Bối cảnh và ý nghĩa của nhiệm vụ đổi mới tư duy
Sau gần 40 năm đổi mới, kinh tế tư nhân Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng kể. Hiện nay, khu vực này đóng góp khoảng 50% GDP, hơn 30% tổng thu ngân sách nhà nước, và sử dụng 82% tổng số lao động. Với hơn 940.000 doanh nghiệp và 5 triệu hộ kinh doanh
[1], kinh tế tư nhân đã trở thành lực lượng quan trọng thúc đẩy tăng trưởng, tạo việc làm, và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Nhiều doanh nghiệp tư nhân như Vingroup, Viettel hay FPT đã khẳng định thương hiệu không chỉ trong nước mà còn trên thị trường quốc tế.
Cùng với những kết quả nổi bật đạt được, Nghị quyết 68-NQ/TW đã chỉ rõ những hạn chế còn tồn tại. Hầu hết doanh nghiệp tư nhân có quy mô siêu nhỏ, nhỏ và vừa, với tiềm lực tài chính yếu, trình độ quản trị hạn chế và năng lực công nghệ, đổi mới sáng tạo thấp. Các rào cản về thể chế, pháp luật, cùng tư duy định kiến về vai trò của kinh tế tư nhân đã kìm hãm sự phát triển đột phá của khu vực này. Trong bối cảnh kỷ nguyên mới với yêu cầu hội nhập quốc tế sâu rộng và chuyển đổi số mạnh mẽ, việc đổi mới tư duy và thống nhất nhận thức trở thành nhiệm vụ cấp thiết để giải phóng toàn bộ sức mạnh của kinh tế tư nhân.
Nhiệm vụ “đổi mới tư duy, thống nhất cao về nhận thức và hành động” mang ý nghĩa chiến lược, không chỉ nhằm xoá bỏ những rào cản hiện tại mà còn tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững, nhanh chóng của kinh tế tư nhân. Đây là lời kêu gọi toàn hệ thống chính trị, từ các cấp ủy Đảng, chính quyền, đến cộng đồng doanh nghiệp và người dân, cùng thay đổi cách nghĩ, cách làm để kinh tế tư nhân thực sự trở thành lực lượng tiên phong trong công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa, và chuyển đổi xanh.
Đổi mới tư duy và thống nhất nhận thức
Nghị quyết nhấn mạnh cần xoá bỏ triệt để nhận thức, tư tưởng, quan niệm, thái độ định kiến về kinh tế tư nhân. Trong quá khứ, một số quan điểm chưa đầy đủ đã xem kinh tế tư nhân là thành phần phụ trợ, thiếu vai trò chiến lược. Nghị quyết 68-NQ/TW khẳng định kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất, ngang hàng với kinh tế nhà nước và kinh tế tập thể, đóng vai trò tiên phong trong thúc đẩy tăng trưởng, đổi mới sáng tạo và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
Để thực hiện khẳng định trên, Nghị quyết yêu cầu: (i) Nhất quán nhận thức từ các cấp ủy, chính quyền, đến cộng đồng doanh nghiệp và người dân về vị trí, vai trò của kinh tế tư nhân. Các cơ quan truyền thông, báo chí cần nâng cao chất lượng thông tin, lan tỏa các mô hình doanh nghiệp tư nhân thành công, như các startup công nghệ đạt giải quốc tế hay các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản chất lượng cao; (ii) Khơi dậy niềm tin và khát vọng dân tộc. Nhà nước cần xây dựng mối quan hệ cởi mở, thân thiện, đồng hành với doanh nghiệp, không can thiệp hành chính trái nguyên tắc thị trường. Các chính sách hỗ trợ cần minh bạch, dễ tiếp cận, tạo động lực để doanh nghiệp tự tin vươn ra thị trường toàn cầu.
Tạo xung lực mới thông qua cải cách thể chế
Để khơi dậy khí thế mới, Nghị quyết nhấn mạnh việc đẩy mạnh cải cách thể chế, tạo môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch, và đạt chuẩn quốc tế. Các giải pháp bao gồm: (i) Hoàn thiện hệ thống pháp luật: Xóa bỏ các rào cản tiếp cận thị trường, giảm thiểu cơ chế “xin-cho”. Năm 2025, sẽ rà soát và loại bỏ 30% điều kiện kinh doanh không cần thiết
[2], đồng thời tiếp tục cắt giảm mạnh trong các năm tiếp theo; (ii) Số hóa và minh bạch hóa thủ tục hành chính: Áp dụng trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn trong các quy trình như cấp phép, thuế, hải quan, và sở hữu trí tuệ. Đến năm 2028, Việt Nam phấn đấu nằm trong top 3 ASEAN và top 30 thế giới về môi trường đầu tư kinh doanh
[3]; (iii) Bảo vệ quyền lợi doanh nghiệp: Đảm bảo quyền sở hữu tài sản, quyền tự do kinh doanh, và quyền cạnh tranh bình đẳng. Nghị quyết yêu cầu chấm dứt tình trạng thanh tra, kiểm tra chồng chéo, đồng thời xây dựng hệ thống AI cảnh báo sớm nguy cơ vi phạm pháp luật, giúp doanh nghiệp tuân thủ quy định dễ dàng hơn.
Khơi dậy khát vọng và tinh thần kinh doanh
Nghị quyết kêu gọi thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp trong toàn xã hội, đặc biệt là trong giới trẻ và học sinh, sinh viên. Các chương trình đào tạo khởi nghiệp sẽ được đưa vào hệ thống giáo dục, khuyến khích sự sáng tạo và đổi mới. Đồng thời, Nhà nước cam kết: (i) Tôn vinh doanh nhân: Doanh nhân được xem là “chiến sĩ trên mặt trận kinh tế”, với các chương trình biểu dương doanh nghiệp điển hình, như Chương trình phát triển 1.000 doanh nghiệp tiên phong trong khoa học công nghệ và chuyển đổi số; (ii) Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ: Cung cấp miễn phí các nền tảng số, phần mềm kế toán, và dịch vụ tư vấn pháp lý, giúp hộ kinh doanh chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp. Từ năm 2026, hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh sẽ được xóa bỏ, thay bằng cơ chế minh bạch, đơn giản.
Hành động cụ thể từ các cấp, các ngành
Nghị quyết yêu cầu các cấp ủy Đảng, chính quyền và đoàn thể xây dựng kế hoạch hành động cụ thể để triển khai nhiệm vụ. Đảng ủy Chính phủ sẽ phối hợp với Quốc hội ban hành các chính sách đặc thù ngay trong Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV.
Nhiệm vụ đổi mới tư duy và khơi dậy khát vọng không chỉ tạo động lực cho kinh tế tư nhân mà còn góp phần thực hiện các mục tiêu lớn của Nghị quyết 68-NQ/TW: (i) Đến năm 2030, kinh tế tư nhân sẽ đóng góp 55-58% GDP, với 2 triệu doanh nghiệp hoạt động, đạt tốc độ tăng trưởng 10-12%/năm, và năng suất lao động tăng 8,5-9,5%/năm
[4]; (ii) Đến năm 2045, Việt Nam phấn đấu có 3 triệu doanh nghiệp, đóng góp trên 60% GDP, với năng lực cạnh tranh cao trong khu vực và quốc tế.
[5]