Dự thảo Luật sửa đổi được đăng tải trên Cổng Thông tin điện tử Chính phủ (tại mục Lấy ý kiến nhân dân về dự thảo VBQPPL và Cổng Thông tin điện tử Bộ Tư pháp, mục Lấy ý kiến về dự thảo VBQPPL:
https://chinhphu.vn/du-thao-vbqppl/du-thao-luat-thi-hanh-an-dan-su-sua-doi-7036;hoặc
https://moj.gov.vn/dtvb/pages/chi-tiet.aspx?itemid=668) có một số nội dung và điểm mới.
Thứ nhất, bổ sung phạm vi phạm vi điều chỉnh; những bản án, quyết định được thi hành mà các Luật liên quan
[1] giao cho cơ quan THADS tổ chức thi hành, gồm: Các biện pháp tư pháp tịch thu vật, tiền trực tiếp liên quan đến tội phạm, trả lại tài sản, sửa chữa hoặc bồi thường thiệt hại; buộc pháp nhân thương mại công khai xin lỗi, án phí; phần dân sự khác trong bản án, quyết định hình sự; Quyết định công nhận kết quả hòa giải thành tại Tòa án; những bản án, quyết định của Tòa án cấp sơ thẩm được thi hành ngay, mặc dù có thể bị kháng cáo, khiếu nại, kháng nghị, kiến nghị theo Điều 482 Bộ luật tố tụng dân sự (Bản án, quyết định về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế; quyết định về tính hợp pháp của cuộc đình công).
Đồng thời dự thảo đã quy định rõ điều kiện để thụ lý, thi hành đối với một số loại quyết định theo các Luật liên quan như: Quyết định về xử lý vụ việc cạnh tranh theo Luật Cạnh tranh; Phán quyết của Trọng tài thương mại theo Luật Trọng tài thương mại. Bổ sung nguyên tắc thỏa thuận thi hành án không được vi phạm điều cấm của luật, trái đạo đức xã hội, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của nhà nước, người thứ ba hoặc làm kéo dài thời gian tổ chức thi hành án hoặc nhằm trốn tránh nghĩa vụ, phí thi hành án; khi thỏa thuận thi hành án, đương sự phải thỏa thuận về việc thanh toán các khoản phí, chi phí phát sinh trong quá trình tổ chức thi hành án (nếu có), chịu trách nhiệm về nội dung thoả thuận và có nghĩa vụ tự thực hiện đúng nội dung thoả thuận đó.
Thứ hai, bổ sung quy định Cơ quan thi hành án thuộc Bộ Quốc phòng là cơ quan THADS và có chức năng tổ chức thi hành án; quy định các địa bàn cấp huyện không thành lập cơ quan THADS phù hợp chủ trương xây dựng bộ máy tinh gọn, hiệu lực hiệu quả; nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan THADS như thực hiện các biện pháp kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng, tiêu cực trong hoạt động THADS; thực hiện cơ chế bảo vệ cơ quan THADS và người thi hành công vụ trong hoạt động THADS; quản lý công chức, cơ sở vật chất, kinh phí, phương tiện hoạt động của cơ quan THADS tại địa phương theo quy định của pháp luật; tạo lập cơ sở dữ liệu điện tử THADS… Bổ sung quy định về hiện đại hóa công tác THADS nhằm tạo cơ sở pháp lý từng bước tăng cường, bảo đảm nguồn lực cho Hệ thống THADS.
Thứ ba, bổ sung quy định Chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia, Hội đồng xử lý vụ việc hạn chế cạnh tranh, Hội đồng giải quyết khiếu nại quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh phải chuyển giao quyết định cho cơ quan THADS có thẩm quyền trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày ra quyết định để thống nhất với Điều 114 Luật Cạnh tranh. Bổ sung quy định không áp dụng thời hiệu yêu cầu thi hành án trong trường hợp người phải thi hành án có yêu cầu và tự nguyện thi hành toàn bộ nghĩa vụ tại thời điểm yêu cầu. Bổ sung quy định về việc đương sự phải cung cấp đầy đủ thông tin, tài liệu khi yêu cầu thi hành án như: Hình thức nhận thông báo, Thông tin số tài khoản (nếu có) hoặc hình thức nhận tiền thi hành án theo quy định. Bổ sung thẩm quyền tổ chức thi hành án của cơ quan THADS cấp tỉnh và cơ quan THADS cấp huyện; điều kiện ra quyết định thi hành án theo yêu cầu là khi nhận được văn bản của cơ quan có thẩm quyền xác nhận bản án, quyết định đủ điều kiện tổ chức thi hành (đối với phán quyết của trọng tài, Quyết định về cạnh tranh, Quyết định công nhận kết quả hòa giải thành). Cơ quan THADS chủ động ra quyết định thi hành án đối với khoản bồi thường cho tổ chức, cá nhân được tuyên trong bản án, quyết định hình sự trong trường hợp đã thu được tiền để bảo đảm thi hành án...
Dự thảo bổ sung điều luật về thông báo bằng phương tiện điện tử trong các trường hợp đương sự có yêu cầu, các vụ việc mà có từ 20 đương sự trở lên, khi không thực hiện được bằng các phương thức khác; một số thủ tục xác minh như: Chấp hành viên tự mình hoặc theo yêu cầu của đương sự thực hiện giám định thương mại; xem xét, thẩm định tại chỗ hiện trạng tài sản, làm căn cứ để áp dụng các biện pháp tổ chức thi hành án; các khoản phải trừ trước khi thực hiện việc thanh toán tiền thi hành án gồm: các khoản phí, lệ phí, thuế và chi phí phát sinh từ việc bán tài sản và bổ sung điều luật mới về chi phí tổ chức thi hành án nhằm quy định rõ, minh bạch, phân biệt chi phí tổ chức thi hành án với chi phí cưỡng chế tại Điều 73 Luật hiện hành; sửa đổi, bổ sung quy định về tạm đình chỉ thi hành án, cụ thể: Bổ sung trường hợp tạm đình chỉ khi nhận được Quyết định tạm đình chỉ của Chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh quốc gia nhằm phù hợp với thẩm quyền của Chủ tịch UBCTQG theo Luật Cạnh tranh; Bổ sung quy định loại trừ việc ra quyết định tạm đình chỉ trong trường hợp nhận được thông báo của Tòa án về việc đã thụ lý đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản đối với người phải thi hành án, trừ trường hợp xử lý tài sản bảo đảm đã được tuyên trong bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật…
Thứ tư, về biện pháp bảo đảm và cưỡng chế thi hành án, dự thảo Luật có một số điểm sửa đổi, bổ sung như các biện pháp bảo đảm; bỏ thủ tục Chấp hành viên yêu cầu tòa án xác định, phân chia tài sản chung của người phải thi hành án; trường hợp đương sự, chủ sở hữu chung không thực hiện việc thỏa thuận hoặc yêu cầu tòa án giải quyết thì cơ quan THADS ra quyết định hoãn thi hành án. Sửa đổi quy định về biện pháp cưỡng chế trừ vào thu nhập theo hướng bổ sung trường hợp áp dụng theo thỏa thuận của đương sự hoặc theo đề nghị của người được thi hành án; thi hành nghĩa vụ cấp dưỡng, thi hành án theo định kỳ mà số tiền phải thi hành án nhỏ hơn số tiền được khấu trừ theo quy định tại khoản 3 Điều này và trường hợp người phải thi hành án không còn tài sản khác (Điều 96). Sửa đổi, bổ sung quy định về việc áp dụng các biện pháp cưỡng chế xử lý tài sản cầm cố, thế chấp; thu tiền của người phải thi hành án đang do người thứ ba giữ; kê biên phần vốn góp; kê biên đồ vật bị khóa, đóng gói; kê biên nhà, công trình trên đất; cưỡng chế trả giấy tờ, trả đất, trả vật, khai thác tài sản; tạm giao quyền sử dụng đất; xử lý tài sản không có người tham gia đấu giá, xử lý tài sản trên đất đã kê biên… theo hướng rõ thủ tục, giảm thời gian tổ chức thi hành, tăng trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân, thao gỡ vướng mắc từ thực tiễn.
Đồng thời, dự thảo đã sửa đổi các quy định về cưỡng chế buộc thực hiện, không được thực hiện hành vi, công việc nhất định theo hướng trong trường hợp công việc, hành vi đó phải do chính người phải thi hành án thực hiện thì cơ quan THADS ra quyết định hoãn thi hành án, đồng thời đề nghị cơ quan có thẩm quyền truy cứu trách nhiệm hình sự về tội không chấp hành án đối với người phải thi hành án; định giá, định giá lại tài sản, theo đó: bổ sung căn cứ định giá lại trong trường hợp tài sản chưa đưa ra bán đấu giá nhưng hết thời hạn có hiệu lực của kết quả thẩm định định giá, chứng thư thẩm định giá theo quy định pháp luật về giá. Đồng thời quy định chi phí trong trường hợp này cơ bản sẽ do ngân sách chịu, nếu các bên đương sự không có lỗi. Bổ sung phương thức bán tài sản kê biên là bán chứng khoán theo quy định pháp luật; quy định một số trường hợp chưa giao tài sản cho người mua trúng đấu giá, nhận tài sản ngay tình; bổ sung 02 trường hợp kê biên đất, quyền thuê đất trong hợp đồng thuê đất trả tiền hàng năm và đất đã có quyết định thu hồi nhưng sau 03 năm chưa thực hiện việc thu hồi thì vẫn được kê biên, xử lý quyền sử dụng đất đó.
Thứ năm, có một số điểm mới, sửa đổi, bổ sung về thi hành án trong một số trường hợp, trong đó sửa đổi, bổ sung các quy định về thủ tục thi hành hình phạt tiền, các biện pháp tư pháp; các khoản chủ động, thu cho ngân sách nhà nước trong các bản án, quyết định hình sự theo hướng rõ về trình tự, thủ tục, giảm thời gian, chi phí; cắt giảm một số thủ tục thi hành án. Thủ tục thi hành các Quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời được sửa đổi theo hướng phân loại từng dạng quyết định khẩn cấp tạm thời như: về hành vi, về tài sản, về kê biên; trên cơ sở đó quy định thủ tục thi hành bảo đảm nhanh về thời gian, gọn về thủ tục, đúng bản chất thi hành quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời.
Ngoài ra, dự thảo Luật còn có một số điểm mới, sửa đổi, bổ sung một số quy định liên quan đến khiếu nại, tố cáo và kháng nghị về thi hành án, xử lý vi phạm, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, tổ chức trong THADS./.