Nâng cao kỹ năng trợ giúp pháp lý trong lĩnh vực đất đai: “Cầu nối công lý” cho người nghèo, đối tượng yếu thế tại Ninh BìnhĐất đai là lĩnh vực trải qua nhiều giai đoạn lịch sử pháp lý, đa dạng các quy định pháp luật cùng điều chỉnh tùy vào hoàn cảnh, mục đích, chế độ sở hữu. Vì vậy, trong thực tiễn lĩnh vực này nảy sinh nhiều tranh chấp pháp lý liên quan đến quyền, lợi ích của người dân, trong đó có đối tượng là người nghèo và các nhóm yếu thế - những người dễ bị tổn thương và chịu nhiều thiệt thòi trong quá trình tiếp cận pháp luật. Khi “mảnh đất sinh kế” gắn liền với đời sống, quyền lợi của họ bị đe dọa, thì trợ giúp pháp lý chính là “cầu nối công lý”, giúp họ được lắng nghe, được bảo vệ và được đối xử công bằng trước pháp luật.Nhằm nâng cao năng lực và kỹ năng cho đội ngũ người thực hiện trợ giúp pháp lý, ngày 24/10/2025, tại tỉnh Ninh Bình, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý (Bộ Tư pháp) đã tổ chức Hội nghị tập huấn chuyên đề “Kỹ năng thực hiện trợ giúp pháp lý cho người nghèo, đối tượng yếu thế trong lĩnh vực đất đai” nhằm mục tiêu bồi dưỡng kỹ năng chuyên sâu về nghiệp vụ, nâng cao năng lực thực hành cho đội ngũ trợ giúp viên pháp lý, luật sư, người tập sự trợ giúp pháp lý ở các địa phương, qua đó góp phần bảo đảm quyền tiếp cận công lý cho người dân, thực hiện hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững và các chính sách an sinh xã hội của Nhà nước. TS. Đỗ Văn Trọng - Giảng viên chính Trường Đại học Luật Hà Nội đã mang đến Hội nghị nội dung tập huấn được thiết kế công phu, kết hợp kiến thức lý luận với kỹ năng thực hành, mang lại cho đại biểu góc nhìn toàn diện và sinh động về công tác trợ giúp pháp lý trong lĩnh vực đất đai - lĩnh vực được xem là nhạy cảm, nhiều đặc thù và dễ phát sinh tranh chấp cho 55 đại biểu là trợ giúp viên pháp lý, chuyên viên, luật sư, người tập sự trợ giúp pháp lý đến từ các tỉnh, thành phố: Ninh Bình, Quảng Trị, Phú Thọ, Thanh Hóa, Tuyên Quang, Cao Bằng, Bắc Ninh, Lai Châu và Hà Tĩnh. Phần đầu chương trình tập huấn tập trung vào những kỹ năng nền tảng của người thực hiện trợ giúp pháp lý, bao gồm tiếp cận, lắng nghe, tư vấn pháp luật và hướng dẫn thủ tục hành chính. TS. Đỗ Văn Trọng - Giảng viên chính Trường Đại học Luật Hà Nội trao đổi chuyên đề, chia sẻ kỹ năng và kinh nghiệm thực tiễn trong hoạt động trợ giúp pháp lý. Báo cáo viên nhấn mạnh: “Nghe - tưởng đơn giản, nhưng để lắng nghe với sự thấu cảm lại không hề dễ.” Người làm trợ giúp pháp lý phải biết cách tạo môi trường an toàn, tôn trọng và không phán xét, để người dân tin tưởng và chia sẻ thông tin thật. Chỉ khi có niềm tin, việc tư vấn và hỗ trợ pháp lý mới đạt hiệu quả. Về kỹ năng tư vấn, báo cáo viên chia sẻ nhiều kinh nghiệm quý: khi tư vấn cần đi thẳng vào trọng tâm, sử dụng ngôn ngữ dễ hiểu, ví dụ cụ thể, sơ đồ hóa quy trình nếu cần. Người trợ giúp pháp lý không chỉ “nói đúng luật” mà còn phải “nói sao cho dân hiểu, dân tin và dân làm được”. Trong lĩnh vực đất đai, kỹ năng hướng dẫn thủ tục hành chính đặc biệt quan trọng. Người dân thường gặp khó khăn do quy trình phức tạp, quy định thay đổi hoặc thiếu thông tin. Buổi tập huấn đã hướng dẫn cụ thể cách hỗ trợ người dân chuẩn bị hồ sơ, xác định loại giấy tờ cần thiết, nơi nộp và thời hạn giải quyết. Từ những nội dung tưởng chừng cơ bản, các đại biểu nhận thức rõ hơn rằng trợ giúp pháp lý không chỉ là áp dụng điều luật, mà còn là nghệ thuật giao tiếp, ứng xử và đồng hành cùng con người - nơi thái độ và sự tận tâm quyết định hiệu quả công việc. Phần thứ hai của Hội nghị tập trung vào kỹ năng nghiệp vụ chuyên sâu, bao gồm: phân tích vụ việc, tham gia tố tụng, đại diện ngoài tố tụng và phối hợp liên ngành - những yếu tố then chốt tạo nên “chuyên gia đồng hành” của người dân trong hành trình tìm kiếm công lý. Kỹ năng phân tích vụ việc: được ví như “kim chỉ nam” cho toàn bộ quy trình trợ giúp pháp lý. Người thực hiện phải xác định rõ bản chất vụ việc (dân sự, hành chính, hình sự), thu thập chứng cứ, đánh giá quyền - nghĩa vụ của các bên, từ đó đề xuất phương án giải quyết hợp lý. Kỹ năng tham gia tố tụng: giúp người trợ giúp pháp lý thực hiện vai trò bào chữa, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân tại tòa án hoặc cơ quan tiến hành tố tụng. Báo cáo viên chia sẻ thực tiễn quý báu về nghiên cứu hồ sơ, xây dựng luận cứ, tranh tụng và kỹ năng ứng xử tại tòa. Kỹ năng đại diện ngoài tố tụng: như soạn thảo đơn, đàm phán, hòa giải và làm việc với cơ quan hành chính - được đánh giá là hình thức giải quyết nhanh, hiệu quả và tiết kiệm. Nhiều vụ việc có thể được giải quyết ổn thỏa qua hòa giải, tránh khởi kiện, giảm tải cho hệ thống tư pháp. Phối hợp liên ngành: được nhấn mạnh là “chìa khóa mở rộng sức mạnh trợ giúp pháp lý”. Việc kết nối với Hội Phụ nữ, Hội Nông dân, Đoàn Thanh niên, UBND cấp xã... giúp mở rộng mạng lưới tiếp cận, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa, qua đó đưa pháp luật gần dân, vì dân và phục vụ dân. Qua thảo luận, các đại biểu thống nhất rằng trợ giúp pháp lý hiệu quả không chỉ dựa trên năng lực cá nhân, mà còn phụ thuộc vào sự phối hợp đa ngành, đa lĩnh vực để bảo đảm công lý được thực thi công bằng, nhân văn. Các đại biểu thảo luận, trao đổi và thực hành tình huống giả định trong lĩnh vực đất đai tại Hội nghị tập huấn. Từ nội dung chuyên đề được truyền đạt, có thể thấy công tác bồi dưỡng năng lực cho đội ngũ người thực hiện trợ giúp pháp lý không chỉ là yêu cầu chuyên môn, mà còn là quá trình rèn luyện bản lĩnh nghề nghiệp, đạo đức công vụ và tinh thần phục vụ nhân dân. Đại biểu và Ban Tổ chức chụp ảnh lưu niệm, khép lại Hội nghị trong không khí đoàn kết, trách nhiệm và đầy tâm huyết với công tác trợ giúp pháp lý. Hội nghị tập huấn tại Ninh Bình đã góp phần lan tỏa thông điệp mạnh mẽ: Trợ giúp pháp lý không chỉ là “giúp dân hiểu luật”, mà còn là hành trình nhân văn - giúp người yếu thế có niềm tin vào công lý.   Lê Diệu Linh Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý