Thực hiện Kế hoạch triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, nhằm nâng cao nhận thức, kiến thức pháp luật và kỹ năng hòa giải cho đội ngũ hòa giải viên ở cơ sở, ngày 12/6/2025 tại trụ sở Ủy ban nhân dân huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên, Bộ Tư pháp đã tổ chức Hội nghị tập huấn kiến thức và kỹ năng cho gần 120 hòa giải viên ở cơ sở của xã Thanh Hưng và xã Núa Ngam, huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên. Đây là 02 xã được lựa chọn để thực hiện chỉ đạo điểm Đề án “Nâng cao năng lực đội ngũ hòa giải viên ở cơ sở giai đoạn 2024 – 2030” (được phê duyệt tại Quyết định số 315/QĐ-TTg ngày 17/4/2024 của Thủ tướng Chính phủ). Tham dự Hội nghị có đồng chí Đỗ Xuân Toán – Phó Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Điện Biên và đồng chí Nguyễn Tiến Cường - Phó Chủ tịch Uỷ ban nhân dân huyện Điện Biên.
Phát biểu tại Hội nghị, đồng chí Đỗ Xuân Toán – Phó Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Điện Biên nhấn mạnh: Hiện nay, toàn tỉnh Điện Biên có tổng số 1.449 tổ hoà giải với 7.958 hoà giải viên, trong đó hoà giải viên là nam 6.157 người; hoà giải viên là nữ 1.801 người; hoà giải viên là người dân tộc thiểu số 6.773 người. Với tấm lòng nhân ái, các hòa giải viên trên toàn tỉnh đã tiến hành hòa giải nhiều mâu thuẫn, tranh chấp trong cộng đồng dân cư, qua đó giải quyết kịp thời bức xúc, bất đồng ở thôn, bản; góp phần giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở địa phương, hạn chế tình trạng đơn thư khiếu nại, tố cáo kéo dài, vượt cấp; giữ gìn tình đoàn kết trong nhân dân; tiết kiệm thời gian và tiền bạc của cơ quan nhà nước và công dân.
Tuy nhiên, Điện Biên là một tỉnh miền núi, điều kiện kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo cao, trình độ dân trí còn hạn chế, điều kiện tiếp cận thông tin còn bất cập, những mâu thuẫn nhỏ cũng phát sinh nhiều vấn đề phức tạp. Bên cạnh đó, tại một số vùng đồng bào dân tộc thiểu số vẫn còn chịu ảnh hưởng bởi các phong tục, hủ tục lạc hậu nên phần nào đã làm hạn chế hiệu quả hoạt động hòa giải ở cơ sở. Kỹ năng hòa giải cũng như kiến thức pháp luật của đội ngũ hòa giải viên còn hạn chế nhất định, nhiều hòa giải viên lớn tuổi làm việc chủ yếu dựa vào kinh nghiệm thực tiễn. Vì thế, tỷ lệ hòa giải thành trên địa bàn tỉnh chưa cao, đạt 76,6%. Đặc biệt, đối với huyện Điện Biên, toàn huyện có 275 Tổ hoà giải với 1.580 hoà giải viên, trong đó xã Núa Ngam có 12 Tổ hoà giải với 61 hoà giải viên, xã Thanh Hưng có 16 Tổ hoà giải với 83 hoà giải viên. Tỷ lệ hoà giải thành của xã Núa Ngam trung bình hằng năm là 52,6%, của xã Thanh Hưng là 44%. So với tỷ lệ hoà giải thành trung bình chung của cả nước và của toàn tỉnh, tỷ lệ hoà giải thành của 02 xã này còn rất thấp. Vì thế, thực hiện Quyết định số 315/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Nâng cao năng lực đội ngũ hòa giải viên ở cơ sở giai đoạn 2024 – 2030”, tỉnh Điện Biên đã lựa chọn xã Thanh Hưng và xã Núa Ngam là 02 đơn vị cấp xã chỉ đạo điểm của Trung ương để nâng cao kiến thức pháp luật và kỹ năng hòa giải cho hòa giải viên ở cơ sở, qua đó nhằm tạo sự biến chuyển tích cực trong công tác hòa giải ở cơ sở, nâng cao tỷ lệ hòa giải thành trong thời gian tới.
Theo báo cáo của huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên, phần lớn các vụ, việc mâu thuẫn, tranh chấp xảy ra trong lĩnh vực đất đai, dân sự, hôn nhân và gia đình. Vì vậy, Bộ Tư pháp đã mời TS. Nguyễn Phương Lan – Nguyên Giảng viên Trường Đại học Luật Hà Nội tập huấn chuyên đề về pháp luật hôn nhân và gia đình gắn với công tác hoà giải ở cơ sở, tập trung vào các nội dung: (i) Một số đặc điểm của quan hệ hôn nhân và gia đình; (ii) Đặc điểm mâu thuẫn, tranh chấp trong quan hệ hôn nhân và gia đình; (iii) Các quan hệ hôn nhân và gia đình dễ xảy ra tranh chấp và các quy định của Luật Hôn nhân và gia đình; (iv) Các tranh chấp về hôn nhân và gia đình được hoà giải ở cơ sở và không được hoà giải ở cơ sở… Trong chương trình buổi chiều, đồng chí Nguyễn Thị Quế - Trưởng phòng Quản lý hoà giải ở cơ sở, tiếp cận pháp luật và hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý, Bộ Tư pháp đã trình bày tại Hội nghị một số kỹ năng hoà giải để góp phần trang bị các kỹ năng cần thiết cho hoà giải viên, tập trung vào các kỹ năng chung, kỹ năng chuẩn bị cho buổi hoà giải ở cơ sở, kỹ năng trong tiến hành hoà giải và những điều hoà giải viên cần lưu ý trong quá trình hòa giải và theo dõi việc thực hiện thoả thuận hoà giải của các bên…
Hội nghị đã nhận được nhiều câu hỏi, tình huống, sự tương tác, trao đổi của các hòa giải viên với báo cáo viên. Nhiều vấn đề vướng mắc cụ thể phát sinh từ thực tiễn hòa giải ở cơ sở trong lĩnh vực về hôn nhân và gia đình đã được giải đáp, tháo gỡ, giúp các hòa giải viên có kiến thức pháp luật sâu hơn, hiểu rõ hơn các nguyên nhân nảy sinh mâu thuẫn, tranh chấp trong quan hệ gia đình, quan hệ vợ chồng..., từ đó có giải pháp và kỹ năng để hòa giải thành công các mâu thuẫn, tranh chấp trong lĩnh vực về hôn nhân và gia đình.
Kết thúc Hội nghị, các hòa giải viên mong muốn trong thời gian tới Bộ Tư pháp tiếp tục quan tâm, tổ chức các hội nghị tập huấn tương tự trên địa bàn huyện Điện Biên để nâng cao kiến thức pháp luật trong lĩnh vực đất đai, dân sự... cho các đơn vị cấp xã chỉ đạo điểm sau khi tiến hành hợp nhất các đơn vị cấp xã./.
Lê Nguyên Thảo – Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý