Với nguyên tắc lấy người dân làm trung tâm trong việc đánh giá, công nhận xã, phường, thị trấn (cấp xã) đạt chuẩn tiếp cận pháp luật; bảo đảm công khai, minh bạch, dân chủ, khách quan, công bằng, đúng quy định pháp luật; gắn với thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, tăng cường dân chủ ở cơ sở, vận động Nhân dân thực hiện chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Từ năm 2017 đến nay, với sự nỗ lực của ngành Tư pháp từ Trung ương đến địa phương hoạt động xây dựng, đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật đã có những kết quả tích cực, nền nếp và đi vào hệ thống, đóng góp tích cực nhằm tăng cường trách nhiệm, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước ở cơ sở; nâng cao nhận thức pháp luật, ý thức chấp hành, tuân thủ pháp luật của người dân; bảo đảm quyền con người, quyền công dân.
Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg ngày 22/7/2021 của Thủ tướng Chính phủ được ban hành để thay thế Quyết định số 619/QĐ-TTg ngày 08/5/2017 một lần nữa khẳng định vai trò, vị trí cũng như sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với công tác đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, tạo cơ sở pháp lý cho việc triển khai công tác này được thống nhất, đồng bộ.
Tại tỉnh Bến Tre, sau khi có Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg và các văn bản của Bộ trưởng Bộ Tư pháp: Thông tư số 09/2021/TT-BTP ngày 15/11/2021 và Quyết định số 1723/QĐ-BTP ngày 15/8/2022, Sở Tư pháp đã tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Kế hoạch thực hiện Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg và văn bản hướng dẫn về cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật...
Để góp phần đẩy mạnh thông tin, truyền thông thực hiện chuẩn tiếp cận pháp luật gắn với xây dựng nông thôn mới giai đoạn mới 2021-2025, năm 2021 và 2022, Sở Tư pháp đã thực hiện đa dạng hóa các hình thức phổ biến pháp luật, trong đó tổ chức 03 hội nghị, in ấn phát hành 18.500 tờ gấp, tổ chức 01 cuộc thi trực tuyến, 02 cuộc thi viết, 04 kỳ Tư vấn pháp luật trực tuyến, 02 kỳ Tọa đàm truyền thông tuyên truyền pháp luật về xây dựng nông thôn mới trên Trang Fanpage Thông tin phổ biến, giáo dục pháp luật tỉnh thu hút hơn 25.000 lượt người tiếp cận; thực hiện, biên tập đăng 20 tin, bài viết, 24 video “Tư vấn pháp luật” - “Thông tin pháp luật” - “Hộp thư khán giả” trên Trang thông tin phổ biến, giáo dục pháp luật của Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật tỉnh. Bản tin Tư pháp phát hành định kỳ (09 kỳ/năm) với số lượng 21.000 bản/kỳ phát hành được phát đến các cơ quan, ban - ngành 03 cấp, các trường học, tổ hòa giải, tổ nhân dân tự quản trong toàn tỉnh cũng có chuyên trang tuyên truyền thực hiện chuẩn tiếp cận pháp luật gắn với xây dựng nông thôn mới.
Bên cạnh đó, Sở Tư pháp còn phối hợp với Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới (Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) tham mưu UBND tỉnh ban hành 06 Quyết định về xây dựng nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu dành cho cấp ấp, xã, huyện trên địa bàn tỉnh (Quyết định số 2073/QĐ-UBND ngày 12 tháng 9 năm 2022 của UBND tỉnh ban hành Bộ tiêu chí ấp nông thôn mới tỉnh Bến Tre giai đoạn 2021-2025; Quyết định số 2074/QĐ-UBND ngày 12/9/2022 của UBND tỉnh ban hành Bộ tiêu chí ấp nông thôn mới kiểu mẫu tỉnh Bến Tre giai đoạn 2021-2025; Quyết định số 2075/QĐ-UBND ngày 12/9/2022 của UBND tỉnh ban hành Bộ tiêu chí xã nông thôn mới kiểu mẫu tỉnh Bến Tre giai đoạn 2021-2025; Quyết định số 2076/QĐ-UBND ngày 12/9/2022 của UBND tỉnh ban hành Bộ tiêu chí xã nông thôn mới nâng cao tỉnh Bến Tre giai đoạn 2021-2025; Quyết định số 2078/QĐ-UBND ngày 12/9/2022 của UBND tỉnh ban hành Bộ tiêu chí huyện nông thôn mới và Bộ tiêu chí huyện nông thôn mới nâng cao tỉnh Bến Tre giai đoạn 2021-2025; Quyết định số 2500/QĐ-UBND ngày 28/10/2022 của UBND tỉnh ban hành Quy định điều kiện, trình tự, thủ tục xét, công nhận và công bố ấp nông thôn mới, ấp nông thôn mới kiểu mẫu tỉnh Bến Tre giai đoạn 2021-2025). Các Quyết định này đều có nội dung quy định tiêu chí tiếp cận pháp luật trong nông thôn mới.
Với vai trò cơ quan thành viên của Ban chỉ đạo, Sở Tư pháp còn trực tiếp tham gia các đoàn kiểm tra, đánh giá, hướng dẫn, công nhận địa phương hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới trong các bộ tiêu chí nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu giai đoạn 2021-2025. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện còn một số khó khăn và vướng mắc như:
- Các Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2105 được ban hành dưới hình thức văn bản cá biệt nhưng nội dung quy định các vấn đề liên quan đến trình tự, thủ tục, nội dung áp dụng chung..., điều này ít nhiều gây khó khăn cho địa phương trong việc phối hợp, tham mưu UBND tỉnh ban hành văn bản chi tiết để thực hiện, nếu căn cứ Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 (sửa đổi, bổ sung), các văn bản trên phải được ban hành dưới hình thức văn bản quy phạm pháp luật.
- Mô hình điển hình về phổ biến, giáo dục pháp luật, hòa giải ở cơ sở hoạt động hiệu quả được công nhận được nêu tại Hướng dẫn ban hành kèm theo Quyết định số 1723/QĐ-BTP còn chưa rõ, chưa hướng dẫn cụ thể ; kinh phí thực hiện nhiệm vụ tiếp cận pháp luật do địa phương phân bổ nhưng kinh phí thực hiện tiêu chí tiếp cận pháp luật gắn với nông thôn mới được sử dụng từ nguồn kinh phí Chương trình mục tiêu quốc gia, song nguồn kinh phí này được phân bổ rất chậm, gây khó khăn cho địa phương trong triển khai thực hiện.
Ngoài ra, Quyết định số 318/QĐ-TTg quy định Tiêu chí số 16 về Tiếp cận pháp luật có 3 nội dung, trong đó mô hình điển hình về PBGDPL, hòa giải ở cơ sở hoạt động hiệu quả được công nhận xác định chỉ tiêu là ≥1. Quy định này có thể hiểu là khi có từ 01 mô hình trở lên, tuy nhiên Hướng dẫn ban hành kèm theo Quyết định số 1723/QĐ-BTP yêu cầu phải có đồng thời có mô hình PBGDPL và mô hình hòa giải ở cơ sở.