Đồng Nai: Tích cực xây dựng và nhân rộng các mô hình hòa giải ở cơ sở hiệu quảĐồng Nai (cũ) là tỉnh có tỷ lệ hòa giải thành cao trên cả nước, đạt 81,82% giai đoạn 2013-2023, năm 2024, tỷ lệ này là 94,2%, trung bình hòa giải thành….vụ, việc/năm. 100% ấp, khu phố có tổ hòa giải, 100% hòa giải viên được tiếp cận và sử dụng Bộ Tài liệu bồi dưỡng nghiệp vụ hòa giải ở cơ sở. Để đạt được những thành tích trên, bên cạnh sự quan tâm, chỉ đạo, tạo điều kiện của các cấp ủy đảng, còn phải kể đến công tác tham mưu, quản lý, triển khai kịp thời của Sở Tư pháp, Phòng Tư pháp và cán bộ tư pháp cấp xã, sự nhiệt tình, trách nhiệm và tận tâm của các hòa giải viên khi tham gia công tác hòa giải ở cơ sở. Công tác kiện toàn tổ hòa giải được tiến hành thường xuyên, đảm bảo đủ nhân lực cho các tổ hòa giải ở cơ sở, các hòa giải viên là những người có uy tín, được nhân dân tin yêu giúp công tác hòa giải ngày càng có hiệu quả. Cùng với việc nâng cao chất lượng đội ngũ hòa giải viên, Đồng Nai cũng tích cực xây dựng và nhân rộng các mô hình điểm về hòa giải ở cơ sở hiệu quả. Ủy ban nhân dân tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 150/KH-UBND ngày 23/4/2024 phát động phong trào thi đua xây dựng mô hình phổ biến, giáo dục pháp luật, hòa giải ở cơ sở hiệu quả trên địa bàn tỉnh. Căn cứ kế hoạch này, các cơ quan, đơn vị, địa phương đã ban hành văn bản phát động thi đua xây dựng mô hình hòa giải ở cơ sở hiệu quả phù hợp với tình hình thực tế tại địa phương. Sau hơn một năm triển khai thực hiện, trên địa bàn tỉnh có hơn 100 mô hình hòa giải ở cơ sở được xây dựng và duy trì thực hiện. Các mô hình này đã góp phần giải quyết phần lớn mâu thuẫn, tranh chấp nhỏ trong nhân dân, nâng cao nhận thức pháp luật của người dân, xây dựng nếp sống văn hóa, văn minh trong cộng đồng dân cư, phát huy sức mạnh đoàn kết của Nhân dân, giữ gìn an ninh trật tự và xây dựng đời sống xã hội ổn định, bền vững. Nhiều mô hình hoạt động hiệu quả tỷ lệ hòa giải thành đạt trên 98% được nhân rộng trên địa bàn tỉnh Đồng Nai (cũ), tiêu biểu như: Mô hình “Tổ hòa giải điểm” tại ấp 2 xã Hiếu Liêm (huyện Vĩnh Cửu) và huyện Xuân Lộc, cùng với mô hình “Tổ hòa giải cơ sở kiểu mẫu” tại huyện Xuân Lộc[1] đã góp phần tích cực trong công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật, kịp thời hòa giải các mâu thuẫn, tranh chấp phát sinh ngay tại cơ sở. Các mô hình này đã giúp hạn chế đơn thư, khiếu kiện vượt cấp, đồng thời phát huy đạo lý truyền thống tốt đẹp trong gia đình, cộng đồng; giải quyết tranh chấp dựa trên sự đồng thuận và hài hòa lợi ích giữa các bên. Mô hình “ Ấp đoàn kết” của xã Bình Lợi (huyện Vĩnh Cửu) được thành lập với phương châm nhân dân làm nòng cốt trong công tác hòa giải, giải quyết tranh chấp mâu thuẫn tại cơ sở với sự tham gia trực tiếp của người dân tại tổ an ninh nhân dân thực hiện tốt mục tiêu của mô hình là 03 không: không có tránh chấp kéo dài, không có tranh chấp vượt cấp, không có mâu thuẫn dẫn đến mất an ninh trật tự và 03 có: có tinh thần tập thể, có ý thực tự giác, có tình làng nghĩa xóm. Mô hình thí điểm “Một Tổ hòa giải có ít nhất 01 luật gia” tại huyện Long Thành, thành phố Biên Hòa vào năm 2024 và nhân rộng tại thành phố Long Khánh, huyện Cẩm Mỹ vào năm 2025: Đây là sáng kiến có giá trị thực tiễn cao, phù hợp với mục tiêu nâng cao chất lượng hoạt động hòa giải ở cơ sở và gắn kết chặt chẽ giữa công tác hòa giải với nâng cao năng lực pháp lý cộng đồng. Việc triển khai thí điểm mô hình tại huyện Long Thành và thành phố Biên Hòa mang nhiều ý nghĩa thiết thực nhằm nâng cao chất lượng chuyên môn trong hoạt động hòa giải. Việc bố trí ít nhất 01 luật gia tham gia tổ hòa giải giúp các tổ nắm vững quy định pháp luật, xử lý vụ việc đúng căn cứ, đúng quy trình và hạn chế sai sót trong vận dụng luật; hạn chế khiếu nại, tố cáo vượt cấp hoặc chuyển thành tranh chấp phức tạp. Qua đó, thúc đẩy xã hội hóa công tác pháp luật, phát huy được vai trò của Hội luật gia, đoàn thể chính trị - xã hội và người làm công tác pháp luật trong việc hỗ trợ pháp lý cho cộng đồng, góp phần xây dựng nền tảng xã hội pháp quyền từ cơ sở. Sau thời gian thí điểm, mô hình đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Bên cạnh đó có các mô hình hòa giải hiệu quả như mô hình “Tổ hòa giải 5 tốt”, “Tổ hòa giải 3 tốt”, “Hãy xem chúng tôi là người thân”, “Mọi người dân đều là hòa giải viên”, “Mỗi tổ hòa giải là một luật gia tư vấn”… Các mô hình này đã phát huy vai trò, trách nhiệm của các thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, hội cựu chiến binh, hội nông dân, hội phụ nữ, đoàn thanh niên trong việc tham gia hòa giải các mâu thuẫn phát sinh tại cơ sở. Để ghi nhận thành quả của các đơn vị, địa phương, cá nhân, tập thể trong việc xây dựng và nhân rộng mô hình hòa giải ở cơ sở hiệu quả, tỉnh Đồng Nai đã kịp thời biểu dương, khen thưởng các đơn vị, địa phương, cá nhân, tập thể có thành tích xuất sắc trong công tác này. Theo đó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh đã xem xét tặng Bằng khen cho 14 tập thể, 13 cá nhân có thành tích xuất sắc trong phong trào thi đua xây dựng các mô hình hòa giải ở cơ sở có hiệu quả trên địa bàn tỉnh. Có thể khẳng định, việc xây dựng các mô hình hòa giải ở cơ sở hiệu quả đã giúp cho công tác hòa giải ở cơ sở trong thời gian qua có nhiều chuyển biến tích cực; tạo sự chuyển biến căn bản, toàn diện trong công tác hòa giải ở cơ sở, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới, giải quyết những tranh chấp phát sinh, giữ gìn mối đoàn kết, gắn bó trong cộng đồng dân cư, góp phần ổn định tình hình an ninh, trật tự của địa phương./. Đinh Quỳnh Mây Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý     [1] Tổ hòa giải điểm sẽ lựa chọn các thành viên là người có uy tín trong cộng đồng, có kinh nghiệm, am hiểu pháp luật, và có khả năng giao tiếp, thuyết phục tốt, những người tâm huyết, muốn góp sức cùng địa phương trong việc hòa giải ở cơ sở. Cách thức hoạt động: Tổ hòa giải sẽ tiếp nhận thông tin về các tranh chấp, mâu thuẫn, sau đó tiến hành gặp gỡ, trao đổi với các bên liên quan để tìm hiểu nguyên nhân, lắng nghe ý kiến, và đưa ra các giải pháp hòa giải phù hợp. Các vụ việc được giải quyết kịp thời, nhanh chóng.