Những kết quả đạt được sau 08 năm triển khai, thực hiện Luật trợ giúp pháp lý năm 2017 trên địa bàn thành phố Đà NẵngTrợ giúp pháp lý (TGPL) là một chính sách bảo đảm quyền con người, quyền công dân và là một bộ phận của tổng thể các chính sách xóa đói, giảm nghèo, đền ơn, đáp nghĩa, chính sách dân tộc và ưu đãi xã hội của Đảng và Nhà nước ta. Ghi nhận chính sách này, ngày 20/6/2017 Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 được Quốc hội khóa XIV, kỳ họp thứ 3 thông qua và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2018. Đến nay, sau 08 năm triển khai, thi hành Luật Trợ giúp pháp lý 2017 tại thành phố Đà Nẵng, công tác TGPL trên địa bàn thành phố có nhiều chuyển biến rất đáng ghi nhận.Công tác chỉ đạo, triển khai và tổ chức thi hành Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 Để triển khai kịp thời và có hiệu quả Luật TGPL, trên cơ sở chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định số 1355/QĐ-TTg ngày 12/9/2017 về ban hành Kế hoạch triển khai thi hành Luật TGPL, Ủy ban nhân dân thành phố đã ban hành Kế hoạch số 9556/KH-UBND ngày 23/11/2017 về triển khai thi hành Luật Trợ giúp pháp lý trên địa bàn thành phố Đà Nẵng. Kế hoạch được ban hành nhằm phổ biến sâu rộng Luật TGPL đến cán bộ, công chức, viên chức và Nhân dân trên địa bàn thành phố hiểu, nắm vững những nội dung cơ bản của Luật, qua đó sớm đưa các quy định của Luật TGPL vào thực tiễn cuộc sống. Triển khai nhiệm vụ được UBND thành phố giao, Sở Tư pháp tổ chức hội nghị triển khai Luật TGPL trên địa bàn toàn thành phố, tham dự Hội nghị có gần 300 đại biểu là đại diện lãnh đạo các ngành: Công an, Viện kiểm sát, Tòa án, Đoàn Luật sư, Hội Luật gia, Hội Liên hiệp Phụ nữ, các sở, ban, ngành của thành phố, tổ chức luật sư, Trung tâm tư vấn pháp luật, Ủy ban nhân dân cấp xã, trợ giúp viên pháp lý, cộng tác viên trợ giúp pháp lý là luật sư và công chức Tư pháp - hộ tịch các cấp xã trên địa bàn thành phố. Hội nghị đã làm rõ và nêu ra những điểm mới của Luật TGPL và triển khai những nội dung cơ bản của Kế hoạch số 9556/KH-UBND. Ngoài việc triển khai Luật TGPL 2017, các văn bản dưới luật liên quan đến công tác TGPL cũng được thành phố triển khai đồng bộ như: Nghị định số 144/2017/NĐ-CP ngày 15/12/2017 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật TGPL, Nghị định số 60/2021/NĐ-CP ngày 21/6/2021 của Chính phủ quy định cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập, trên cơ sở đó, Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng đã trình Hội đồng nhân dân thành phố ban hành Nghị quyết số 49/NQ-HĐND ngày 14/7/2022 của HĐND thành phố Đà Nẵng về việc ban hành Danh mục dịch vụ sự nghiệp công sử dụng ngân sách nhà nước thuộc lĩnh vực Tư pháp trên địa bàn thành phố Đà Nẵng. Theo đó, danh mục sự nghiệp công sử dụng ngân sách nhà nước thuộc lĩnh vực Tư pháp trên địa bàn thành phố có dịch vụ trợ giúp pháp lý. Không chỉ có Luật TGPL 2017 và các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn thi hành luật mà các Quyết định của Bộ trưởng Bộ Tư pháp về công tác TGPL cũng được Uỷ ban triển khai, thực hiện một cách nghiêm túc, như các Quyết định về TGPL cho người khuyết tật, trẻ em, người cao tuổi… Công tác xây dựng thể chế, góp ý sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật về trợ giúp pháp lý Trong thời gian qua, Sở Tư pháp đã chủ động tham mưu Ủy ban nhân dân thành phố tham gia góp ý các dự thảo trong quá trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật về trợ giúp pháp lý của Chính phủ, Bộ Tư pháp, các bộ, ngành Trung ương như: Nghị định số 144/2017/NĐ-CP ngày 15/12/2017 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật TGPL; Thông tư số 08/2017/TT-BTP ngày 15/11/2017 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp quy định chi tiết một số điều của Luật TGPL và hướng dẫn giấy tờ trong hoạt động trợ giúp pháp lý; Thông tư số 12/2018/TT-BTP ngày 28/8/2018 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp hướng dẫn một số hoạt động nghiệp vụ trợ giúp pháp lý và quản lý chất lượng vụ việc trợ giúp pháp lý; Thông tư số 03/2021/TT-BTP ngày 25/5/2021 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 08/2017/TT-BTP và Thông tư số 12/2018/TT-BTP; Thông tư số 02/2021/TT-BTP ngày 25/5/2022 hướng dẫn cách tính thời gian theo buổi là việc thực tế và khoán chi vụ việc trợ giúp pháp lý; Thông tư liên tịch số 10/2018/TTLT-BTP-BCA-BQP-BTC-TANDTC-VKSNDTC ngày 29/6/2018 của Bộ Tư pháp, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao quy định về phối hợp thực hiện trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng và các văn bản có liên quan khác. Công tác truyền thông trợ giúp pháp lý Công tác truyền thông, phổ biến pháp luật về trợ giúp pháp lý trên địa bàn thành phố được Sở Tư pháp, Báo và Phát thanh, truyền hình Đà Nẵng, 02 Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước, các cơ quan, đơn vị, Ủy ban nhân dân các xã, phường chú trọng thực hiện dưới nhiều hình thức đa dạng nhằm giúp người dân biết về quyền được trợ giúp pháp lý như: phát sóng phóng sự và đăng tải các bài viết về trợ giúp pháp lý; phát sóng trên hệ thống loa truyền thanh cơ sở, tờ gấp, tờ rơi, lắp đặt bảng thông tin tại các cơ quan tiến hành tố tụng, nhà tạm giam, tạm giữ, trụ sở các hội, chi hội người khuyết tật và nhất là hàng trăm buổi truyền thông trực tiếp tại các thôn, bản miền núi có người dân tộc thiểu số sinh sống. Qua các hoạt động truyền thông trợ giúp pháp lý đã nâng cao nhận thức của các cơ quan, đơn vị và những người thuộc diện được trợ giúp pháp lý về chính sách trợ giúp pháp lý, kịp thời giới thiệu, hỗ trợ để người dân được hưởng chính sách trợ giúp pháp lý khi có yêu cầu. Công tác phối hợp trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng Công tác phối hợp trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng trong thời gian qua luôn được Ủy ban nhân dân thành phố quan tâm chỉ đạo, theo đó, hàng năm Hội đồng Phối hợp liên ngành về trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng thành phố đều ban hành các kế hoạch hoạt động và tổ chức triển khai thực hiện đảm bảo theo Thông tư liên tịch số 10/2018/TTLT-BTP-BCA-BQP-BTC-TANDTC-VKSNDTC của Bộ trưởng Bộ Tư pháp, Bộ trưởng Bộ Công an, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Tài chính, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao và Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao quy định về phối hợp thực hiện trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng; đã phân công nhiệm vụ của từng ngành thành viên, từ đó các ngành thành viên đã quán triệt đến cán bộ của cơ quan, đơn vị theo ngành quản lý để thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao. Hàng năm, Hội đồng Phối hợp liên ngành về trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng thành phố đều ban hành kế hoạch và tổ chức kiểm tra trong công tác phối hợp tại các cơ quan thuộc ngành thành viên Hội đồng. Từ năm 2018 đến nay, Hội đồng thành phố đã tiến hành kiểm tra 45 lượt cơ quan tiến hành tố tụng, qua đó đã phát huy kết quả đạt được và kịp thời khắc phục một số thiếu sót nhằm ngày càng thực hiện đúng theo quy định tại Thông tư liên tịch số 10/2018/TTLT-BTP-BCA-BQP-BTC-TANDTC-VKSNDTC. Ngoài ra, để triển khai Chương trình phối hợp số 1603/CTPH-BTP-TANDTC ngày 19/5/2022 giữa Bộ Tư pháp và Tòa án nhân dân tối cao về người thực hiện trợ giúp pháp lý trực tại Tòa án nhân dân và Chương trình phối hợp số 5789/CTPH-BTP-BCA ngày 27/11/2023 giữa Bộ Tư pháp và Bộ Công an về trực trợ giúp pháp lý trong điều tra hình sự, Sở Tư pháp và Tòa án nhân dân thành phố đã ban hành Kế hoạch phối hợp số 1329/KHPH-STP-TANDTP ngày 15/9/2025 về người thực hiện trợ giúp pháp lý trực tại Tòa án nhân dân, Sở Tư pháp phối hợp với Công an thành phố ban hành Kế hoạch phối hợp số 1215/KH-STP-CATP ngày 09/9/2025 về trực trợ giúp pháp lý trong điều tra hình sự. Các kế hoạch này đều được 02 Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước triển khai và phân công người trực tại trụ sở tại các cơ quan, đơn vị để nhanh chóng và kịp thời tiếp cận các đối tượng khi có nhu cầu và vụ việc cần được trợ giúp pháp lý. Kết quả thực hiện vụ việc trợ giúp pháp lý Từ ngày 01/01/2018 đến ngày 30/9/2025, thành phố đã thực hiện được 5.820 vụ việc, trong đó tham gia tố tụng là 5.467 vụ việc. Từ khi Luật TGPL có hiệu lực thi hành, hoạt động tham gia tố tụng trong vụ việc trợ giúp pháp lý ngày một tăng lên. Đối tượng thuộc diện được trợ giúp pháp lý tìm đến 02 Trung tâm Trợ giúp pháp lý trực thuộc Sở Tư pháp ngày càng nhiều hơn, đội ngũ người thực hiện trợ giúp pháp lý luôn nhiệt tình, năng động, thể hiện sự trách nhiệm và chủ động trong khi thực hiện vụ việc nên đáp ứng được đa số nguyện vọng, yêu cầu của đối tượng; đồng thời chất lượng vụ việc đạt hiệu quả cao. Việc thực hiện trợ giúp pháp lý của trợ giúp viên pháp lý của 02 Trung tâm Trợ giúp pháp lý luôn được chú trọng, 100% trợ giúp viên pháp lý đạt chỉ tiêu vụ việc, 100% đạt chỉ tiêu khá và tốt. Ủy ban nhân dân thành phố chỉ đạo Sở Tư pháp, Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước thực hiện thẩm định, đánh giá chất lượng vụ việc trợ giúp pháp lý và đánh giá hiệu quả vụ việc trợ giúp pháp lý tham gia tố tụng đảm bảo theo quy định theo Thông tư số 12/2018/TT-BTP, Thông tư số 03/2021/TT-BTP và Quyết định số 1179/QĐ-BTP ngày 16/5/2022 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp về việc ban hành Tiếu chí xác định chất lượng vụ việc trợ giúp pháp lý. Hàng năm, Sở Tư pháp đều ban hành kế hoạch đánh giá chất lượng vụ việc để triển khai thực hiện. Qua đó, đã tăng cường công tác quản lý nhà nước về hoạt động trợ giúp pháp lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả vụ việc trợ giúp pháp lý, đảm bảo mọi đối tượng đều được thụ hưởng một môi trường pháp lý công bằng và chất lượng như nhau. Việc đánh giá chất lượng vụ việc trợ giúp pháp lý được thực hiện trên nguyên tắc khách quan, toàn diện, đảm bảo tính chính xác, trên nguyên tắc tuân thủ các quy định của pháp luật; đồng thời, đây cũng là cơ sở để thực hiện công tác bồi dưỡng kiến thức, chuyên môn nghiệp vụ, nâng cao trình độ, kỹ năng của người thực hiện trợ giúp pháp lý và nâng cao chất lượng, hiệu quả vụ việc việc trợ giúp pháp lý, hướng tới sự hài lòng và tin cậy của người được trợ giúp pháp lý khi sử dụng dịch vụ trợ giúp pháp lý. Có thể nói, sự ra đời của Luật TGPL năm 2017 và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đã đánh dấu mốc quan trọng trong việc hoàn thiện thể chế công tác trợ giúp pháp lý nói riêng và triển khai Hiến pháp năm 2013 về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân nói chung. Qua đó tiếp tục khẳng định trợ giúp pháp lý là một yếu tố quan trọng trong hệ thống tư pháp hình sự, là trách nhiệm của Nhà nước trong bảo đảm quyền con người, quyền công dân cho đối tượng được trợ giúp pháp lý. Trong thời gian qua, việc triển khai các quy định Luật TGPL và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan trên phạm vi cả nước nói chung và tại thành phố Đà Nẵng nói riêng đã giúp cho những người được trợ giúp pháp lý được bình đẳng hơn trong tiếp cận công lý, bình đẳng trước pháp luật. Bùi Như Lan, Phòng Quản lý trợ giúp pháp lý, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý