Kinh tế tư nhân ngày càng khẳng định vai trò là một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Từ Nghị quyết số 10-NQ/TW năm 2017 của Trung ương, đến Nghị quyết số 68-NQ/TW năm 2025 của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 198/2025/QH15 của Quốc hội, Đảng và Nhà nước đã liên tục nhấn mạnh quyết tâm chính trị trong việc phát triển khu vực kinh tế tư nhân bền vững, tự chủ, sáng tạo và hội nhập.
Thực hiện các chủ trương đó, ngày 27/5/2025, tại tỉnh Tây Ninh, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý, Bộ Tư pháp đã chủ trì, phối hợp với Sở Tư pháp tỉnh Tây Ninh tổ chức Hội nghị đối thoại với cộng đồng doanh nghiệp tại địa phương với chủ đề: Hội nghị đối thoại khởi nghiệp sáng tạo với chủ đề “Một số lưu ý trong quá trình khởi nghiệp theo Luật Doanh nghiệp, góc nhìn kiểm soát rủi ro”.
Đồng chí Phạm Văn Đặng, Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Tây Ninh phát biểu khai mạc Hội nghị.
Hội nghị có sự tham dự của khoảng 100 đại biểu từ các sở, ban, ngành tỉnh Tây Ninh; chuyên gia pháp lý; tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp; hiệp hội doanh nghiệp, hợp tác xã; cơ quan báo chí và cộng đồng doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại địa phương và khu vực Đông Nam Bộ.
Phát biểu khai mạc, Ông Phạm Văn Đặng, Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Tây Ninh nhấn mạnh: khởi nghiệp đổi mới sáng tạo là một trong những động lực cốt lõi để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, thúc đẩy chuyển đổi số và phát triển bền vững. Tuy nhiên, để các doanh nghiệp khởi nghiệp phát triển thực chất, bên cạnh ý tưởng và công nghệ, rất cần có một hành lang pháp lý minh bạch, linh hoạt và một hệ thống hỗ trợ pháp lý dễ tiếp cận, hiệu quả, thân thiện với doanh nghiệp.
Trong khuôn khổ Hội nghị, ThS. Hoàng Minh Chiến, Giảng viên chính - Trường Đại học Luật Hà Nội, đã trình bày chuyên đề. Báo cáo phân tích các vấn đề pháp lý trọng yếu mà doanh nghiệp khởi nghiệp thường gặp phải, trong đó nhấn mạnh các nhóm rủi ro phổ biến như: lựa chọn loại hình doanh nghiệp không phù hợp; cơ cấu góp vốn thiếu rõ ràng; chưa kiểm soát nội bộ, chưa đăng ký quyền sở hữu trí tuệ đầy đủ; chưa nhận thức đầy đủ về trách nhiệm pháp lý của người đại diện theo pháp luật. Báo cáo viên đề xuất startup cần xây dựng ngay từ đầu một “Bộ công cụ pháp lý tối thiểu”, bao gồm quy chế nội bộ, hợp đồng chuẩn hóa, kế hoạch bảo hộ sở hữu trí tuệ và quy trình kiểm soát rủi ro theo từng giai đoạn phát triển. Ngoài các gợi ý và điểm nhấn then chốt cho doanh nghiệp, tại Hội nghị tiếp tục với 05 trao đổi chuyên sâu, tập trung vào các vấn đề pháp lý quan trọng đối với doanh nghiệp sáng tạo, gồm:
- Hoàn thiện pháp luật hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, trong đó cần sửa đổi Luật Hỗ trợ DNNVV để bổ sung cơ chế hỗ trợ riêng cho startup;
- Tăng cường bảo hộ tài sản trí tuệ, xây dựng hệ thống tư vấn sở hữu trí tuệ chuyên sâu tại địa phương;
- Thử nghiệm chính sách (sandbox) trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo, với tiêu chí rõ ràng, cơ chế kiểm soát minh bạch;
- Tháo gỡ rào cản pháp lý trong góp vốn, gọi vốn và chuyển nhượng, đặc biệt với nhà đầu tư nước ngoài;
- Số hóa thủ tục pháp lý và dịch vụ công, xây dựng nền tảng pháp lý điện tử phù hợp với doanh nghiệp sáng tạo.
ThS. Hoàng Minh Chiến, Giảng viên chính Trường Đại học Luật Hà Nội
báo cáo viên tại Hội nghị
Các tham luận đã đóng góp nhiều góc nhìn chính sách, gợi mở cách tiếp cận thể chế theo hướng kiến tạo và đồng hành với doanh nghiệp.
Trên cơ sở các ý kiến phản ánh từ thực tiễn và trao đổi tại Hội nghị, đại biểu đã đề xuất một số giải pháp thiết thực nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý và nâng cao hiệu quả hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Tây Ninh, phù hợp với bối cảnh phát triển kinh tế tư nhân và thúc đẩy đổi mới sáng tạo:
- Đề xuất nghiên cứu cơ chế thí điểm có kiểm soát (sandbox) trong một số lĩnh vực công nghệ, nông nghiệp ứng dụng cao hoặc mô hình kinh doanh mới, nhằm tạo điều kiện cho doanh nghiệp thử nghiệm sản phẩm, dịch vụ trong khuôn khổ pháp lý linh hoạt, có giới hạn rủi ro;
- Sửa đổi, bổ sung Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, theo hướng xác định rõ doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo là nhóm đối tượng có đặc thù, cần chính sách hỗ trợ riêng, minh bạch và dễ tiếp cận;
- Đơn giản hóa thủ tục bảo hộ tài sản trí tuệ, hỗ trợ doanh nghiệp trong việc đăng ký sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, nhãn hiệu... đồng thời kiến nghị áp dụng cơ chế miễn, giảm lệ phí cho doanh nghiệp trong giai đoạn đầu hình thành;
- Thành lập trung tâm hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp tại địa phương, gắn với chức năng tư vấn pháp luật, hỗ trợ đăng ký kinh doanh, giải đáp vướng mắc pháp lý trong đầu tư, hợp đồng, thuế... Đây sẽ là đầu mối quan trọng góp phần nâng cao năng lực tiếp cận pháp luật của khu vực kinh tế tư nhân, thực hiện đúng tinh thần Nghị quyết số 68-NQ/TW và Nghị quyết số 198/2025/QH15;
Luật sư Phan Văn Vĩnh, Liên đoàn Luật sư tỉnh Tây Ninh
phát biểu ý kiến
- Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong cung cấp dịch vụ pháp lý và thủ tục hành chính, từ đăng ký doanh nghiệp, bảo hộ tài sản trí tuệ đến tiếp cận các quy định pháp luật mới, nhằm giảm chi phí tuân thủ và tăng tính minh bạch cho doanh nghiệp.
Hội nghị đã khép lại với tinh thần nghiêm túc, cởi mở và trách nhiệm. Các nội dung trình bày, thảo luận và góp ý đã chỉ rõ những khoảng trống thể chế hiện nay và yêu cầu cấp thiết phải đổi mới cách tiếp cận chính sách đối với doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo.
Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý - Bộ Tư pháp đã tổng hợp đầy đủ các ý kiến, làm cơ sở tham mưu Lãnh đạo Bộ trong việc định hình các chính sách hỗ trợ pháp lý thời gian tới, đồng thời sẽ gửi các cơ quan có liên quan để phục vụ công tác phối hợp, hoàn thiện thể chế và triển khai nhiệm vụ hỗ trợ doanh nghiệp phù hợp với yêu cầu thực tiễn.
Anh Tú
Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý