Chiều ngày 14/4/2025 tại trụ sở Sở Tư pháp Thành phố Hồ Chí Minh, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý (Bộ Tư pháp) đã tổ chức Tọa đàm “Công tác trợ giúp pháp lý khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 02 cấp, sáp nhập tỉnh”. TS. Lê Vệ Quốc, Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý chủ trì Tọa đàm với sự tham dự của đại diện lãnh đạo Sở Tư pháp và lãnh đạo các Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước: Thành phố Hồ Chí Minh, tỉnh Bình Dương, tỉnh Long An, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, đại diện Liên đoàn Luật sư Việt Nam cùng đại diện một số sở, ban, ngành, tổ chức có liên quan (cơ quan tiến hành tố tụng, Đoàn luật sư, Hội Luật gia...) của Thành phố Hồ Chí Minh
Phát biểu khai mạc Toạ đàm, TS. Lê Vệ Quốc nhấn mạnh: Trong bối cảnh hiện nay, việc sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã và tổ chức hệ thống chính quyền địa phương 02 cấp có tác động, ảnh hưởng trực tiếp đến công tác của Bộ, ngành tư pháp nói chung và công tác trợ giúp pháp lý nói riêng. Ngày 09/4/2025, Bộ Tư pháp có Công văn số 1866/BTP-PLHSHC hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ Tư pháp tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp; trong đó hướng dẫn lĩnh vực trợ giúp pháp lý. Để kịp thời nắm bắt khó khăn, vướng mắc ở địa phương về lĩnh vực này, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý tổ chức làm việc với các địa phương với tinh thần đẩy mạnh phân cấp cho chính quyền địa phương, đồng thời đề xuất những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng hiệu quả công tác trợ giúp pháp lý.
Ông Lê Vệ Quốc - Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý (Bộ Tư pháp) phát biểu khai mạc Tọa đàm
Đa số đại biểu tham dự bày tỏ vui mừng khi Bộ Tư pháp là cơ quan đầu tiên có hướng dẫn địa phương thực hiện các nhiệm vụ thuộc phạm vi quản lý của Bộ, trong đó có hoạt động trợ giúp pháp lý trong bối cảnh sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã và tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp.
Phát biểu tại Tọa đàm, Bà Phan Thị Mỹ Dung – Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Long An đề xuất việc thành lập Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước tại địa bàn tỉnh tiến hành sáp nhập nên được quy định theo hướng mở, căn cứ vào tình hình thực tế tại địa phương, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định phương án tổ chức các Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước và Chi nhánh cho phù hợp với nhu cầu trợ giúp pháp lý trên địa bàn tỉnh.
Bà Phan Thị Mỹ Dung – Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Long An phát biểu tại Tọa đàm
Đồng quan điểm, Bà Nguyễn Anh Hoa – Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Bình Dương cho rằng các tỉnh/thành phố sau sáp nhập có thể tiếp tục duy trì số lượng các Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước với biên chế như trước khi tiến hành sắp xếp. Về việc phân cấp một số nhiệm vụ từ Trung ương cho địa phương, bà Nguyễn Anh Hoa nhận định, đây là bước đi nhằm tăng tính chủ động cho địa phương, khi được trao quyền, địa phương sẽ trực tiếp chỉ đạo thực hiện và đồng thời phải chịu trách nhiệm với kết quả của mình.
Bà Nguyễn Anh Hoa – Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Bình Dương phát biểu tại Tọa đàm
Về vấn đề tổ chức bộ máy và biên chế của Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước, Ông Huỳnh Tấn Đạt – Giám đốc Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng để ổn định bộ máy tổ chức của Trung tâm và phát triển sự nghiệp trợ giúp pháp lý ngày một tốt hơn, đề nghị giữ nguyên biên chế tổ chức của Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước (không giảm biên chế) vì Trung tâm là đơn vị sự nghiệp dịch vụ công thiết yếu thuộc ngành tư pháp theo Quyết định số 2069/QĐ-TTg ngày 08/12/2021 của Thủ tướng Chính phủ.
Ông Huỳnh Tấn Đạt – Giám đốc Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước Thành phố Hồ Chí Minh phát biểu tại Tọa đàm
Tại Tọa đàm, bà Lê Thị Thúy – Giám đốc Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu nhấn mạnh đặc thù của hoạt động trợ giúp pháp lý là cung cấp dịch vụ công thiết yếu miễn phí cho các nhóm yếu thế trong xã hội, những đối tượng này thường gặp khó khăn trong việc đi lại, tiếp cận với chính quyền nên tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý cần phải gần dân, gần cơ sở thì mới có thể tiếp cận và thụ hưởng chính sách một cách thuận lợi, kịp thời. Do đó, Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đề xuất tiếp tục duy trì mô hình tổ chức như trước khi sáp nhập tỉnh. Cụ thể, mỗi Trung tâm sẽ được giao phụ trách địa bàn nhất định trong phạm vi tỉnh, nhằm bảo đảm không gián đoạn việc cung cấp dịch vụ trợ giúp pháp lý cho người dân.
Bà Lê Thị Thúy – Giám đốc Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh
Ngoài ra, Tọa đàm còn nhận được các ý kiến trao đổi sôi nổi của các đại biểu là Lãnh đạo Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh Bình Dương, đại diện Liên đoàn Luật sư Việt Nam, đại diện Công an Thành phố Hồ Chí Minh, đại diện Đoàn luật sư Thành phố Hồ Chí Minh,… nhằm phát huy các nguồn lực của địa phương (đội ngũ luật sư, cộng tác viên, các cơ quan tố tụng và các tổ chức có liên quan khác) để nâng cao hiệu quả công tác trợ giúp pháp lý.
Phát biểu kết luận Tọa đàm, TS. Lê Vệ Quốc đánh giá cao và ghi nhận những đề xuất của các đại biểu tham dự, đồng thời, đề nghị địa phương tiếp tục bám sát các chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, Ban Chỉ đạo thực hiện sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp để công tác trợ giúp pháp tại địa bàn thực sự có chất lượng, hiệu quả, không bị gián đoạn, góp phần đảm bảo người dân thuộc diện được tiếp cận dịch vụ trợ giúp pháp lý kịp thời, thuận tiện. Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý tiếp tục phối hợp với các địa phương nghiên cứu, tham mưu đề xuất các giải pháp đổi mới công tác trợ giúp pháp lý đáp ứng giai đoạn mới hiện nay và mong các địa phương tiếp tục đồng hành, phối hợp chặt chẽ với Bộ Tư pháp, cụ thể là Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý trong quản lý và tổ chức thực hiện công tác trợ giúp pháp lý theo hướng ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin cho công tác này.
Nguyễn Phan Thùy Linh, Phòng Quản lý trợ giúp pháp lý,
Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý