Để thi hành Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ (được Quốc hội khóa XV thông qua ngày 27 tháng 6 năm 2024), Chính phủ đã ban hành Nghị định số 151/2024/NĐ-CP ngày 15 tháng 11 năm 2024 quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Các văn bản này đều có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm 2025, đặc biệt đã quy định việc đưa các kiến thức pháp luật về trật tự, an toàn toàn giao thông đường bộ vào chương trình của các cơ sở giáo dục. Qua đó giúp các em học sinh nhận thức được các nguy cơ tiềm ẩn khi tham gia giao thông; hiểu rõ quyền và nghĩa vụ khi tham gia giao thông; nâng cao ý thức chấp hành luật giao thông, tạo thói quen tốt từ khi còn nhỏ; đồng thời phát triển kỹ năng xử lý tình huống khi tham gia giao thông và biết cách tự bảo vệ mình và hỗ trợ người khác khi gặp sự cố...
Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ năm 2024 (Điều 7) đã quy định rõ đối tượng giáo dục, quyền và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức hữu quan. Theo đó, trẻ em của cơ sở giáo dục mầm non (sau đây gọi là trẻ em mầm non), học sinh của cơ sở giáo dục phổ thông, cơ sở giáo dục nghề nghiệp là đối tượng của hoạt động giáo dục kiến thức pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Lực lượng Cảnh sát giao thông có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với cơ quan quản lý trường trung học phổ thông, cơ sở giáo dục nghề nghiệp tổ chức hướng dẫn kỹ năng lái xe gắn máy an toàn cho học sinh tại cơ sở giáo dục đó. Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình, chủ trì, phối hợp với Bộ Công an và Bộ, cơ quan ngang Bộ có liên quan xây dựng, tích hợp, lồng ghép kiến thức pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ vào chương trình giảng dạy trong cơ sở giáo dục mầm non, cơ sở giáo dục phổ thông, cơ sở giáo dục nghề nghiệp phù hợp với từng cấp học, ngành học.
Nghị định số 151/2024/NĐ-CP đã dành hẳn 01 chương (Chương II) để quy định về nội dung giáo dục kiến thức pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ trong các cơ sở giáo dục; hướng dẫn kỹ năng lái xe gắn máy an toàn cho học sinh bắt đầu vào học trung học phổ thông và cơ sở giáo dục nghề nghiệp; trách nhiệm hướng dẫn kỹ năng lái xe gắn máy an toàn cho học sinh; trách nhiệm của Bộ Giáo dục và Đào tạo trong việc xây dựng, tích hợp, lồng ghép, tổ chức hoạt động dạy học về kiến thức pháp luật và quản lý việc chấp hành pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ tại cơ sở giáo dục mầm non, cơ sở giáo dục phổ thông; trách nhiệm của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội trong việc tổ chức hoạt động dạy học về kiến thức pháp luật và quản lý việc chấp - hành pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ tại cơ sở giáo dục nghề nghiệp.
Theo Nghị định, nội dung giáo dục kiến thức pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ được xác định phù hợp với trình độ nhận thức, hiểu biết, cũng như năng lực tham gia giao thông của từng đối tượng học sinh. Trong đó nội dung giáo dục kiến thức pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ đối với trẻ em tại cơ sở giáo dục mầm non, gồm: (i) Nhận biết loại phương tiện giao thông đường bộ; (ii) Nhận biết đèn tín hiệu giao thông, ý nghĩa tín hiệu đèn và một số biển báo hiệu đường bộ thường gặp; (iii) An toàn khi đi bộ, trên các phương tiện giao thông đường bộ; (iv) Biết đội mũ bảo hiểm đúng cách; (v) Nơi vui chơi an toàn; (vi) Những nguy hiểm, hậu quả khi không tuân thủ quy định an toàn giao thông đường bộ.
Nội dung giáo dục kiến thức pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ đối với học sinh tiểu học, gồm: Nhận biết hiệu lệnh của người điều khiển giao thông; tín hiệu đèn giao thông; biển báo hiệu đường bộ thường gặp; một số quy tắc giao thông đường bộ thường gặp; nhận biết được sự cần thiết phải tuân thủ quy tắc giao thông đường bộ; đi qua đường bộ an toàn; chọn và đội mũ bảo hiểm đúng cách; lên, xuống xe đạp, xe gắn máy, xe mô tô an toàn; làm quen với xe đạp và cách điều khiển xe đạp an toàn; một số kỹ năng phòng tránh tai nạn giao thông đường bộ.
Nội dung giáo dục kiến thức pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ đối với học sinh trung học cơ sở, gồm: Quy tắc giao thông đường bộ; nhận biết và chấp hành báo hiệu đường bộ; đội mũ bảo hiểm đạt chuẩn và cài quai đúng quy cách khi tham gia giao thông đường bộ; an toàn khi ngồi trên xe cơ giới; cách điều khiển xe đạp, xe đạp điện an toàn; phòng ngừa rủi ro, hậu quả của tai nạn giao thông và xử lý sự cố giao thông.
Nội dung giáo dục kiến thức pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ đối với học sinh trung học phổ thông, học sinh cơ sở giáo dục nghề nghiệp, gồm: Quy tắc giao thông đường bộ; báo hiệu đường bộ; tốc độ và khoảng cách an toàn của xe cơ giới; dự đoán và phòng tránh nguy hiểm; cách điều khiển xe gắn máy an toàn.
Nội dung hướng dẫn kỹ năng lái xe gắn máy an toàn cho học sinh bắt đầu vào học trung học phổ thông và cơ sở giáo dục nghề nghiệp, gồm: Phương pháp nhận biết và xử lý các tình huống nguy hiểm khi lái xe; cấu tạo và chức năng của các bộ phận xe gắn máy, phương pháp bảo dưỡng xe, kiểm tra xe an toàn; văn hóa tham gia giao thông; trách nhiệm của người điều khiển xe cơ giới; cứu giúp người bị tai nạn giao thông; cách khởi động và tắt máy, cách sử dụng ga, phanh, thay đổi số, sử dụng các thiết bị bảo hộ; tư thế lên ngồi lái xe, xuống xe an toàn; khởi hành, điều chỉnh tốc độ phù hợp, dừng xe an toàn; lái xe theo 04 hình mẫu bao gồm: đi qua hình số 8, đi qua vạch đường thẳng, đi qua đường có vạch cản, đi qua đường gồ ghề; các nội dung khác có liên quan./.
Nguyễn Giang
Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật