Hà Tĩnh: 8 năm thực hiện Luật Trợ giúp pháp lýSau khi Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 có hiệu lực, công tác trợ giúp pháp lý tại tỉnh Hà Tĩnh đã có bước chuyển mình không những về nhận thức, tổ chức thực hiện mà còn về chất lượng và hiệu quả vụ việc trợ giúp pháp lý. Trên cơ sở các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, sự chỉ đạo của Bộ Tư pháp, UBND tỉnh Hà Tĩnh và các cơ quan, đơn vị liên quan, hoạt động trợ giúp pháp lý trên địa bàn tỉnh từng bước đi vào nền nếp, chuyên nghiệp, góp phần bảo đảm quyền con người, quyền công dân, đặc biệt đối với các nhóm yếu thế trong xã hội.Công tác chỉ đạo, tổ chức triển khai công tác trợ giúp pháp lý trên địa bàn tỉnh được thực hiện chủ động, bài bản Ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1355/QĐ-TTg ngày 12/9/2017, Bộ Tư pháp có Văn bản số 3451/BTP-TGPL ngày 21/9/2017 thì UBND tỉnh Hà Tĩnh đã ban hành Kế hoạch số 332/KH-UBND ngày 05/10/2017 triển khai thi hành Luật Trợ giúp pháp lý trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh. Với việc chỉ đạo, triển khai thi hành Luật được thực hiện chủ động, bài bản, nghiêm túc, linh hoạt, Luật trợ giúp pháp lý năm 2017 và các văn bản hướng dẫn thi hành đã thực sự đi vào đời sống. Kiện toàn tổ chức bộ máy, nâng cao năng lực đội ngũ người thực hiện trợ giúp pháp lý Trong 08 năm qua, bộ máy tổ chức trợ giúp pháp lý trên địa bàn tỉnh được kiện toàn theo hướng tinh gọn, hiệu quả, phù hợp với chính sách của Đảng và Nhà nước trong từng thời kỳ. Hiện nay, Trung tâm TGPL có 07 Trợ giúp viên pháp lý, … luật sư thực hiện TGPL và để nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng tranh tụng cho đội ngũ Trợ giúp viên pháp lý và Luật sư ký hợp đồng, Sở Tư pháp đã tổ chức nhiều lớp tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ trợ giúp pháp lý, thu hút hơn 800 lượt học viên tham dự. Báo cáo viên của các lớp tập huấn là giảng viên Học viện Tư pháp, Luật sư của Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội, cùng các Giáo sư, Tiến sĩ có kinh nghiệm và chuyên môn sâu trong lĩnh vực pháp luật. Nhờ đổi mới trong việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đã giúp cho đội ngũ người thực hiện trợ giúp pháp lý trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh ngày càng chuyên nghiệp, bản lĩnh, thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao. Kết quả vụ việc trợ giúp pháp lý Từ năm 2018 đến ngày 30/9/2025, Sở Tư pháp chỉ đạo Trung tâm TGPL tổ chức thực hiện 6.215 vụ việc trợ giúp pháp lý (trong đó: 4.876 vụ việc tư vấn, 1.339 vụ việc tham gia tố tụng, 11 vụ việc đại diện ngoài tố tụng). Cùng với việc đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính nhằm tạo thuận lợi cho người dân trong quá trình yêu cầu trợ giúp pháp lý, Trung tâm TGPL đã xây dựng cụ thể lịch tiếp dân, bố trí Trợ giúp viên pháp lý có trình độ chuyên môn trực tại phòng tiếp dân trong tất cả các ngày làm việc và tăng cường hoạt động trợ giúp pháp lý tại cơ sở. Hoạt động tư vấn pháp luật đã góp phần giúp người được trợ giúp pháp lý dễ dàng tiếp cận với các thông tin về pháp luật, giảm được chi phí, thời gian và bảo vệ được quyền lợi ích hợp pháp cho người được TGPL một cách kịp thời, nhanh chóng; hạn chế tình trạng vi phạm pháp luật và khiếu nại kéo dài, vượt cấp; giữ gìn sự ổn định, trật tự, an toàn, xã hội trên địa bàn tỉnh. Xác định nhiệm vụ trợ giúp pháp lý trong tố tụng là trọng tâm, then chốt, cần phải nâng cao số lượng, chất lượng vụ việc trợ giúp pháp lý. Trung tâm Trợ giúp pháp lý tỉnh Hà Tĩnh chủ động bám nắm địa bàn cơ sở, phương tiện thông tin đại chúng, tăng cường các mối quan hệ phối hợp với các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng; đặt ra các chỉ tiêu khai thác xác minh vụ việc và kịp thời ban hành các Quyết định cử Trợ giúp viên pháp lý, Luật sư ký hợp đồng tham gia tố tụng khi có yêu cầu, do đó từ năm 2018 đến 30/9/2025, Trung tâm TGPL đã tổ chức thực hiện 1.345 vụ việc tham gia tố tụng, đại diện ngoài tố tụng. Trong đó, Trợ giúp viên pháp lý thực hiện 1.230 vụ việc; Luật sư ký hợp đồng thực hiện 115 vụ việc. Kết quả thực hiện chỉ tiêu vụ việc tham gia tố tụng hàng năm của Trợ giúp viên pháp lý cho thấy, từ năm 2018 đến 30/9/2025, 100% Trợ giúp viên pháp lý của Trung tâm đạt chỉ tiêu về vụ việc tham gia tố tụng theo quy định của Bộ Tư pháp. Sau khi Luật Trợ giúp pháp lý 2017 có hiệu lực, số lượng vụ việc tham gia tố tụng tăng gấp 5,2 lần, phần lớn vụ việc đều do trợ giúp viên pháp lý thực hiện. Công tác truyền thông về trợ giúp pháp lý Từ năm 2018 đến 30/9/2025, Sở Tư pháp đã phối hợp với UBND các cấp tổ chức thực hiện 866 cuộc truyền thông về trợ giúp pháp lý tại cơ sở, phổ biến nhiều văn bản pháp luật quan trọng, thiết yếu đến người dân như pháp luật hình sự, dân sự, đất đai,… Để giúp người được trợ giúp pháp lý hiểu hơn về Trung tâm TGPL Nhà nước, nắm bắt được các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, Sở Tư pháp phối hợp với Báo Hà Tĩnh xây dựng và phát sóng chuyên mục Pháp luật và Đời sống, giới thiệu Luật TGPL và các văn bản pháp luật có liên quan; phối hợp với Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý - Bộ Tư pháp, Đài truyền hình ANTV xây dựng và phát các phóng sự; phối hợp với Tạp chí Pháp luật và đời sống của Bộ Tư pháp phát hành 01 số chuyên đề về công tác TGPL tại Hà Tĩnh; xây dựng chuyên mục phát thanh “Trợ giúp pháp lý với người dân”, trong đó, đặc biệt nhấn mạnh về hiệu quả của hình thức trợ giúp pháp lý trong tố tụng để người dân được biết thông qua các vụ việc điển hình có sự tham gia của Trợ giúp viên pháp lý, Luật sư ký hợp đồng thực hiện trợ giúp pháp lý. Ngoài các hoạt động nêu trên, Sở Tư pháp chỉ đạo Trung tâm TGPL thực hiện biên tập và in ấn, cấp phát miễn phí hơn 340.000 tài liệu, tờ gấp về các lĩnh vực pháp luật; rà soát, cập nhật danh sách người thực hiện TGPL niêm yết tại trụ sở cơ quan tiến hành tố tụng, Trại tạm giam Công an tỉnh, UBND cấp huyện, cấp xã; xây dựng, rà soát các hộp tin, bảng thông tin TGPL tại các xã nghèo, thôn bản khó khăn và tại trụ sở các cơ quan tiến hành tố tụng qua đó bổ sung đơn yêu cầu TGPL, tờ gấp pháp luật và tiến hành thay mới nếu đã cũ hoặc bị hư hỏng, cấp phát miễn phí các loại tờ rơi về pháp luật; xây dựng và duy trì đường dây nóng 24/24 để tiếp nhận thông tin về yêu cầu TGPL của người dân; cập nhật kịp thời kết quả hoạt động, văn bản pháp luật mới lên Cổng thông tin điện tử của các đơn vị, sở, ban, ngành có liên quan. Công tác phối hợp Sau khi Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 có hiệu lực, công tác phối hợp trong hoạt động trợ giúp pháp lý với các cơ quan, tổ chức trên địa bàn có nhiều thuận lợi, đã tạo nên mạng lưới hỗ trợ liên thông, hiệu quả. Các cơ quan tiến hành tố tụng đã tích cực rà soát, xác định các đối tượng thuộc diện được trợ giúp pháp lý, chuyển gửi thông tin kịp thời cho Trung tâm để cử người tham gia tố tụng ngay từ giai đoạn đầu. Hàng trăm bảng thông tin và hộp tin về trợ giúp pháp lý được lắp đặt tại các cơ quan tố tụng, trại tạm giam, nhà tạm giữ đã giúp bị can, bị cáo, bị hại và người dân tiếp cận quyền được trợ giúp một cách dễ dàng hơn. Hoạt động phối hợp ngày càng đi vào thực chất, thể hiện rõ vai trò nòng cốt của các cơ quan tiến hành tố tụng trong việc bảo đảm quyền được trợ giúp pháp lý của công dân, góp phần củng cố niềm tin của người dân vào công lý và hệ thống pháp luật. Những khó khăn, hạn chế     Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác trợ giúp pháp lý tại Hà Tĩnh vẫn còn một số khó khăn, hạn chế như: số lượng Trợ giúp viên pháp lý còn mỏng so với khối lượng công việc tăng; kinh phí còn hạn chế; sự chủ động của một số cơ quan phối hợp chưa đồng đều; Công tác thống kê, báo cáo về trợ giúp pháp lý ở một số cơ quan tiến hành tố tụng còn chưa được chú trọng dẫn đến sai lệch hoặc chậm trễ trong tổng hợp dữ liệu. Định hướng và kiến nghị trong thời gian tới Tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện thể chế công tác trợ giúp pháp lý, trong đó, mở rộng diện người được TGPL theo hướng bỏ điều kiện có khó khăn về tài chính theo quy định tại khoản 7, Điều 7 Luật Trợ giúp pháp lý 2017 để phù hợp điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước; có chính sách phù hợp để thu hút các nguồn lực tham gia trợ giúp pháp lý; tăng cường chính sách ưu đãi đối với các cán bộ làm công tác trợ giúp pháp lý. Lê Thị Thảo Ly Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý