Phấn đấu trợ giúp pháp lý cho 100% số người vi phạm pháp luật liên quan đến ma túy, người sử dụng trái phép chất ma túy, người nghiện ma túy và người sau cai nghiện ma túy thuộc diện trợ giúp pháp lý khi có yêu cầu.
Đó là một trong những chỉ tiêu đã được Quốc hội phê duyệt tại Nghị quyết số 163/2024/QH15 ngày 27 tháng 11 năm 2024 của Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phòng, chống ma tuý đến năm 2030 (Nghị quyết số 163/2024/QH15). Triển khai Nghị quyết số 163/2024/QH15 và Nghị quyết số 50/NQ-CP ngày 13/3/2025 của Chính phủ ban hành Kế hoạch triển khai Nghị quyết số 163/2024/QH15, ngày 08/9/2025 Bộ trưởng Bộ Công an đã ban hành Quyết định số 7619/QĐ-BCA phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia phòng, chống ma túy đến năm 2030 (Chương trình).
Theo Quyết định này, Chương trình được thực hiện trên phạm vi cả nước từ năm 2025 đến hết năm 2030 cho các đối tượng thụ hưởng sau:
- Người nghiện ma túy, người sử dụng trái phép chất ma túy, người cai nghiện ma túy, người tham gia điều trị nghiện ma túy bằng thuốc thay thế, người sau cai nghiện ma túy và người vi phạm pháp luật liên quan đến ma tuý thuộc diện được trợ giúp pháp lý.
- Các tổ chức, cá nhân có liên quan thuộc các cơ quan: chuyên trách phòng, chống tội phạm về ma túy; cai nghiện ma túy; điều trị nghiện ma túy và tham mưu, quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy.
- Cộng đồng người dân Việt Nam, các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân có liên quan.
Chương trình có 09 dự án thành phần: (i) Dự án 1: Phòng ngừa, đấu tranh tội phạm về ma túy có tổ chức, xuyên quốc gia; (ii) Dự án 2: Ứng dụng khoa học và công nghệ trong phòng, chống ma tuý; (iii) Dự án 3: Nâng cao năng lực công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm ma tuý của Bộ Quốc phòng; (iv) Dự án 4: Nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống ma túy ở cơ sở; (v) Dự án 5: Nâng cao hiệu quả cai nghiện ma túy và quản lý sau cai nghiện; (vi) Dự án 6: Tăng cường đáp ứng y tế trong phòng, chống ma tuý; (vii) Dự án 7: Truyền thông, giáo dục về phòng, chống ma tuý; (viii) Dự án 8: Nâng cao khả năng tiếp cận, thụ hưởng về dịch vụ trợ giúp pháp lý chất lượng và giáo dục pháp luật trong phòng, chống ma tuý; (ix) Dự án 9: Quản lý, giám sát, đánh giá Chương trình.
Trợ giúp pháp lý là một nội dung trong Dự án thành phần của Chương trình mục tiêu quốc gia phòng, chống ma túy đến năm 2030.
Dự án 8 về nâng cao khả năng tiếp cận, thụ hưởng về dịch vụ trợ giúp pháp lý chất lượng và giáo dục pháp luật trong phòng, chống ma tuý được giao cho Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương có liên quan tổ chức triển khai. Với các nội dung hoạt động hướng tới mục tiêu bảo đảm quyền được trợ giúp pháp lý, tăng cường khả năng tiếp cận, thụ hưởng cho người vi phạm pháp luật liên quan đến ma tuý, người sử dụng trái phép chất ma tuý, người nghiện ma túy và sau cai nghiện ma túy thuộc diện được trợ giúp pháp lý để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của họ khi có tranh chấp, vướng mắc pháp luật liên quan đến phòng, chống ma tuý.
Cụ thể đến năm 2030: (i) Phấn đấu trợ giúp pháp lý cho 100% số người vi phạm pháp luật liên quan đến ma túy, người sử dụng trái phép chất ma túy, người nghiện ma túy và người sau cai nghiện ma túy thuộc diện được trợ giúp pháp lý khi có yêu cầu. (ii) 90% người thực hiện trợ giúp pháp lý được tham gia các lớp tập huấn, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng thực hiện trợ giúp pháp lý về phòng, chống ma túy trong lĩnh vực hình sự, dân sự, hành chính để thực hiện các vụ việc trợ giúp pháp lý về phòng, chống ma tuý có chất lượng cho người được trợ giúp pháp lý trong 05 năm; 90% các vụ việc trợ giúp pháp lý cho người được trợ giúp pháp lý liên quan đến ma tuý được thẩm định hoặc đánh giá chất lượng hàng năm. (iii) Nâng cao nhận thức, hiểu biết về trợ giúp pháp lý cho người dân trong đó có người được trợ giúp pháp lý trong các vụ việc về ma tuý, có liên quan đến ma tuý. (iv) 95% các vụ việc trợ giúp pháp lý tham gia tố tụng phức tạp, điển hình về ma túy được thực hiện. (v) 90% sinh viên luật của Trường Đại học Luật Hà Nội và các cơ sở đào tạo pháp luật thuộc phạm vi quản lý của Bộ Tư pháp có kiến thức, kỹ năng truyền đạt pháp luật về phòng, chống ma túy trong cộng đồng; học viên, chức danh tư pháp theo học lớp luật sư, giảng viên nguồn về luật, báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật và đối tượng có liên quan được đào tạo, bồi dưỡng kiến thức pháp luật chuyên sâu, kỹ năng phổ biến truyền đạt pháp luật về phòng, chống ma túy trong cả giai đoạn.
Để đạt được những mục tiêu đó, Chương trình đã đưa ra các hoạt động cần triển khai trong giai đoạn 2025 – 2030 gồm: nâng cao nhận thức, tiếp cận, thụ hưởng dịch vụ trợ giúp pháp lý cho người dân trong vụ việc, vụ án có liên quan đến ma túy; tăng cường năng lực cho người thực hiện trợ giúp pháp lý, nâng cao chất lượng vụ việc trợ giúp pháp lý có liên quan đến ma túy; nâng cao khả năng phối hợp, hỗ trợ về trợ giúp pháp lý của đội ngũ cán bộ và tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động trợ giúp pháp lý trong công tác phòng, chống ma túy; hỗ trợ thực hiện vụ việc trợ giúp pháp lý tham gia tố tụng có tính chất phức tạp hoặc điển hình có liên quan đến ma tuý cho người thuộc diện được trợ giúp pháp lý của các Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước; nâng cao hiệu quả giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng pháp luật về phòng, chống ma tuý.
Theo đó, để triển khai hiệu quả nội dung Dự án 8 nêu trên, trong thời gian tới Bộ Tư pháp cần kịp thời triển khai đầy đủ các nội dung tại mục 3 phần VII về trách nhiệm của các Bộ, cơ quan Trung ương chủ trì Dự án, Tiểu dự án thành phần được giao tại Quyết định số 7619/QĐ-BCA. Trước mắt, Bộ Tư pháp cần chủ trì, phối hợp với Bộ Công an, các bộ, cơ quan trung ương có liên quan và địa phương xây dựng Kế hoạch tổ chức triển khai, ban hành văn bản chỉ đạo, hướng dẫn theo yêu cầu tại Nghị quyết số 50/NQ-CP và chuẩn bị các điều kiện cần thiết để triển khai nội dung Dự án 8 Chương trình./.
Thanh Trịnh
Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý