Sự cần thiết ban hành Thông tư của Bộ trưởng Bộ Tư pháp hướng dẫn thi hành Quyết định số 27/2025/QĐ-TTg ngày 04/8/2025 của Thủ tướng Chính phủ quy định về xã, phường, đặc khu đạt chuẩn tiếp cận pháp luậtĐể tăng cường trách nhiệm của chính quyền địa phương các cấp trong tổ chức thực hiện chức năng, nhiệm vụ nhằm góp phần bảo đảm pháp chế xã hội chủ nghĩa, thực hiện quyền con người, quyền công dân theo quy định của Hiến pháp và pháp luật, từ năm 2013, Bộ Tư pháp được Thủ tướng Chính phủ giao chủ trì tham mưu, hướng dẫn thực hiện quy định về đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật. Việc triển khai nhiệm vụ đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật nhằm góp phần thực hiện mục tiêu đến năm 2030 “Thượng tôn Hiến pháp và pháp luật trở thành chuẩn mực ứng xử của mọi chủ thể trong xã hội” tại Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 của Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới; góp phần xây dựng văn hoá tuân thủ pháp luật tại Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới. Ngày 22/7/2021, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg quy định về xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật (Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg). Trên cơ sở đó, Bộ trưởng Bộ Tư pháp đã ban hành Thông tư số 09/2021/TT-BTP hướng dẫn thi hành Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg. Việc thực hiện các văn bản nêu trên từ năm 2021 đến nay đã góp phần hoàn thiện thể chế, tạo cơ sở pháp lý cho việc triển khai đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trên cả nước. Kết quả đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật hằng năm góp phần giúp chính quyền cấp xã tăng cường trách nhiệm trong quản lý nhà nước, tổ chức thi hành pháp luật và thực hiện dân chủ ở cơ sở. Hiện nay, Nghị quyết số 203/2025/QH15 ngày 16/6/2025 của Quốc hội về sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025 đã quy định về việc triển khai mô hình chính quyền địa phương 02 cấp (kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện). Điều đó dẫn đến thay đổi nhiệm vụ, trách nhiệm của chính quyền cấp tỉnh, cấp xã trong triển khai nhiệm vụ đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật. Bối cảnh này đặt ra yêu cầu phải sửa đổi, bổ sung Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg để phù hợp với chủ trương của Đảng và các văn bản quy phạm pháp luật mới được ban hành. Đặc biệt, thực tiễn triển khai Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg và Thông tư số 09/2021/TT-BTP vẫn còn một số tồn tại, hạn chế như tiêu chí, chỉ tiêu tiếp cận pháp luật có phạm vi rộng, nhiều lĩnh vực, có nội dung trùng lắp với nhiều bộ tiêu chí khác, khó định lượng, chưa thực sự phù hợp với nhu cầu và điều kiện thực tiễn hoặc không còn phù hợp với các văn bản quy phạm pháp luật mới được ban hành; điều kiện công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật còn bất cập; thẩm quyền, trình tự, thủ tục đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật không còn phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 02 cấp... Những vấn đề này đặt ra yêu cầu phải ban hành Quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định về xã, phường, đặc khu đạt chuẩn tiếp cận pháp luật để thay thế Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn và bảo đảm phù hợp với các văn bản quy phạm pháp luật mới được ban hành. Trên cơ sở đó, ngày 04/8/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Quyết định số 27/2025/QĐ-TTg quy định về xã, phường, đặc khu đạt chuẩn tiếp cận pháp luật (Quyết định số 27/2025/QĐ-TTg). Quyết định số 27/2025/QĐ-TTg gồm có 09 điều, quy định cụ thể về mục đích, nguyên tắc, tiêu chí, điều kiện, thẩm quyền, trình tự, thủ tục, trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức trong đánh giá, công nhận xã, phường, đặc khu trực thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi chung là cấp xã) đạt chuẩn tiếp cận pháp luật. Đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật nhằm đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ của chính quyền cấp xã trong công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật; kịp thời đánh giá tình hình thực tiễn và có các giải pháp khắc phục hạn chế, tồn tại, nâng cao hiệu quả hoạt động chính quyền cấp xã; nâng cao ý thức tìm hiểu và chấp hành pháp luật của người dân, doanh nghiệp; góp phần xây dựng văn hóa tuân thủ pháp luật. Tại điểm a khoản 1 Điều 7 của Quyết định số 27/2025/QĐ-TTg, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Tư pháp ban hành quy định hướng dẫn nội dung, mức độ đạt chuẩn các tiêu chí, chỉ tiêu tiếp cận pháp luật; mẫu hồ sơ, tài liệu khác có liên quan phục vụ đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật… Vì vậy, cần thiết ban hành Thông tư của Bộ trưởng Bộ Tư pháp để quy định cụ thể về nội dung, mức độ đạt chuẩn các tiêu chí, chỉ tiêu tiếp cận pháp luật; mẫu hồ sơ, tài liệu khác có liên quan phục vụ đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, qua đó tạo cơ sở pháp lý cho việc triển khai nhiệm vụ đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật được thống nhất, thực chất, hiệu quả, tạo điều kiện thuận lợi cho cấp xã và các tổ chức, cá nhân có liên quan trong thực hiện nhiệm vụ đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trong thời gian tới. Việc xây dựng Thông tư của Bộ trưởng Bộ Tư pháp đặt ra yêu cầu cần phải bám sát quan điểm, nguyên tắc, tiêu chí tiếp cận pháp luật và các nội dung được Thủ tướng Chính phủ giao hướng dẫn chi tiết tại Quyết định số 27/2025/QĐ-TTg. Đồng thời bảo đảm tính khả thi, phù hợp, dựa trên tổng kết thực tiễn, kế thừa những nội dung còn giá trị, đồng thời khắc phục những hạn chế, bất cập trong thực hiện Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg và Thông tư số 09/2021/TT-BTP, góp phần nâng cao tính minh bạch, hiệu quả, đồng bộ, thống nhất trong xây dựng, thực hiện các quy định pháp luật về đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật. Hiện nay, Bộ Tư pháp đang tổ chức lấy kiến bằng văn bản đối với hồ sơ dự thảo Thông tư và tổ chức các Toạ đàm góp ý Thông tư. Dự kiến Thông tư sẽ được ban hành trong tháng 8/2025 nhằm tạo cơ sở pháp lý cho việc triển khai đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trong thời gian tới./.   Lê Nguyên Thảo Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý