Sau 05 năm kể từ khi Luật Bảo vệ bí mật nhà nước (BMNN) được ban hành và chính thức đi vào cuộc sống, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý, Bộ Tư pháp, đã triển khai nhiều nhiệm vụ, giải pháp căn cơ để nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ bí mật nhà nước tại đơn vị, điều này được thể hiện qua một số kết quả nổi bật sau:
Chủ động triển khai - Bám sát nhiệm vụ chính trị
Ngay từ khi Luật Bảo vệ BMNN và các văn bản hướng dẫn thi hành có hiệu lực, Cục đã xác định đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm và được lồng ghép xuyên suốt trong các kế hoạch công tác hằng năm. Cụ thể, Cục đã chủ động tham mưu Lãnh đạo Bộ đưa công tác bảo vệ BMNN và an ninh mạng vào Kế hoạch công tác hàng năm và coi đây là nhiệm vụ thường xuyên.
Không chỉ dừng lại ở định hướng trong kế hoạch công tác, Cục đã ban hành Nội quy bảo vệ BMNN nội bộ nhằm siết chặt quy trình tham mưu xử lý văn bản mật, kiểm soát việc cung cấp thông tin, bảo mật. Cục đã tổ chức quán triệt đầy đủ nội dung Luật và các văn bản hướng dẫn đến toàn thể công chức, viên chức, người lao động, đồng thời hàng tháng có báo cáo kết quả công tác bảo vệ BMNN tại cuộc họp giao ban Cục; thực hiện báo cáo định kỳ hàng năm và báo cáo theo chuyên đề về tình hình thực hiện Luật Bảo vệ BMNN theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền.
Đẩy mạnh tuyên truyền và tập huấn chuyên sâu
Với vai trò là cơ quan quản lý nhà nước về phổ biến, giáo dục pháp luật, Cục đã tham mưu Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật Trung ương có văn bản hướng dẫn, phổ biến nội dung của Luật; đồng thời, phối hợp với đơn vị liên quan thuộc Bộ Công an, Bộ Thông tin và Truyền thông xây dựng tài liệu giới thiệu Luật BMNN, Luật An ninh mạng để kịp thời phổ biến các văn bản quy phạm pháp luật mới đến với người dân, doanh nghiệp. Bên cạnh đó, Cục đã biên soạn các câu hỏi pháp luật, tình huống pháp luật, câu chuyện pháp luật, tiểu phẩm pháp luật, tờ gấp pháp luật. Các tài liệu này được đăng tải trên Cổng Thông tin điện tử Phổ biến, giáo dục pháp luật quốc gia (https://pbgdpl.gov.vn/Pages/Home.aspx) để cho đội ngũ thực hiện công tác PBGDPL tại các bộ, ngành, địa phương khai thác, sử dụng, làm tài liệu tuyên truyền, phổ biến.
Cục đã chủ động tổ chức Hội nghị tập huấn, quán triệt các quy định pháp luật về công tác bảo vệ BMNN cho toàn thể công chức Cục do Báo cáo viên là đại diện Cục An ninh chính trị nội bộ, Bộ Công an trực tiếp truyền đạt. Đặc biệt, năm 2024, Cục đã tổ chức kiểm tra kiến thức công chức được thực hiện dưới hình thức trắc nghiệm, đảm bảo nắm vững các quy định pháp điều này cho thấy sự nghiêm túc trong đánh giá kiến thức của công chức trong quá trình tổ chức thực hiện Luật Bảo vệ BMNN.
Bảo vệ BMNN: Quy trình chặt chẽ-quản lý nghiêm minh
Từ năm 2020 đến 2025, công tác tổ chức thi hành Luật Bảo vệ BMNN tại Cục được triển khai đồng bộ trên các mặt: từ xác định độ mật, sao chụp, lưu trữ, đến vận chuyển và bảo quản tài liệu mật. Cục tiếp nhận tổng cộng 545 văn bản mật đến và phát hành 100 văn bản đi có chứa BMNN. Mỗi văn bản đều tuân thủ quy trình nghiêm ngặt: Từ xác định độ mật căn cứ theo 37 danh mục BMNN do Thủ tướng Chính phủ ban hành, đến kiểm soát soạn thảo trên máy không kết nối mạng, đóng dấu, lưu trữ văn bản mật tại tủ khóa chuyên biệt. Việc sao chụp tài liệu mật được thực hiện có phiếu trình, ký duyệt, sử dụng thiết bị in ấn không kết nối mạng, và ghi sổ quản lý đầy đủ. Hệ thống sổ theo dõi gồm: sổ đăng ký BMNN đến, sổ chuyển giao, sổ BMNN đi và sổ theo dõi sao chụp. Bên cạnh đó, Cục còn được trang bị đầy đủ phương tiện phục vụ công tác bảo vệ BMNN một cách an toàn và đúng quy trình như: 07 máy tính không kết nối mạng, 05 máy in, 03 máy hủy tài liệu.
Nâng cao trách nhiệm người đứng đầu và công chức xử lý tài liệu mật
Nhận thức tầm quan trọng của công tác bảo vệ BMNN trong việc nâng cao nhận thức, ý thức của từng công chức trong đơn vị về tiếp nhận, bàn giao, lưu giữ, bảo quản tài liệu có chứa BMNN, đồng chí Cục trưởng đã quán triệt toàn thể công chức có trách nhiệm tự nghiên cứu kỹ các quy định của Luật Bảo vệ BMNN, tuân thủ đầy đủ, nghiêm túc các quy định pháp luật về bảo vệ BMNN được quy định tại Quy chế bảo vệ BMNN của Bộ Tư pháp, của Cục. Tại các cuộc họp giao ban Cục hàng tháng, báo cáo sơ kết, tổng kết của Cục, đồng chí Cục trưởng yêu cầu đưa kết quả thực hiện nhiệm vụ bảo vệ BMNN là một trong những nội dung chính của báo cáo. Từ đó, công tác này hàng tháng, quý, năm đều được Cục quan tâm, rà soát, đảm bảo không có sai sót, kịp thời báo cáo đồng chí Cục trưởng nếu có vấn đề khó khăn, vướng mắc hoặc sai sót.
Công chức được giao xử lý văn bản mật luôn tuân thủ nghiêm quy trình: Soạn thảo trên máy không kết nối mạng, có phương án bảo quản văn bản mật, thực hiện bàn giao BMNN khi nghỉ chế độ hoặc chuyển công tác thông qua biên bản bàn giao các văn bản có chứa BMNN và có sự chứng kiến, phê duyệt của Lãnh đạo Phòng phụ trách. Cục đã phân công 01 công chức phụ trách văn thư kiêm nhiệm công tác bảo vệ BMNN, có chế độ hỗ trợ hàng tháng là 200.000 đồng theo Quy chế chi tiêu nội bộ.
Kết quả kiểm tra: Không phát hiện sai phạm nào về bảo mật
Tháng 3/2023, Đoàn kiểm tra của Bộ Tư pháp gồm đại diện Văn phòng Bộ, Cục Công nghệ thông tin và Thanh tra Bộ đã tiến hành kiểm tra công tác bảo vệ BMNN tại Cục. Kết quả cho thấy: không có trường hợp vi phạm, quy trình kiểm soát nội bộ phát huy hiệu quả, tạo nền tảng an toàn cho việc bảo vệ BMNN.
Thách thức thời đại số và những kiến nghị thiết thực
Trong bối cảnh 100% tài liệu được xử lý trên môi trường mạng, việc bảo vệ BMNN đặt ra những yêu cầu mới. Thách thức lớn nhất là phải xác định chính xác thông tin nào thuộc phạm vi BMNN để có phương án bảo vệ. Trước tình hình này, Cục đề xuất: (i) Tổ chức lớp tập huấn chuyên sâu về BMNN, có tình huống thực tế để nâng cao kỹ năng xử lý cho cán bộ, công chức; (ii) Rà soát và cập nhật hệ thống danh mục BMNN, đảm bảo phù hợp với tình hình phát triển công nghệ, bối cảnh số hóa; (iii) Tăng cường công tác hướng dẫn, phối hợp liên ngành nhằm chia sẻ kinh nghiệm, ngăn ngừa rủi ro, rò rỉ thông tin mật.
Kết luận: Từng bước củng cố “lá chắn” pháp lý bảo vệ an ninh quốc gia
Qua 5 năm thực hiện Luật Bảo vệ bí mật nhà nước, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý đã đưa công tác bảo vệ BMNN đi vào nền nếp, thực hiện bài bản, đúng quy định pháp luật, không để xảy ra sai sót. Câu chuyện 545 văn bản mật đến và 100 văn bản đi không chỉ là con số-mà là minh chứng cho tinh thần trách nhiệm, sự nghiêm túc và chuyên nghiệp trong thực thi nhiệm vụ chính trị của đơn vị. Để tiếp tục duy trì “thành trì” bảo vệ BMNN, các cơ quan, đơn vị cần thường xuyên tự rà soát nhiệm vụ được giao, nâng cao nhận thức và chủ động cập nhật kiến thức pháp luật mới, nhất là trong thời đại 4.0-nơi mà thông tin có thể lan truyền chỉ trong chớp mắt, từ đó có ứng xử văn hóa tuân thủ bảo vệ BMNN phù hợp./.
Lan Hương
Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý