Các hoạt động phổ biến về phòng, chống tra tấn được thực hiện dưới nhiều hình thức đa dạng, phong phú
(i) Biên soạn tài liệu, xây dựng sản phẩm truyền thông phổ biến pháp luật về phòng, chống tra tấn: Toàn tỉnh đã biên soạn 311.530 tờ gấp, tờ rơi; 700 cuốn sách “Hỏi - đáp pháp luật về phòng, chống tra tấn” và 1.200 cuốn sách “Hỏi - đáp Luật Trẻ em” để cấp phát về cơ sở; in ấn và cấp phát 1000 cuốn tài liệu hướng dẫn lồng ghép vấn đề bình đẳng giới trong các Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025; xây dựng 02 chương trình phát thanh tuyên truyền pháp luật về phòng, chống tra tấn gửi các địa phương sử dụng trên hệ thống loa truyền thanh cơ sở; phát hành Bản tin Pháp luật và Đời sống của Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật tỉnh với 06 số mỗi năm, mỗi số khoảng 1000 - 2000 cuốn; 37 chương trình tọa đàm, hơn 17 phóng sự, 50 chuyên đề trên sóng phát thanh, truyền hình, ấn phẩm báo in và Báo điện tử về phòng, chống tra tấn, phòng chống xâm hại trẻ em, bình đẳng giới... Đồng thời, duy trì các hoạt động tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật thông qua hệ thống truyền thanh trong Trại tạm giam, tổ chức cho bị can, bị cáo xem thời sự; đăng tải tin, bài trên cổng/trang thông tin điện tử, trang panpage, nhóm facebook, Zalo để tuyên truyền pháp luật về phòng, chống tra tấn.
(ii) Toàn tỉnh đã tổ chức 16 hội nghị tập huấn pháp luật về phòng, chống tra tấn cho 2.510 người là báo cáo viên pháp luật các cấp, tuyên truyền viên pháp luật cấp xã, hòa giải viên ở cơ sở, người có uy tín trong cộng đồng dân cư; tổ chức sinh hoạt “Ngày pháp luật” hàng tháng tại các đơn vị, địa phương trong đó lồng ghép để tuyên truyền các văn bản pháp luật mới liên quan đến phòng, chống tra tấn cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động.
Đặc biệt thông qua hội nghị giao ban trực tuyến hàng tháng, các buổi sinh hoạt pháp luật của ngành Công an, Tòa án, Kiểm sát, Thi hành án đã triển khai các nội dung chuyên đề về pháp luật hình sự, tố tụng hình sự, quyền con người, công ước quốc tế, văn bản pháp luật liên quan đến điều tra, xử lý tội phạm, phân tích các vụ án đặc biệt nghiêm trọng được dư luận quan tâm có xâm phạm quyền công dân để nâng cao nhận thức, ý thức, trình độ pháp lý cho cán bộ, công chức, kiểm sát viên, chấp hành viên, chiến sĩ trong quá trình thực thi công vụ.
(iii) Các hoạt động khác như Hội Luật gia và Công an tỉnh phối hợp tổ chức 20 cuộc phổ biến, tư vấn pháp luật cho gần 400 phạm nhân và người chấp hành xong án phạt tù trước khi tái hòa nhập cộng đồng trong đó lồng ghép tuyên truyền các quy định pháp luật về phòng, chống tra tấn; tổ chức 32 cuộc tư vấn pháp luật về bình đẳng giới cho 516 người trong trường học; 1.280 cuộc tuyên truyền cho hơn 95.653 lượt hội viên, phụ nữ; tổ chức truyền thông, đối thoại chính sách về di cư an toàn, phòng, chống mua bán người với hơn 300 người tham gia; xây dựng và phát huy hiệu quả mô hình “Tủ sách hướng thiện” với hơn 336 đầu sách pháp luật, báo chí phục vụ việc tiếp cận thông tin cho phạm nhân. Lựa chọn những cán bộ quản giáo có năng lực trình độ để giáo dục, giúp đỡ các đối tượng đang chấp hành án tại Trại tạm giam, nhà tạm giữ sử dụng tài liệu trong “Tủ sách hướng thiện” để tìm hiểu pháp luật.
Ngoài ra, hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật phòng, chống tra tấn còn được thực hiện thông qua điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án hình sự, hoạt động tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và hoạt động khác của các cơ quan trong bộ máy nhà nước; thông qua hoạt động trợ giúp pháp lý, hòa giải ở cơ sở: Điều tra viên, cán bộ điều tra kịp thời hướng dẫn các đối tượng bị bắt, bị tạm giữ, bị tạm giam thủ tục trình báo thuộc diện được trợ giúp pháp lý để được trợ giúp theo quy định pháp luật; tiếp tục duy trì mô hình “Điều tra thân thiện”, tuyên truyền giải thích pháp luật cụ thể cho các đối tượng vi phạm và người thân hiểu để hợp tác với lực lượng công an trong công tác điều tra. Hoặc thông qua phiên tòa lưu động, phiên tòa trực tuyến, phiên tòa giả định đã lồng ghép tuyên truyền phòng, chống tra tấn, góp phần nâng cao nhận thức của xã hội trong tham gia đấu tranh phòng chống tội phạm liên quan đến tra tấn…
Công tác kiểm tra việc thực hiện Đề án được tiến hành thường xuyên
Công tác kiểm tra việc thực hiện Đề án đã được tiến hành suốt trong quá trình kiểm tra của Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật tỉnh với 05 đoàn mỗi năm, lồng ghép trong kiểm tra công tác tư pháp hàng năm với 02-03 đoàn mỗi năm; trong kiểm tra của các ngành liên quan và định kỳ 06 tháng, hàng năm. Đồng thời, trong tổng kết công tác tư pháp nói chung và tổng kết công tác phổ biến, giáo dục pháp luật nói riêng đã quan tâm đánh giá việc triển khai thực hiện Đề án.
Các mô hình hay trong phổ biến pháp luật về phòng, chống tra tấn
Địa phương đã tổ chức được nhiều Hội thi/Cuộc thi tìm hiểu kiến thức pháp luật về phòng, chống tra tấn như tổ chức Hội thi “Tìm hiểu kiến thức, pháp luật về bình đẳng giới, phòng ngừa và ứng phó với bạo lực trên cơ sở giới, vì sự tiến bộ của phụ nữ” trong các trường đại học, cao đẳng, trung cấp tỉnh Nghệ An năm 2023, 2024 thu hút gần 150.000 lượt học sinh tham gia; Cuộc thi “Tìm hiểu Luật Phòng, chống bạo lực gia đình và Câu lạc bộ gia đình hạnh phúc” tỉnh Nghệ An năm 2024 quy tụ trên 200 diễn viên từ các địa phương, có hơn 60.000 lượt like và share, hơn 300.000 lượt xem; hay Trại tạm giam Công an tỉnh đã tổ chức được 11 cuộc thi tìm hiểu pháp luật có nội dung hỏi nhanh - đáp gọn cho các đối tượng đang chấp hành án. Đồng thời, cũng đã xây dựng, triển khai 195 mô hình về phòng chống bạo lực gia đình với 936 câu lạc bộ, 1901 nhóm phòng chống bạo lực gia đình, nhân rộng 65 mô hình “Phòng chống bạo lực gia đình gắn với tuyên truyền, giáo dục đạo đức lối sống trong gia đình”…
Các hoạt động tuyên truyền, phổ biến về phòng, chống tra tấn được thực hiện thường xuyên với nhiều hình thức đa dạng, phù hợp với đặc điểm, điều kiện thực tế; qua đó đã góp phần quan trọng trong việc nâng cao nhận thức, hiểu biết của cán bộ, công chức, viên chức và Nhân dân về nội dung Công ước và pháp luật Việt Nam về phòng, chống tra tấn; giáo dục, bồi dưỡng nâng cao ý thức tôn trọng và chấp hành pháp luật về bảo vệ quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân./.