Lấy ý kiến chuyên gia về chính sách sửa đổi Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật: Kiến tạo chính sách toàn diện, hiệu quả trong giai đoạn mớiĐầu tháng 12/2025, tại trụ sở Bộ Tư pháp, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý đã tổ chức cuộc họp lấy ý kiến các chuyên gia, nhà khoa học và cán bộ quản lý đối với dự thảo Tờ trình chính sách Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật (sửa đổi). Cuộc họp tập trung làm rõ bối cảnh, sự cần thiết sửa đổi luật, nhận diện các vướng mắc trong thực tiễn và đề xuất các nhóm chính sách trọng tâm, hướng tới hoàn thiện thể chế, nâng cao hiệu quả phổ biến, giáo dục pháp luật trong giai đoạn chuyển đổi số và tổ chức chính quyền địa phương theo mô hình hai cấp.Làm rõ bối cảnh, yêu cầu sửa đổi Luật Phát biểu khai mạc, đồng chí Phan Hồng Nguyên, Phó Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý nhấn mạnh, nội dung Tờ trình chính sách Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật (sửa đổi) cần “tập trung làm rõ các chính sách được đưa ra trong quá trình rà soát, bảo đảm tính toàn diện, chính xác; đồng thời đánh giá, nhận diện đầy đủ tác động của các quy định hiện hành”. theo đồng chí, trong bối cảnh đổi mới tổ chức bộ máy, đẩy mạnh chuyển đổi số và yêu cầu phát triển nhanh, bền vững, khuôn khổ pháp lý về phổ biến, giáo dục pháp luật cần được cập nhật, hoàn thiện kịp thời, tránh khoảng trống pháp lý. Tại cuộc họp, đồng chí Nguyễn Thị Thạo, Trưởng phòng Chính sách pháp luật, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý đã trình bày tóm tắt dự thảo Tờ trình. Dự thảo tập trung đánh giá quá trình triển khai chính sách phổ biến, giáo dục pháp luật thời gian qua, chỉ rõ những khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn, đặc biệt là các quy định, cơ chế không còn phù hợp với bối cảnh hiện nay như yêu cầu chuyển đổi số, thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, công tác giáo dục pháp luật trong nhà trường và cơ chế tổ chức đội ngũ tuyên truyền viên, báo cáo viên pháp luật. Đồng chí Phan Hồng Nguyên, Phó Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý phát biểu khai mạc cuộc họp Theo báo cáo, việc ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong quản lý, triển khai phổ biến, giáo dục pháp luật trên môi trường điện tử còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu về kịp thời, liên thông, chia sẻ dữ liệu theo tinh thần các chủ trương, chính sách mới của đảng và nhà nước. công tác truyền thông chính sách vẫn chưa thực sự trở thành một cấu phần trọng yếu trong phổ biến, giáo dục pháp luật. nguồn lực cho công tác này chưa được xác định rõ định mức, tiêu chí trong hệ thống ngân sách nhà nước, dẫn đến phân bổ chưa đồng đều, chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Các nhóm chính sách sửa đổi được đề xuất Trên cơ sở đánh giá thực tiễn, dự thảo Tờ trình đề xuất 7 nhóm chính sách lớn nhằm sửa đổi, bổ sung Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật. Trong đó, trọng tâm là hoàn thiện quy định về chủ thể quản lý nhà nước, tổ chức thực hiện công tác phổ biến, giáo dục pháp luật; kiện toàn thiết chế hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật theo hướng linh hoạt, hiệu quả, phù hợp với mô hình tổ chức chính quyền mới. Đáng chú ý, dự thảo đề xuất mở rộng nhóm đối tượng được ưu tiên phổ biến, giáo dục pháp luật, đặc biệt là các nhóm yếu thế, nhóm hạn chế về điều kiện, khả năng tiếp cận pháp luật; đồng thời bổ sung chính sách về nguồn lực theo hướng khẳng định kinh phí phổ biến, giáo dục pháp luật do ngân sách trung ương bảo đảm, kết hợp sử dụng nguồn từ các chương trình mục tiêu quốc gia và đẩy mạnh xã hội hóa. Đồng chí Nguyễn Thị Thạo, Trưởng phòng Chính sách pháp luật, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý trình bày vắn tắt dự thảo Tờ trình Một số nội dung được nhiều đại biểu quan tâm là: xác định phổ biến, giáo dục pháp luật cho cán bộ, công chức là nhiệm vụ thường xuyên, gắn với vị trí việc làm; phân định rõ trách nhiệm, cơ chế phối hợp giữa các cơ quan tư pháp – giáo dục; điều chỉnh nội dung chương trình giảng dạy pháp luật trong các cơ sở giáo dục. dự thảo cũng đặt vấn đề bỏ chế độ kiêm nhiệm đối với báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật; xây dựng cơ chế huy động luật sư, luật gia tham gia phổ biến, giáo dục pháp luật thông qua các chính sách tôn vinh, khen thưởng, hỗ trợ thù lao, ưu đãi thuế, bồi dưỡng kiến thức miễn phí. Ý kiến chuyên gia: Nhiều gợi mở quan trọng từ thực tiễn và kinh nghiệm quốc tế Phát biểu tại cuộc họp, ông Nguyễn Duy Lãm, nguyên Vụ trưởng Vụ Phổ biến, giáo dục pháp luật, Chủ tịch Hiệp hội Pháp chế doanh nghiệp, đề nghị bổ sung rõ hơn phần “Sự cần thiết xây dựng chính sách” trong dự thảo Tờ trình. Theo ông, cần làm nổi bật bối cảnh đổi mới, yêu cầu cải cách, kinh nghiệm quốc tế và những đòi hỏi từ thực tiễn để tăng sức thuyết phục của hồ sơ. Ông Nguyễn Duy Lãm bày tỏ sự tin tưởng đối với đơn vị chủ trì xây dựng chính sách và nhất trí phương án lựa chọn giải pháp tối ưu đối với nhóm chính sách về tổ chức bộ máy. Ông đề xuất luật cần quy định rõ tên gọi và vị trí pháp lý của Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật; đồng thời mở rộng triển khai thiết chế hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật cấp xã theo hướng “khuyến khích, không bắt buộc”, phù hợp với thực tiễn vai trò ngày càng gia tăng của cấp cơ sở. Đối với chính sách mở rộng đối tượng, ông cho rằng cần tập trung vào các nhóm yếu thế, đối tượng hạn chế điều kiện tiếp cận pháp luật; riêng người lao động trong doanh nghiệp có thể giao trách nhiệm tổ chức phổ biến pháp luật cho chủ doanh nghiệp. Ông cũng đánh giá cao các chính sách tôn vinh, miễn, giảm thuế, hỗ trợ đối với lực lượng luật sư, luật gia tham gia phổ biến, giáo dục pháp luật, đồng thời đề nghị nghiên cứu kinh nghiệm của Trung Quốc trong lĩnh vực này. Trong khi đó, PGS.TS Nguyễn Minh Đoan, Giảng viên cao cấp Khoa Pháp luật Hành chính – Nhà nước, Trường Đại học Luật Hà Nội, cho rằng dự thảo Tờ trình hiện vẫn thiên về “phổ biến” hơn là “giáo dục” pháp luật. Theo ông, cần làm rõ hơn quyền và nghĩa vụ học tập, tìm hiểu pháp luật của công dân, trong đó nhấn mạnh khía cạnh nghĩa vụ, nhất là đối với các chủ thể chịu trách nhiệm pháp lý, cán bộ, công chức và chủ thể kinh doanh. Ông cũng đề nghị khẳng định rõ quan điểm: việc nâng cao hiểu biết pháp luật không chỉ là quyền mà còn là nghĩa vụ của công dân. Đồng thời, cần đẩy mạnh, mở rộng quyền hạn, vai trò chủ động của Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật trong việc lựa chọn, mời gọi các đối tượng tham gia hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật và bổ sung nguyên tắc về “trách nhiệm xã hội” đối với các chủ thể ngoài khu vực nhà nước.   Truyền thông chính sách – “mũi nhọn” cần được luật hóa rõ ràng Một điểm nhấn quan trọng tại cuộc họp là nội dung về truyền thông chính sách. TS. Lưu Huyền Trang, Giảng viên Khoa Truyền thông chính sách, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, cho rằng dự thảo cần bổ sung việc truyền thông chính sách ngay từ “giai đoạn tiền phổ biến pháp luật”. Theo bà, phải tính tới tác động của chuyển đổi số, thay đổi thói quen tiếp nhận thông tin của người dân, cũng như sự xuất hiện và phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo đối với hành vi, năng lực nhận thức và tiếp cận pháp luật của xã hội. Theo TS. Lưu Huyền Trang, truyền thông chính sách không chỉ là nhiệm vụ của cơ quan báo chí mà trước hết phải là nhiệm vụ của chính quyền các cấp. Cần thiết lập cơ chế truyền thông hai chiều, tăng cường tương tác giữa cơ quan nhà nước và người dân, đồng thời xác định rõ trách nhiệm của cơ quan truyền thông chính sách và cơ quan tham mưu chính sách. Việc làm rõ vai trò của mạng xã hội và cơ chế kiểm soát hoạt động truyền thông chính sách trên không gian mạng cũng được đề nghị bổ sung trong dự thảo luật. Các đại biểu phát biểu tại cuộc họp Bên cạnh đó, bà đề xuất lồng ghép hoạt động truyền thông chính sách vào công tác phổ biến, giáo dục pháp luật; bổ sung quy định về đánh giá tác động chính sách thông qua việc lấy ý kiến người dân; đồng thời làm rõ cơ chế phối hợp giữa Bộ Tư pháp và Bộ Giáo dục và Đào tạo trong việc phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường. Hoàn thiện cơ sở pháp lý, làm rõ tính chất của Luật Tại cuộc họp, nhiều ý kiến chuyên gia tập trung vào việc hoàn thiện cơ sở pháp lý và định vị đúng tính chất của Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật trong hệ thống pháp luật. Bà Đỗ Thị Huệ, Phó trưởng phòng Pháp luật tổ chức bộ máy nhà nước và công vụ, Vụ Pháp luật hình sự - hành chính cho rằng cần bổ sung, “gia công” thêm phần cơ sở pháp lý, đặc biệt là khai thác sâu hơn các quy định của Hiến pháp; đồng thời bổ sung cơ sở thực tiễn liên quan tới việc tinh gọn bộ máy, tổ chức chính quyền địa phương, xử lý quy định về Hội đồng và cấp huyện. Bà cũng đề nghị rà soát lại một số nhận định trong dự thảo để bảo đảm chính xác, tránh trùng lặp với những nội dung đã được quy định trong Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2012. PGS.TS Dương Đăng Huệ, nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp luật dân sự – kinh tế, nhấn mạnh Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật là luật có tính “công” cao hơn “tư”, cần được xác định rõ vị trí là “luật gốc”, quy định những vấn đề mang tính nguyên tắc, nền tảng cho hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật. Ông đề nghị rút gọn phần cơ sở chính trị – pháp lý, tập trung vào các chính sách, văn bản mới nhất của Đảng và Nhà nước trong thời gian qua; đồng thời bổ sung kinh nghiệm quốc tế, đặc biệt là kinh nghiệm của Trung Quốc về công tác xây dựng Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật như chuẩn mực, “thước đo” của văn hóa thượng tôn pháp luật. Theo ông, cần tách bạch rõ ràng giữa chính sách về “phổ biến” và “giáo dục” pháp luật do đối tượng tác động và phương thức thực hiện khác nhau; đồng thời làm rõ mối quan hệ giữa Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật với các luật khác trong hệ thống pháp luật. Kết luận: Rà soát thực tiễn, làm rõ trách nhiệm, hướng tới luật hóa truyền thông chính sách Phát biểu kết luận, đồng chí Lê Vệ Quốc, Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý nhấn mạnh yêu cầu phải rà soát, bám sát thực tiễn, nhìn nhận đầy đủ “bức tranh chung” của công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong thời gian qua. Mặc dù đã đạt được những kết quả tích cực, song vẫn còn nhiều quy định, cơ chế chưa phù hợp, gây khó khăn trong triển khai. Cuộc họp lấy ý kiến chuyên gia được đánh giá là bước chuẩn bị quan trọng, góp phần nâng cao chất lượng hồ sơ đề nghị xây dựng Luật, hướng tới xây dựng một đạo luật hiện đại, khả thi, đáp ứng yêu cầu quản trị quốc gia trong giai đoạn mới. Nguyễn Anh Vũ Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý