Thời gian qua, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) trên địa bàn thành phố Hải Phòng được triển khai thực hiện bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú, tạo được hiệu ứng và lan tỏa mạnh mẽ, góp phần nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật cho người dân. Để tăng cường hiệu quả công tác này, các cơ quan, tổ chức, địa phương đã chú trọng xây dựng, triển khai một số mô hình, cách làm mới, sáng tạo về PBGDPL phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội và yêu cầu thực tiễn. Trong số đó có mô hình Câu lạc bộ “Nông dân với pháp luật” và mô hình “Đội xung kích truyền thông thay đổi hành vi” được địa phương đánh giá là mô hình thiết thực, hiệu quả; xin chia sẻ để các cơ quan, địa phương tham khảo, áp dụng sáng tạo, phù hợp với điều kiện cụ thể tại địa phương.
Mô hình Câu lạc bộ “Nông dân với pháp luật”
Câu lạc bộ “Nông dân với pháp luật” được xây dựng, triển khai tại địa phương từ năm 2017 đến nay nhằm phổ biến, tư vấn pháp luật, trợ giúp pháp lý cho hội viên nông dân và Nhân dân về đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước liên quan đến các lĩnh vực nông nghiệp, nông dân, nông thôn, đền bù giải phóng mặt bằng, an sinh xã hội... Từ đó, giúp hội viên nông dân và Nhân dân nâng cao hiểu biết pháp luật, có ý thức tôn trọng, tự giác chấp hành pháp luật. Việc vận hành, triển khai hoạt động của mô hình được thực hiện thông qua Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ, bao gồm Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội Nông dân cấp xã, công chức tư pháp - hộ tịch xã và các thành viên Câu lạc bộ là Bí thư, Trưởng khối, đại diện một số đoàn thể thôn, khu dân cư. Các thành viên đều là những người am hiểu về pháp luật, tích cực thực hiện công tác PBGDPL cho hội viên và Nhân dân; thành lập theo nguyên tắc tự nguyện, tập hợp những người có nhu cầu tìm hiểu pháp luật, nhiệt tình tuyên truyền giáo dục pháp luật trong cộng đồng dân cư.
Các thành viên trong Ban Chủ nhiệm phối hợp chặt chẽ, nâng cao trách nhiệm triển khai công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Câu lạc bộ đã xây dựng, ban hành Quy chế hoạt động, duy trì sinh hoạt theo tháng hoặc theo quý. Nội dung sinh hoạt tập trung vào việc phổ biến kiến thức pháp luật theo từng chuyên đề cụ thể; tư vấn, hướng dẫn, giải đáp những vướng mắc về pháp luật theo yêu cầu của hội viên nông dân; tham gia hòa giải các vụ việc; giới thiệu các chủ trương, chính sách mới của Đảng và Nhà nước. Ngoài ra, Câu lạc bộ cũng đẩy mạnh công tác phối hợp với các cấp, các ngành, đoàn thể để PBGDPL bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú, thiết thực. Đến nay, nhiều xã, thị trấn trên địa bàn các huyện (Kiến Thụy, Tiên Lãng, Vĩnh Bảo, An Dương…) đã thành lập và duy trì Câu lạc bộ “Nông dân với pháp luật”. Theo đánh giá của địa phương thì đây là mô hình PBGDPL thiết thực, hiệu quả để cán bộ, hội viên Hội Nông dân giao lưu, học tập, nâng cao hiểu biết pháp luật; là cầu nối đưa pháp luật đến với người dân tại cơ sở. Kinh phí xây dựng, ra mắt mô hình sử dụng từ nguồn ngân sách nhà nước còn kinh phí duy trì và tổ chức triển khai các hoạt động của mô hình sử dụng nguồn xã hội hóa.
Mô hình “Đội xung kích truyền thông thay đổi hành vi”
“Đội xung kích truyền thông thay đổi hành vi” cũng là mô hình đã được xây dựng, triển khai từ năm 2017 và được duy trì cho đến nay. Việc vận hành mô hình này được thực hiện bởi các chủ thể chính là cán bộ, hội viên, phụ nữ và các cộng tác viên có năng lực làm nòng cốt trong công tác tuyên truyền, vận động phụ nữ tại cơ sở. Đối tượng hướng tới của hoạt động PBGDPL là các hội viên, phụ nữ và Nhân dân trên địa bàn.
Cách thức hoạt động của mô hình được thực hiện theo hướng mỗi xã/phường thành lập 01 đội xung kích truyền thông thay đổi hành vi. Mỗi đội có từ 07 đến 10 thành viên, là những báo cáo viên, tuyên truyền viên, cộng tác viên có khả năng truyền thông bằng các hình thức sân khấu hóa như: hát, múa, đóng kịch, thơ, trò chơi và kỹ năng điều hành thảo luận... Thời gian sinh hoạt (họp, rút kinh nghiệm, trao đổi kiến thức giữa các thành viên) theo định kỳ tháng/01 lần. Các hoạt động triển khai thông qua mô hình này chủ yếu là truyền thông qua sân khấu hóa (tiểu phẩm, thơ ca, hò vè, ....) nhằm nâng cao hiệu quả công tác truyền thông, hướng đến thay đổi hành vi. Nội dung truyền thông, PBGDPL tập trung vào những vấn đề nổi cộm tại địa phương, các chính sách mới để tập trung truyền thông cho người dân nhằm thay đổi hành vi của họ. Ví dụ: vấn đề vệ sinh môi trường, vệ sinh an toàn thực phẩm, giải phóng mặt bằng, phòng chống bạo lực gia đình, phòng chống xâm hại trẻ em, chống lừa đảo trên mạng…
Hàng năm, các quận/huyện tổ chức sơ kết kết quả hoạt động của mô hình theo định kỳ 06 tháng để đánh giá, so sánh mức độ thay đổi hành vi của người dân tại địa phương trước và sau khi có sự tác động, truyền thông của Đội xung kích. Đây là căn cứ đánh giá hiệu quả hoạt động của Đội xung kích truyền thông thay đổi hành vi. Sau khi triển khai thực hiện, mô hình đã có tác động tích cực làm thay đổi nhận thức, hiểu biết về pháp luật của cán bộ, hội viên, phụ nữ được nâng lên. Người dân chấp hành pháp luật tốt hơn, ngày càng ít các vụ việc khiếu kiện, tập trung đông người do bị lôi kéo dụ dỗ hoặc do thiếu hiểu biết pháp luật; quyền và lợi ích hợp pháp chính đáng của phụ nữ được đảm bảo trong các vụ việc dân sự, hôn nhân gia đình... Kinh phí triển khai mô hình được huy động từ nguồn lực xã hội hóa./.
Thanh Trang
Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật