Hậu Giang là tỉnh ở trung tâm đồng bằng sông Cửu Long. Diện tích tự nhiên là 160.058,69 ha, chiếm khoảng 4% diện tích vùng đồng bằng sông Cửu Long và chiếm khoảng 0,4% tổng diện tích tự nhiên nước Việt Nam. Địa giới hành chính tiếp giáp 5 tỉnh: thành phố Vị Thanh - trung tâm tỉnh lị cách thành phố Hồ Chí Minh 240 km về phía Tây Nam; phía Bắc giáp thành phố Cần Thơ; phía Nam giáp tỉnh Sóc Trăng; phía Đông giáp sông Hậu và tỉnh Vĩnh Long; phía Tây giáp tỉnh Kiên Giang và tỉnh Bạc Liêu. Dân số toàn tỉnh Hậu Giang đạt 729.888 (theo báo cáo Cục Thống kế năm 2021). Địa giới hành chính có 08 huyện, thị xã, thành phố với 75 xã, phường, thị trấn.
Năm 2021, Hậu Giang có 75/75 xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật (đạt 100%). Về xây dựng thôn mới, có 03 đơn vị cấp huyện đạt nông thôn mới và 07/35 xã nông thôn mới nâng cao, 35/51 xã đạt chuẩn nông thôn mới. Nhìn chung, thời gian qua công tác chuẩn tiếp cận pháp luật luôn được sự quan tâm chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền của các cấp, các ngành nên hiệu quả thực nhiệm vụ được nâng cao. Trên cơ sở các văn bản của trung ương, các cơ quan Tư pháp tỉnh Hậu Giang đã tham mưu UBND cùng cấp tổ chức triển khai hoặc ban hành các kế hoạch để cụ thể hóa các nhiệm vụ; đồng thời Sở Tư pháp cử công chức chuyên môn trực tiếp đến các đơn vị cấp huyện để tập huấn công tác này và in ấn Sổ tay hướng dẫn công tác chuẩn tiếp cận pháp luật. Ngoài ra, tỉnh đã xây dựng Cổng thông tin điện tử phổ biến, giáo dục pháp luật tỉnh là một công cụ hữu hiệu để cán bộ, công chức, viên chức, người dân, doanh nghiệp và các tổ chức xã hội tra cứu thông tin hoạt động của chính quyền địa phương và tìm hiểu pháp luật nói chung và đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật nói riêng.
Bên cạnh những kết quả đạt được, thực tiễn triển khai nhiệm vụ nêu trên còn gặp một số khó khăn, hạn chế: Một số cấp ủy, chính quyền chưa quan tâm sâu sát công tác này, chưa phân công hợp lý trách nhiệm của các ngành các cấp, chỉ giao cho công chức Tư pháp là chính. Còn tình trạng chạy theo thành tích trong xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật. Công tác chuẩn tiếp cận pháp luật gắn với xây dựng nông thôn mới nhưng chưa có sự chủ động của các địa phương, dẫn đến việc khi chuẩn bị công nhận xã nông thôn mới thì chạy theo thành tích, tìm cách để được công nhận chuẩn tiếp cận pháp luật. Kinh phí, trang thiết bị cho công tác này còn hạn chế; vai trò của Hội đồng đánh giá chuẩn tiếp cận pháp luật cấp huyện chưa phát huy vai trò, trách nhiệm và nhiệm vụ được giao, có lúc còn đánh giá, thẩm định kết quả đạt chuẩn tiếp cận pháp luật của cấp xã còn thiếu căn cứ theo quy định.
Để nâng cao hiệu quả công tác đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trên địa bàn tỉnh, cần quan tâm một số giải pháp trong thời gian tới. Cụ thể là:
Thứ nhất, tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy, chính quyền địa phương trong việc xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật. Tiếp tục đổi mới, đa dạng hoá các hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật phù hợp với đặc điểm, nhu cầu của từng nhóm đối tượng và các điều kiện, hoàn cảnh cụ thể của từng đơn vị, địa phương; lồng ghép công tác phổ biến, giáo dục pháp luật với việc thực hiện các chương trình, các phong trào vận động quần chúng khác; nhân rộng các mô hình hay, cách làm hiệu quả trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật và hòa giải ở cơ sở.
Thứ hai, thực hiện đồng bộ, có chất lượng 05 tiêu chí tiếp cận pháp luật được quy định tại Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg ngày 22/7/2021 của Thủ tướng Chính phủ, bao gồm ban hành văn bản theo thẩm quyền để tổ chức và bảo đảm thi hành Hiến pháp và pháp luật trên địa bàn; tiếp cận thông tin, phổ biến, giáo dục pháp luật; hòa giải ở cơ sở, trợ giúp pháp lý; thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn; tổ chức tiếp công dân, giải quyết kiến nghị, phản ánh, khiếu nại, tố cáo, thủ tục hành chính; bảo đảm an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội. Để đủ điều kiện được công nhận đạt chuẩn tiếp cận pháp luật thì các đơn vị cấp xã đồng thời phải thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả các tiêu chí này.
Thứ ba, thực hiện nghiêm túc, đúng quy định quy trình đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật theo Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg và Thông tư số 09/2021/TT-BTP; Quyết định số 1723/QĐ-BTP ngày 15/8/2022 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp ban hành hướng dẫn tiêu chí huyện đạt chuẩn tiếp cận pháp luật thuộc Bộ tiêu chí quốc gia về huyện nông thôn mới; tiêu chí tiếp cận pháp luật thuộc Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2021 – 2025 và tiêu chí quận, huyện, thị xã, thành phố thuộc cấp tỉnh đạt chuẩn đô thị văn minh.
Thứ tư, kết hợp chặt chẽ giữa công tác phổ biến, giáo dục pháp luật với việc tổ chức thi hành pháp luật; thường xuyên tổ chức các hoạt động kiểm tra, giám sát việc tuân thủ pháp luật của cơ quan, tổ chức và cá nhân; ngăn chặn kịp thời, xử lý nghiêm mọi hành vi vi phạm pháp luật nhằm nâng cao ý thức tôn trọng, chấp hành pháp luật của cán bộ, công chức, viên chức và Nhân dân.
Thứ năm, quan tâm đầu tư cơ sở vật chất thỏa đáng cho công tác phổ biến, giáo dục pháp luật; hòa giải ở cơ sở và chuẩn tiếp cận pháp luật. Hàng năm, các địa phương, các cơ quan, đơn vị cần bố trí kinh phí thành mục riêng để phục vụ công tác này theo quy định của Thông tư số 53/2022/TT-BTC của Bộ trưởng Bộ Tài chính quy định quản lý và sử dụng kinh phí sự nghiệp từ nguồn ngân sách trung ương thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025.
Thực hiện đồng bộ các giải pháp nêu trên, công tác đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trên địa bàn tỉnh sẽ góp phần nâng cao hiệu quả, góp phần tích cực ổn định an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội và phát triển kinh tế tại địa phương.