Ngày 04/8/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 26/2025/QĐ-TTg quy định về thành phần và nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng phối hợp, phổ biến giáo dục pháp luật để thay thế Quyết định số 21/2021/QĐ-TTg ngày 21/6/2021 của Thủ tướng Chính phủ và có hiệu lực thi hành từ ngày 20/9/2025.
Theo đó, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định hợp nhất Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) với Hội đồng phối hợp liên ngành về trợ giúp pháp lý (TGPL) trong hoạt động tố tụng ở Trung ương và cấp tỉnh. Đồng thời, cho phép Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã nếu thấy cần thiết có thể thành lập Hội đồng phối hợp PBGDPL (Hội đồng) cấp xã và tự quyết, tự chịu trách nhiệm về thành phần, nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng trên cơ sở căn cứ vào thành phần và nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng cấp tỉnh. Việc hợp nhất các Hội đồng này với vị trí, vai trò là những thiết chế tổ chức tư vấn phối hợp trong triển khai công tác PBGDPL, TGPL là hết sức cần thiết, hoàn toàn phù hợp với chủ trương sắp xếp, tinh gọn đầu mối tổ chức và đẩy mạnh phân quyền, phân cấp khi vận hành chính quyền địa phương 02 cấp. Qua đó, tạo cơ sở pháp lý cho việc tập trung nguồn lực triển khai có hiệu quả hơn công tác PBGDPL, TGPL được coi là những lĩnh vực công tác có tính gắn kết, tương đồng.
Về thành phần tham gia Hội đồng. Hội đồng Trung ương do một Phó Thủ tướng Chính phủ là Chủ tịch Hội đồng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp là Phó Chủ tịch Thường trực, 03 Phó Chủ tịch gồm Thứ trưởng Bộ Tư pháp, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ và đại diện lãnh đạo Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Các thành viên Hội đồng được kế thừa và có điều chỉnh theo hướng tinh gọn thành phần là đại diện các tổ chức chính trị - xã hội để phù hợp với yêu cầu sắp xếp tổ chức bộ máy của các tổ chức này theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Luật Công đoàn, Luật Thanh niên… Đồng thời bổ sung mới đại diện một số cơ quan như Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam cho phù hợp với nhiệm vụ, quyền hạn mới của Hội đồng.
Đối với Hội đồng cấp tỉnh, Quyết định số 26/2025/QĐ-TTg tiếp tục kế thừa và quy định căn cứ thành phần Hội đồng Trung ương và yêu cầu thực tiễn của địa phương, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định thành phần, số lượng thành viên Hội đồng cấp tỉnh, trong đó có đại diện lãnh đạo Ủy ban nhân dân cùng cấp làm Chủ tịch Hội đồng. Hội đồng của bộ, ngành, cơ quan ngang bộ được giao cho Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ căn cứ yêu cầu chỉ đạo, phối hợp thực hiện công tác PBGDPL, TGPL, hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh thuộc ngành, lĩnh vực quản lý để quyết định và chịu trách nhiệm việc thành lập, duy trì hoạt động của Hội đồng bộ, cơ quan mình.
Đặc biệt trong bối cảnh thực hiện chính quyền địa phương 02 cấp gắn với đẩy mạnh phân quyền, phân cấp, cấp xã được giao nhiều nhiệm vụ và mở rộng phạm vi địa bàn quản lý. Theo đó, để tạo cơ chế cho cấp xã thực hiện có hiệu quả công tác PBGDPL, TGPL, phục vụ tốt hơn người dân, doanh nghiệp, theo Quyết định số 26/2025/QĐ-TTg, giao Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã nếu thấy cần thiết có thể căn cứ thành phần, nhiệm vụ và quyền hạn của Hội đồng cấp tỉnh để quyết định việc thành lập, thành phần, số lượng thành viên, nhiệm vụ và quyền hạn của Hội đồng cùng cấp bảo đảm hiệu quả, phù hợp với yêu cầu triển khai công tác PBGDPL, TGPL, hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trên địa bàn. Quy định này có ý nghĩa kiến tạo cơ chế cho cấp xã chủ động tự quyết và tự chịu trách nhiệm trong việc sử dụng các thiết chế, mô hình tư vấn trong triển khai công tác PBGDPL, TGPL phù hợp với thực tiễn.
Về nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng. Tiếp tục kế thừa các nhiệm vụ, quyền hạn của các Hội đồng trước khi hợp nhất theo Quyết định số 21/2021/QĐ-TTg và Thông tư liên tịch số 10/2018/TTLT-BTP-BCA-BQP-BTC-TANDTC-VKSNDTC, tại Quyết định số 26/2025/QĐ-TTg, Hội đồng còn được bổ sung mới một số nhiệm vụ, quyền hạn trong công tác hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh. Các nhiệm vụ của Hội đồng được cụ thể hóa, bám sát yêu cầu đổi mới công tác quản lý nhà nước và chuyển đổi số trong các lĩnh vực PBGDPL, TGPL, hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh theo yêu cầu của các Nghị quyết của Bộ Chính trị: số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022, số 57-NQ/TW ngày 24/12/2024, số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025, số 68-NQ/TW ngày 04/5/2025.
Bên cạnh đó, nhiệm vụ, trách nhiệm của Chủ tịch Hội đồng, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng cũng được điều chỉnh, sửa đổi cho phù hợp với yêu cầu phân quyền, phân cấp, tạo chủ động, linh hoạt hơn cho việc chỉ đạo, điều hành trong triển khai các nhiệm vụ của Hội đồng. Cụ thể như quy định rõ Phó Chủ tịch Thường trực có nhiệm vụ kiện toàn thành viên Hội đồng hoặc triệu tập, chủ trì Phiên họp Hội đồng theo phân công, ủy quyền của Chủ tịch Hội đồng; đồng thời Phó Chủ tịch Thường trực có thẩm quyền huy động chuyên gia, nhà khoa học, nhà hoạt động thực tiễn, các doanh nghiệp, tổ chức có liên quan tham gia triển khai các nhiệm vụ của Hội đồng khi cần thiết.
Về cơ quan Thường trực Hội đồng và kinh phí hoạt động của Hội đồng. Bộ Tư pháp, Sở Tư pháp tiếp tục thực hiện vai trò Cơ quan Thường trực Hội đồng; kinh phí hoạt động của Hội đồng do ngân sách nhà nước bảo đảm, được bố trí trong dự toán chi thường xuyên của Cơ quan Thường trực Hội đồng các cấp và huy động từ các nguồn hỗ trợ, nguồn kinh phí hợp pháp khác theo quy định của pháp luật.
Các địa phương triển khai thực hiện hợp nhất Hội đồng cấp tỉnh trước ngày 20/10/2025. Quyết định số 26/2025/QĐ-TTg quy định điều khoản chuyển tiếp giao Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định thành lập Hội đồng trên cơ sở hợp nhất Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật và Hội đồng phối hợp liên ngành về trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng cùng cấp trước thời hạn nêu trên nhằm bảo đảm cho việc hợp nhất được thực hiện thống nhất tại các địa phương./.
Trần Thị Phượng
Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý
File đính kèm: