các kế hoạch thực hiện công tác PBGDPL trên địa bàn tỉnh, nhất là PBGDPL cho người dân vùng biên giới tại hai huyện miền núi: Hướng Hóa và Đakrông với nhiều hình thức đa dạng.
Các hình thức PBGDPL truyền thống có hiệu quả được thực hiện như thông qua việc tổ chức các Hội nghị tập huấn PBGDPL, biên soạn tài liệu PBGDPL: Năm 2023: Tổ chức 03 cuộc truyền thông về cơ sở tại địa bàn 03 xã của hai huyện Hướng Hóa và Đakrông về nội dung phòng chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết cho 222 đại biểu tham gia. Hưởng ứng Ngày Pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2023, Sở đã phối hợp với Phòng Tư pháp huyện Đakrông, UBND xã Tà Long tổ chức 01 cuộc truyền thông tuyên truyền, phổ biến pháp luật và ký kết thôn, bản không có tảo hôn và hôn nhân cận huyết. Năm 2024, tổ chức 05 hội nghị bồi dưỡng nghiệp vụ hòa giải, kiến thức pháp luật và kỹ năng hoà giải cho gần 420 hòa giải viên cơ sở của huyện Hướng Hoá, Vĩnh Linh.
Song song với công tác phổ biến pháp luật trực tiếp đến người dân, Sở Tư pháp phối hợp với Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh phát sóng Chuyên mục “Pháp luật & Đời sống” trong đó có nội dung liên quan đến công tác PBGDPL cho người dân vùng biên giới Việt - Lào như: Hỗ trợ hoạt động bình đẳng giới vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2018 - 2025 trên địa bàn tỉnh; “Bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia trong tình hình mới”; Luật Du lịch gắn với bảo tồn giá trị văn hóa các dân tộc thiểu số vùng núi Quảng Trị.
Bộ đội Biên phòng Quảng Trị đã triển khai thực hiện có hiệu quả Đề án "Phát huy vai trò của lực lượng Quân đội nhân dân tham gia công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, vận động nhân dân chấp hành pháp luật tại cơ sở giai đoạn 2021-2027”, phối hợp với các Sở, ban, ngành và các huyện biên giới giới thiệu các chuyên đề tại 07 hội nghị cấp tỉnh và các huyện biên giới. Sau các đợt tập huấn, các đồn Biên phòng đã phối hợp với các xã biên giới tổ chức hội nghị tuyên truyền được 52 cuộc cho 15.426 lượt cán bộ và nhân dân tham gia; phối hợp với Sở Tư pháp và Đài Phát thanh -Truyền hình tỉnh Quảng Trị tổ chức Cuộc thi trực tuyến tìm hiểu về Luật Biên phòng Việt Nam trên truyền hình, thu hút 9.642 lượt người hưởng ứng, tham gia.
Trong những năm qua, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh đã duy trì và xây dựng được 05 mô hình hay, cách làm hiệu quả trong công tác PBGDPL cho người dân vùng biên giới:
(1) Mô hình tổ chức Cuộc thi “Rung chuông vàng” do Đồn Biên phòng xã Thuận chủ trì thực hiện, đơn vị phối hợp với các nhà trường trên địa bàn, tổ chức định kỳ theo tháng, quý hoặc 6 tháng. Thông qua Cuộc thi đã nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật về Biên phòng cho cán bộ, Nhân dân, học sinh, đoàn viên, thanh niên; góp phần củng cố, thắt chặt tình đoàn kết quân dân, mối quan hệ đoàn kết, gắn bó với tổ chức đoàn, nhà trường; đồng thời tiếp tục cổ vũ, động viên quần chúng nhân dân tích cực tham gia các phong trào bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia.
(2) Mô hình “Mã QR-Code” do Đồn Biên phòng xã Thuận chủ trì, đơn vị phối hợp với chính quyền địa phương, các trường học trên địa bàn tuyên truyền, hướng dẫn bà con tìm hiểu về Luật Biên phòng Việt Nam, chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia qua ứng dụng quét mã QR-Code. Cùng với đó, đơn vị phát huy vai trò của người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số tham gia phổ biến sâu rộng trong nhân dân, trong đồng bào về hiệu quả của ứng dụng tuyên truyền. Thực hiện gắn bảng mã QR-Code tại các địa điểm nơi tập trung đông người như: Trụ sở UBND xã, trạm y tế, các trường học và Nhà cộng đồng của các thôn, bản. Hình thức tuyên truyền mới qua quét mã QR-Code đã góp phần đẩy mạnh hơn nữa công tác thông tin, tuyên truyền, giáo dục, nâng cao ý thức trách nhiệm bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia đến từng người dân. Qua đó, xây dựng thế trận biên phòng toàn dân vững chắc, tạo sức mạnh tổng hợp trong thực hiện công tác biên phòng, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ biên giới quốc gia trong tình hình mới.
(3) Mô hình “Mỗi ngày một điều luật” do Đồn Biên phòng Cửa khẩu Quốc tế Lao Bảo chủ trì thực hiện. Thông qua Mô hình “Mỗi ngày một điều luật” đã truyền tải hằng trăm điều luật, tập trung vào Luật Biên phòng Việt Nam, Luật Quốc phòng Việt Nam và các nghị định, quy định liên quan đến khu vực biên giới từ đó nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật về Biên phòng cho cán bộ, cán sĩ và Nhân dân trên địa bàn.
(4) Mô hình “Tiếng Loa Biên phòng” do Đồn Biên phòng Ba Nang chủ trì nghiên cứu. Từ khi triển khai mô hình đến nay bước đầu đã nâng cao nhận thức của nhân dân biên giới nắm rõ các nội dung các văn bản, nhất là các văn bản liên quan đến Luật; các nội dung được tuyên truyền thường xuyên trên hệ thống loa phát thanh tại địa bàn xã. Qua đó nhân dân nâng cao ý thức chấp hành pháp luật.
(5) Mô hình “Móc khóa cung cấp số điện thoại đường dây nóng” do Đồn Biên phòng Hướng Lập chủ trì thực hiện. Thông qua mô hình, những hành vi vi phạm về quy chế khu vực biên giới; vi phạm về an ninh trật tự... trên địa bàn đã giảm rõ rệt so với năm trước. Tinh thần cảnh giác của người dân được nâng lên. Ý thức trách nhiệm trong tham gia quản lý, bảo vệ đường biên, cột mốc, biển báo khu vực biên giới, vành đai khu vực biên giới, bảo vệ tài nguyên, khoáng sản... của người dân có nhiều chuyển biến.
Công tác PBGDPL có vai trò đặc biệt quan trọng, là cầu nối để đưa các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước đến với đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, góp phần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật cho mỗi người dân theo tinh thần “Sống và làm việc theo pháp luật”; từ đó “dân chủ” được phát huy, trật tự an toàn xã hội được ổn định, qua sđó góp phần phát triển kinh tế - xã hội, giữ gìn các giá trị văn hóa truyền thống, giữ vững quốc phòng - an ninh trên địa bàn vùng biên giới Việt - Lào./.
Đinh Quỳnh Mây
Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật