Đắk Nông sau 10 năm thực hiện Luật Hòa giải ở cơ sở, tỷ lệ hòa giải thành tăng gần 20% - những bài học kinh nghiệmNăm 2011, tỷ lệ hòa giải thành ở cơ sở trên địa bàn tỉnh Đắk Nông là 56%. Với con số này, lãnh đạo chính quyền luôn trăn trở, tìm giải pháp để nâng cao hiệu quả hòa giải ở cơ sở, trong điều kiện Đắk Nông là tỉnh miền núi với nhiều đồng bào tín đồ tôn giáo và là người dân tộc thiểu số, công tác hòa giải ở cơ sở càng quan trọng nhằm xây dựng khối đoàn kết cộng đồng dân cư, vận động nhân dân chấp hành chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước; chống lại sự chia rẽ, thù hằn dân tộc, kích động của các thế lực thù địch.Do vậy, ngay sau khi Luật Hòa giải ở cơ sở và các văn bản hướng dẫn thi hành có hiệu lực, trên cơ sở hướng dẫn của Bộ Tư pháp và sự quan tâm, chỉ đạo của UBND tỉnh, sự vào cuộc phối hợp của các đơn vị sở, ngành và đặc biệt là sự tích cực, chủ động của lãnh đạo và công chức Sở Tư pháp, công tác hòa giải ở cơ sở trên địa bàn tỉnh Đắk Nông có nhiều chuyển biến tích cực. Hàng năm, Sở Tư pháp đã chủ động tham mưu UBND tỉnh ban hành Kế hoạch để triển khai công tác phổ biến, pháp luật, trong đó có công tác hòa giải ở cơ sở để tổ chức thực hiện một cách hiệu quả, thống nhất công tác này. Sau 10 năm thi hành Luật Hòa giải ở cơ sở, tỷ lệ hòa giải thành ở Đắk Nông đã tăng gần 20%, việc xây dựng, củng cố các Tổ hòa giải tại các thôn, tổ dân phố đã đi vào nề nếp và hoạt động có hiệu quả. Tính đến 2023, toàn tỉnh có 714 tổ hòa  giải với tổng  số 4.202 hòa giải viên. Bình quân mỗi Tổ hòa giải có từ 05 đến 07 hòa giải viên. Thành phần chủ yếu Tổ hòa giải bao gồm những người có uy tín, trách nhiệm ở khu dân cư như: Già làng, Trưởng thôn, Bí thư Chi bộ thôn, đại diện Hội Phụ nữ, Hội Nông dân, Hội Cựu chiến binh, Hội Người cao tuổi, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh... Tùy từng địa phương có sự bầu chọn và được UBND cấp xã ra quyết định công nhận thành viên của Tổ hòa giải. Có thể thấy các Tổ hòa giải ở cở sở trên địa bàn tỉnh hoạt động có hiệu quả, số lượng vụ việc hòa giải thành đạt tỉ lệ tương đối cao. Hàng năm, số vụ việc mâu thuẫn, tranh chấp ở khu dân cư xảy ra trên địa bàn tỉnh khoảng 900 vụ việc, số vụ việc hòa giải thành trung bình đạt trên 75%, qua đó, góp phần tích cực trong việc giữ gìn an ninh trật tự, an toàn xã hội tại địa phương, hạn chế xảy ra những vụ việc mâu thuẫn, xích mích kéo dài dẫn đến các hành vi vi phạm pháp luật có thể xảy ra. Có được những thành tích mang tính đột phá như vậy trong công tác hòa giải ở cơ sở (trung bình mỗi năm tỷ lệ hòa giải thành tăng 2%), tỉnh Đăk Nông đã nỗ lực khắc phục nhiều khó khăn trong công tác này, như: Địa bàn vùng núi, giao thông đi lại khó khăn; trình độ, nhận thức của người dân còn hạn chế; một số phong tục tập quán lạc hậu còn tồn tại; số lượng dân di cư tự do khá lớn; mâu thuẫn, tranh chấp xảy ra phức tạp, thường liên quan đến đất, rừng xâm canh, lấn chiếm nên tính chất; một số hoà giải viên còn hạn chế về năng lực, kiến thức pháp luật, kỹ năng hoà giải ở cơ sở chưa cao; kinh phí và nhân lực tham mưu thực hiện công tác hòa giải ở cơ sở còn ít... Nhận thức rõ những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân, lãnh đạo các cấp chính quyền ở tỉnh Đắk Nông đã từng bước khắc phục khó khăn, thực hiện đồng bộ, có hiệu quả các giải pháp sau: Một là, các cấp uỷ đảng, chính quyền thường xuyên quan tâm tăng cường hơn nữa công tác lãnh đạo, chỉ đạo đối với công tác hoà giải cơ sở. Xác định đây là giải pháp có ý nghĩa quan trọng mang tính quyết định đối với hiệu quả của công tác hoà giải ở cơ sở. Hai là, tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến chủ trương, đường lối của đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước về công tác hòa giải ở cơ sở nhằm nâng cao hơn nữa nhận thức của người dân ở cơ sở về vị trí, vai trò và ý nghĩa quan trọng của công tác này; chú trọng đổi mới các hình thức tuyên truyền, phổ biến như: thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, nhất là thông qua các chương trình phát thanh - truyền hình, truyền thanh cơ sở; lồng ghép vào các hoạt động sinh hoạt chính trị, văn hóa, văn nghệ của cơ sở…. Ba là, thường xuyên rà soát, củng cố, kiện toàn, nâng cao năng lực cho đội ngũ công chức thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về hòa giải ở cơ sở; thực hiện việc củng cố, kiện toàn tổ chức và nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ hòa giải, hòa giải viên theo quy định của Luật Hòa giải ở cơ sở và hướng dẫn của Bộ Tư pháp. Bốn là, thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng kiến thức pháp luật, nghiệp vụ hòa giải cho hòa giải viên; cung cấp các tài liệu hướng dẫn nghiệp vụ, kiến thức pháp luật cho đội ngũ hòa giải viên ở cơ sở; tổ chức các hội thi tìm hiểu pháp luật, hội thi hoà giải viên giỏi, tuyên truyền viên pháp luật giỏi với những nội dung phong phú, đa dạng và sinh động thông qua đó tạo điều kiện để các tổ hoà giải, hoà giải viên trao đổi kinh nghiệm về hoạt động hòa giải ở cơ sở; tổ chức các hội nghị sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm, động viên khuyến khích kịp thời nhất là các hình thức biểu dương, khen thưởng và thực hiện chế độ bồi dưỡng cho hòa giải viên, tạo động lực cho hoạt động hòa giải ở cơ sở được tốt hơn. Năm là, đảm bảo kinh phí cho công tác hòa giải ở cơ sở, theo đó, các cấp chính quyền địa phương phải thực sự quan tâm đúng mức, xác định rõ tầm quan trọng của công tác này và phải có sự quan tâm, tạo điều kiện về kinh phí hoạt động. Sáu là cần có biện pháp để tăng cường sự tham gia trực tiếp thường xuyên của đội ngũ luật gia vào hoạt động của các Tổ hòa giải ở cơ sở nhằm nâng cao chất lượng, cung cấp, hỗ trợ kịp thời các quy định của pháp luật có liên quan trong quá trình tổ chức hòa giải ở cơ sở, trên cơ sở đó sẽ tăng cường hiệu quả, tăng tỷ lệ hòa giải thành của hoạt động hòa giải ở cơ sở. Bảy là, thường xuyên phối hợp với các cấp với Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên trong các hoạt động liên quan đến hòa giải ở cơ sở, nhất là trong việc chỉ đạo, thực hiện các kế hoạch tập huấn và kiện toàn các tổ hòa giải, xây dựng lực lượng đội ngũ làm công tác hòa giải, cần chú trọng vận động những người có đủ trình độ, năng lực, uy tín vào tổ hoà giải, các vị chức sắc tôn giáo… Tiếp tục phối hợp thực hiện hoạt động hòa giải ở cơ sở lồng ghép vào xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước của khu dân cư; gắn việc thực hiện công tác hòa giải với các phong trào, cuộc vận động tại cộng đồng dân cư, đặc biệt là cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”. Với việc thực hiện các đồng bộ các giải pháp trên, công tác hòa giải ở cơ sở trên địa bàn tỉnh Đắk Nông đã thực sự là công cụ hữu hiệu góp phần giữ gìn sự đoàn kết nội bộ trong nhân dân, giảm thiểu các vụ, việc tranh chấp, khiếu nại; đảm bảo trật tự, an toàn xã hội, phát huy quyền làm chủ trực tiếp của nhân dân, tạo sự đồng thuận, ổn định, thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển./. Đinh Quỳnh Mây Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật